Choć spożycie szparaga w naszym kraju od wielu lat stopniowo się zwiększa, nadal jest to warzywo mało znane, a w kwestii jego promocji jest jeszcze wiele do zrobienia. Wiedzą o tym władze niewielkiej gminy Przemęt (woj. wielkopolskie), w której obrębie znajduje się aż 300 ha plantacji szparaga tj. 15% całkowitej powierzchni produkcji szparaga w Polce.
Aby przyczynić się do popularyzacji spożycia tego warzywa oraz promować wyjątkową, szparagową gminę jej włodarze zorganizowali 3 czerwca br. Przemęckie Święto Szparaga, w ramach którego odbyła się konferencja Szparagi Złoto z Ziemi oraz festiwal Szparagowego Smaku. Dodatkowo przez 4 kolejne soboty począwszy od 20 maja 9 gospodarstw specjalizujących się w produkcji szparaga otworzyło swoje drzwi przed osobami zainteresowanymi tajnikami tej uprawy.
O tej nietypowej specjalizacji gminy Przemęt zdecydowały gównie 2 czynniki – bardzo słabe, piaszczyste gleby, na których inne uprawy nie były opłacalne oraz bliskość chłonnego rynku niemieckiego. Pierwsze plantacje szparaga pojawiły się u nas już 40 lat temu, jednak technologia produkcji w porównaniu z tą obecną była dość prymitywna – informowała Dorota Gorzelniak, wójt gminy Przemęt otwierając w miejscowości Mochy konferencję Szparagi Złoto z Ziemi.
Fot. 2. Dorota Gorzelniak, wójt gminy Przemęt
Do udziału w konferencji zaproszono prof. Mikołaja Knaflewskiego z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, który zawodowo zajmuje się szparagami już od 50 lat i w pełni zasłużył na miano eksperta w dziedzinie ich uprawy. Przed audytorium złożonym głównie a lokalnych plantatorów prof. M. Knaflewski omówił aktualne problemy w uprawie szparaga w Polsce oraz produkcję szparaga na świecie.
Coraz popularniejsze zielone szparagi
Nowym zjawiskiem, które pojawiło się wraz z rozwojem uprawy szparagów zielonych w naszym kraju tj. ich przemarzanie – informował Profesor. W przypadku uprawy szparagów bielonych niska temperatura nie uszkadza wypustek, które rosną w wałach, przykryte warstwą ziemi oraz folią, natomiast szparagi zielone wyrastają nad powierzchnię gleby i są uszkadzane przez przymrozki, co można było obserwować m.in. tej wiosny. W celu ograniczania ryzyka i skutków przemarznięcia specjalista radził, aby przy zakładaniu plantacji unikać zastoisk mrozowych. Dobrym sposobem jest także sadzenie w uprawie na zielone wypustki późniejszych odmian, zwiększanie głębokości sadzenia lub stosowanie uprawy na zagonach. Jako jedno z możliwych rozwiązań Profesor podawał również uprawę w niskich tunelach, ale także prowadzenie plantacji na zbiór białych wypustek w pierwszej części sezonu, a po okresie zagrożenia przymrozkami – zielonych.
Fot. 3. Prof. Mikołaj Knaflewski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
W swoim wystąpieniu prof. M. Knaflewski podkreślał, że wybór odmiany ma bardzo duże znaczenie dla powodzenia uprawy. Najlepiej stawiać na odmiany, które były hodowane w warunkach klimatycznych zbliżonych do warunków polskich. Dobrze jest również korzystać z doświadczeń innych lokalnych plantatorów, a jeśli nie ma możliwości sprawdzić jak wybrana odmiana sprawdza się w naszym rejonie należy testować nowości na niewielkiej powierzchni. Na polskich plantacjach najczęściej spotyka się odmiany pochodzące z Holandii, Niemiec, Kanady, USA, Francji, Hiszpanii, Włoch i Chin, jednak wyniki wieloletnich badań wskazują że najlepiej plonującymi w polskich warunkach są odmiany holenderskie.
Zobacz także galerię zdjęć
W dalszej części wystąpienia ekspert konferencji mówił o przyczynach powstawania wad bielonych i zielonych wypustek oraz możliwościach ograniczania ich występowania. Prof. M. Knaflewski nawiązał również kwestii związanych z obrotem szparagami. Chłonność wymagającego rynku niemieckiego była kołem zamachowym dla stworzenia profesjonalnej produkcji szparaga w Polsce, ale musimy zdać sobie sprawę, że jej dalszy rozwój zależy od zwiększenia konsumpcji w kraju. Podstawą promocji spożycia szparaga jest kontrola jakości towaru trafiającego na rynek. Ponadto mając na uwadze, że szparagi są warzywem niezbyt trwałym – szczególnie w warunkach sklepowych, wysokiej temperatury i niskiej wilgotności powietrza – konieczne jest systematyczne usuwanie z półek pęczków, które utraciły wartość handlową. Klient, który zdecyduje się po raz pierwszy kupić szparagi i natrafi na stare, włókniste wypustki więcej nie sięgnie po to warzywo, i mało tego, zrobi szparagom złą reklamę wśród osób ze swojego otoczenia. Chciałbym również zwrócić uwagę na stosowane czasem w handlu błędne nazewnictwo. Zdarzało mi się spotkać nie tylko w mowie potocznej ale i na etykietach produktu nazwę „szparaga” zamiast szparag. Otóż szparag jest rodzaju męskiego i nikt kto choć raz przyjrzał się kształtowi wypustek nie ma wątpliwości że szparag to on a nie ona– mówił z właściwym sobie poczuciem humoru prof. M. Knaflewski.
Fot. 4. Barwa wypustek szparaga zależy od zastosowanej technologii uprawy
Czołowi gracze
Omawiając sytuację na światowym rynku szparagów prelegent podkreślał, że w skali świata obserwuje się bardzo wyraźny trend wzrostowy produkcji tego warzywa – z 1,0 mln ton w 2001 r. zwiększyła się ona do 1,6 mln ton w roku 2014 tj. o 60% na przestrzeni zaledwie 13 lat. Największym światowym producentem szparagów są Chiny, na drugim miejscu znajduje się Peru, następnie Meksyk, Niemcy, Hiszpania i Włochy. Z kolei największym eksporterem tego warzywa jest Peru, w którym spożycie szparaga jest marginalne, dalej Meksyk i Chiny. Z kolei do największych importerów szparagów należą USA, Japonia i Niemcy.
W ostatnim wystąpieniu części naukowej szparagowego święta Maciej Ratajczak dyrektor Gminnego Centrum Kultury w Przemęcie przedstawił prezentację multimedialną gospodarstw prowadzących uprawę szparaga na terenie gminy.
Oprócz wykładów dużym zainteresowaniem cieszył się Festiwal Szparagowego Smaku. Był on okazją do spróbowania wyjątkowych, czasem zaskakujących potraw ze szparagów, których autorkami były panie z siedmiu kół gospodyń wiejskich gminy Przemęt. Najciekawsze szparagowe potrawy mają trafić do menu lokalnych restauracji.
Tekst i zdjęcia: Aleksandra Czerwińska-Nowak
