Skrzynie paletowe różnią się pod względem rozmiarów, konstrukcji oraz materiałów użytych do ich budowy. W gospodarstwach warzywniczych wykorzystuje się skrzynie wykonane z drewna, tworzyw sztucznych oraz metalu.
Dominujące drewniane
W większości gospodarstw dominują drewniane skrzynie paletowe. Należy podkreślić, że na rynku oferowane są różne ich wersje – z drewnianymi elementami nośnymi, z narożnikowymi wzmocnieniami blachą lub z ramą metalową. Do budowy tego typu skrzyń wykorzystywane jest drewno zarówno z drzew iglastych, jak i liściastych, podobnie jak w przypadku skrzyń do owoców. Do wykonania elementów nośnych skrzyń stosuje się przeważnie drewno z drzew liściastych. Jest ono twarde i ma dużą wytrzymałość, co zmniejsza prawdopodobieństwo uszkodzenia w kontakcie z urządzeniami i maszynami przeładunkowymi – wózkami widłowymi, wywrotnicami skrzyniopalet. Ściany boczne wykonywane są natomiast zazwyczaj z drewna drzew iglastych, które jest lżejsze od drewna drzew liściastych. Takie rozwiązanie sprawia, że skrzynia paletowa jest jednocześnie wytrzymała i niezbyt ciężka.
Polecane do warzyw skrzynie paletowe mają albo lite ściany boczne albo z przestrzeniami między deskami skrzyni ładunkowej (fot. 1) oraz zwykle ażurowe dno. Pierwsze wykorzystywane są zazwyczaj m.in. do przechowywania marchwi, natomiast drugie – np. do kapust. Warto pamiętać, że konstrukcja skrzyni paletowej powinna zapewniać odpowiednią wentylację składowanego wewnątrz surowca. Parametrem, na który także należy zwrócić uwagę, jest pojemność skrzyni paletowej. Często podaje się ją w przeliczeniu na ziemniaki, gdzie w m3 skrzyni paletowej mieści się ok. 650 kg bulw. Na rynku popularne są skrzynie o długości 1,2 m, szerokości – 1 m i wysokości – 0,82 m. Producenci deklarują jednak możliwość zmiany tych wymiarów, według wymagań odbiorcy. W gospodarstwach warzywniczych coraz częściej zastosowanie znajdują skrzynie paletowe o dużej pojemności – 1000–1700 kg, a nawet 3000 kg. Pozwala to na szybszy załadunek i rozładunek komór, lepsze wykorzystanie środków transportowych oraz obniżenie kosztów przechowywania.
Wielu producentów warzyw podkreśla, że drewniane skrzynie paletowe są optymalne do przechowywania warzyw łatwo tracących turgor, np. marchwi (fot. 2), pietruszki, buraków ćwikłowych. Drewno jest bowiem naturalnym regulatorem wilgotności w przechowalni (pochłania lub oddaje wilgoć). Mając na uwadze tę właściwość materiału, warto pamiętać, że przed sezonem przechowalniczym, w przypadku składowania skrzyń pod wiatą powinno się je nawilżyć wodą, gdyż w przeciwnym razie będą one pochłaniały ją z przechowywanego w nich warzywa.
Fot. 2. Marchew przechowywana w drewnianych skrzyniach paletowych[NEW_PAGE]Budzące zainteresowanie
Różnorodność opakowań i kombinacji materiałów wykorzystywanych do ich produkcji jest wynikiem właściwego reagowania na potrzeby rynku ze strony różnych segmentów przemysłu spożywczego. Wśród producentów warzyw rosnącym zainteresowaniem cieszą się w ostatnim czasie skrzynie paletowe wykonane z tworzyw sztucznych oraz metalu. Jednym z powodów tej sytuacji jest możliwość dofinansowania ich zakupu ze środków UE. Ponadto doceniana jest m.in. powtarzalność masy opakowań, która pozostaje stała, niezależnie od czynników zewnętrznych. Skrzynie paletowe wykonane z tworzyw sztucznych lub metalu są trwałe i nie absorbują wody, a także, co ważne – łatwiej się je myje (nie tworzą się zacieki z wody) oraz dzięki gładkim ścianom – dezynfekuje. Warto zwrócić uwagę na atest PZH dopuszczający opakowanie do kontaktu z żywnością. Wykorzystywany do produkcji skrzyń plastikowych polietylen o dużej gęstości (HDPE) gwarantuje zachowanie kształtu opakowania w ujemnej oraz bardzo wysokiej dodatniej temperaturze powietrza. W przypadku metalowych skrzyń paletowych materiał wyjściowy do ich produkcji jest cynkowany lub malowany specjalnymi farbami, co chroni je przed korozją.
Przy używaniu plastikowych lub metalowych skrzyń paletowych do przechowywania bądź transportu warzyw, należy pamiętać o ich odporności mechanicznej. Nie powinno się ich nadmiernie obciążać, ponieważ może to spowodować uszkodzenie nie tylko samych skrzyń, ale i przewożonego towaru. Skrzynie takie, w przeciwieństwie do drewnianych, trudniej naprawić w gospodarstwie. Metalowe skrzynie paletowe poleca się stosować do przechowywania np. kapust głowiastych (fot. 3), porów, a plastikowe – do kapusty pekińskiej. Te ostatnie sprawdzają się także w transporcie pomidorów i brokułów (fot. 4).
Fot. 3. Metalowe, ażurowe skrzynie do przechowywania kapust głowiastych: białej
i czerwonej
Fot. 4. Skrzynia z tworzywa sztucznego, w której transportowano brokuły
W zależności od przeznaczenia, producenci plastikowych lub metalowych skrzyniopalet oferują dodatkowe akcesoria, m.in. płozy transportowe, koła samonastawne, drzwi dostępowe, wieka.
Aleksandra Andrzejewska
Dr inż. Marcin Bartczak
Fot. 1-4 M.Bartczak
