W celu przyspieszenia zbiorów kukurydzy cukrowej, producenci decydują się na uprawę z rozsady, którą najczęściej samodzielnie produkują w przydomowych mnożarkach. Po uzyskaniu całkowicie rozwiniętych sześciu liści, co następuje po ok. 3−4 tygodni od wschodów, możliwe jest sadzenie rozsady w pole. Bezpośrednio po posadzeniu młode rośliny przykrywane są płaskimi okryciami. Możliwa jest również uprawa kukurydzy cukrowej z rozsady w tunelach foliowych, jednak wybierając tę metodę, należy mieć na uwadze, że po zdjęciu folii z tunelu młode rośliny, które mają jeszcze słabo rozwinięty system korzeniowy pod wpływem silnych wiatrów mogą ulec przewróceniu lub złamaniu. Przyspieszenie plonowania kukurydzy uprawianej w tunelach foliowych jest tym większe w porównaniu z uprawą pod płaskimi okryciami i w nieosłoniętym gruncie, im chłodniejsza jest wiosna. Zdarza się, że w przypadku wysokiej temperatury w maju i czerwcu terminy zbiorów spod tuneli i włókniny mogą się wyrównać.
Uprawa z siewu
Do wysiewu ziarniaków kukurydzy cukrowej polecane są siewniki precyzyjne, które umożliwiają rozmieszczenie ziarna na ustaloną głębokość i odległość. Kukurydza cukrowa jest rośliną ciepłolubną dlatego termin siewu zależy od temperatury. Zbyt niska (poniżej 10°C na głębokości ok. 10 cm) powoduje nieprawidłowy przebieg kiełkowania nasion. Z kolei wysoka wilgotność gleby jest przyczyną nieodwracalnych uszkodzeń ziarniaków. Optymalny termin siewu bezpośrednio w pole przypada na pierwszą połowę maja. W przypadku regionów o wcześniejszej wiośnie, możliwe jest rozpoczęcie siewu już od końca kwietnia.
Optymalne warunki
Kukurydza plonuje najlepiej na glebach o odczynie w zakresie pH 6,0−6,5. Ponadto istotnym czynnikiem generującym wysoką jakość roślin jest dobra kultura gleby. Zaleca się wykonanie głębokiej i starannej uprawy w celu uzyskania korzystnych warunków powietrzno-wodnych. Przed sadzeniem należy zadbać, by gleba miała strukturę gruzełkowatą, a wierzchnia warstwa nie była zaskorupiona.
Kukurydza cukrowa najintensywniej pobiera z gleby azot i potas, w mniejszym stopniu fosfor, wapń i magnez. Zasobność gleby w azot jest istotna we wszystkich fazach rozwoju rośliny, gdyż decyduje o jakości liści i łodygi. Istotne jest stosowanie azotu w odpowiednich ilościach, najlepiej na podstawie wyników analizy chemicznej gleby, gdyż niedobór tego składnika powoduje żółknięcie i zasychanie liści, a nadmiar – zbyt intensywny wzrost wegetatywny, który może mieć wpływ na opóźnienie zbiorów. W początkowej fazie rozwoju pobieranie nawozów może być zwolnione, z powodu niskiej temperatury. Zaleca się sadzenie kukurydzy cukrowej na tym samym stanowisku nie częściej niż co 4 lata, w przeciwnym wypadku dochodzić może do wyczerpania mikroelementów w glebie oraz dużej presji patogenów.
Wczesna uprawa
Mariola i Wojciech Kłębkowie z Gruszowa koło Nowego Brzeska (woj. małopolskie) prowadzą gospodarstwo o powierzchni 400 ha, głównie zajmując się uprawą kukurydzy pastewnej. Kilkanaście lat temu zainteresowali się uprawą odmian kukurydzy cukrowej. – Uprawą kukurydzy cukrowej zajmujemy się od ok. 15 lat. W ubiegłym roku pod produkcję z rozsady przeznaczyliśmy 2 ha, natomiast z siewu bezpośredniego − 1,5 ha. W poprzednich latach skala produkcji była większa, jednak z powodu braku rynku zbytu musieliśmy ją zmniejszyć. Z naszych obserwacji wynika, że duży wpływ, negatywny, na jakość kolb ma wysoka temperatura. Powoduje ona nierównomiernie wypełnianie kolby ziarniakami – mówił Wojciech Kłębek, syn właścicieli gospodarstwa. W ubiegłym roku państwo Kłębkowie rozpoczęli produkcję rozsady w połowie marca. Wysiewali ziarniaki bezpośrednio do palet rozsadowych zawierających 96 otworów. Po osiągnięciu fazy całkowicie rozwiniętych sześciu liści rośliny były sadzone na miejsce stałe sadzarką dwurzędową firmy Checchi & Magli w rzędach co 22 cm. Rozstaw między rzędami wynosił 75 cm. Tuż po posadzeniu rozsada była przykrywana folią perforowaną.
Pędy boczne mogą osłabiać pęd główny
– W nawożeniu kompleksowym wprowadziliśmy ok. 350 kg/ha nawozu YaraMila Corn oraz ok. 500 kg/ha saletrzaku. Ponadto przed sadzeniem rozsady i bezpośrednio po siewie zastosowaliśmy herbicyd Lumax 537,5 SE. Zabiegi ochrony roślin w naszym gospodarstwie wykonujemy opryskiwaczem zawieszanym firmy Krukowiak o pojemności zbiornika 1200 l z belką rozkładaną hydraulicznie – informował producent. W produkcji z siewu nasion bezpośrednio do gruntu producenci z Gruszowa zakładają uprawę siewnikiem pneumatycznych, sześciorzędowym firmy Kuhn, który pozwala na siew nasion w rozstawie 75 x 25 cm między ziarniakami. Po siewie wykonywany jest zabieg herbicydem po czym plantacja przykrywana jest folią perforowaną. Producent zachowuje izolację przestrzenną minimum 300 m od pól obsianych kukurydzą pastewną, gdyż przepylenie prowadzi do obniżenia jakości ziarniaków odmian o wysokiej zawartości cukru. W opinii producentów z Gruszowa na wczesne nasadzenia w ich rejonie najlepiej sprawdza się odmiana Candle F1.
Kolby odmiany Candle F1
[NEW_PAGE]- W ubiegłym sezonie pierwsze zbiory na plantacji założonej z rozsady wykonaliśmy pod koniec czerwca, wówczas za kolbę można było uzyskać 1,5 zł. Wiosna w Małopolsce rozpoczyna się szybciej niż w przypadku innych regionów Polski, dlatego rozpoczynamy zbiory wcześnie i nie mamy problemów ze sprzedażą. Później, gdy pojawiają się kolby z bezpośredniego siewu, cena i popyt maleją. Przy wysokiej kosztochłonności produkcji, przestaje to być opłacalne – mówili producenci. Zbiór u państwa Kłębków trwał w ubiegłym sezonie bardzo krótko – ok. 1 tygodnia. Z jednej rośliny uzyskiwali jedną kolbę wysokiej jakości. Dzienne zrywano ręcznie ok. 15 tys. kolb i zawożono samochodem dostawczym, wyposażonym w chłodnie, do hurtowni w okolicy Warszawy. W opinii producentów najważniejszy w uprawie kukurydzy cukrowej jest pewny zbyt.
Najważniejsza jakość
Izabella i Artur Kapciowie z miejscowości Hebdów koło Nowego Brzeska uprawiają kukurydzę cukrową na powierzchni ok. 8 ha. Jesteśmy zainteresowani uzyskaniem możliwie wczesnego zbioru, dlatego zdecydowaliśmy się na uprawę z rozsady. Wcześniejszy zbiór gwarantuje na ogół wyższą cenę – mówił Artur Kapcia. Jak twierdzi producent uprawa z rozsady może mieć znaczenie, zwłaszcza w przypadku późnej i zimnej wiosny. Wówczas ziarniaki siane bezpośrednio do gruntu mają gorsze warunki do wschodu. W ubiegłym roku państwo Kapciowie produkcję rozsady rozpoczęli 15 marca w przydomowej mnożarce foliowej o szerokości 9,6 m, wysokości 3,5 m i długości 33 m. Do produkcji rozsady producent zużył ok. 600 l oleju opałowego; jak wynika z jego kalkulacji, był to koszt ok. 2500 zł. Pojedyncze ziarniaki były wysiewane bezpośrednio do wypełnionych substratem torfowym palet rozsadowych zawierających 74 komory. Zużycie materiału siewnego na hektar wynosi ok. 8 kg, a koszt zakupu jednego kilograma to 150 zł. Po upływie ok. 4 tygodni, gdy stożek wzrostu znajdował się 5−7 cm nad powierzchnią gleby, rozsada była sadzona na miejsce stałe dwurzędową sadzarką karuzelową w rozstawie 70 x 24 cm. Przed sadzeniem roślin gleba była nawożona saletrą wapniową w dawce ok. 400 kg/ha oraz nawozem YaraMila Corn w ilości ok. 500 kg/ha. Po siewie producent wykonał zabieg herbicydem Lumax 537,5 SE i okrył plantację włókniną. Na końcu maja, gdy na roślinach pojawiły się kwiatostany, okrycie zostało zdjęte z roślin.
– Po usunięciu włókniny konieczne było wykonanie zabiegu zwalczającego szkodniki m.in. omacnicę prosowiankę i mszyce. Pierwsze zbiory kolb odbyły się na przełomie czerwca i lipca. Według moich obserwacji, rośliny uprawiane pod włókniną są mniej rozbudowane, rzadko tworzą pędy boczne, a jakość kolb jest porównywalna do tych uzyskiwanych z siewu bezpośrednio do gruntu. Ponadto uprawa kukurydzy wymaga wiedzy i doświadczenia. Obecne wymogi rynku nie pozwalają na sprzedaż gorszej jakość produktu. Za najwcześniej zbierane kolby uzyskałem w ubiegłym sezonie 1,40 zł, w sierpniu cena kolby wynosiła jedynie 0,4 zł – mówił producent.
Dziennie w gospodarstwie zbierano ok. 18 tys. kolb, których długość wynosiła od 23 do 25 cm. Według opinii A. Kapcia średni plon z hektara uprawy z rozsady wynosi ok. 35−40 tys. kolb. – Ponadto istotne jest schłodzenie kolb bezpośrednio po zbiorze. Kukurydza zrywana w upalne dni ma wysoką temperaturę, a składowana do worków po 50 szt. szybko się nagrzewa. Dlatego towar przewożony jest samochodem ciężarowym wyposażonym w chłodnię – informował A. Kapcia. Producent jest zdania, że oprócz wiedzy, która jest kluczem sukcesu uprawy kukurydzy cukrowej, bardzo istotna jest sprzedaż zebranych kolb.
Dr inż. Anna Wilczyńska
Fot. A. Wilczyńska
Artykuł pochodzi z numeru 4/2013 miesięcznika „Warzywa”
