Profesjonalna przechowalnia warzyw korzeniowych

GEA Grasso
Maciej Piątkowski z firmy GEA Grasso
Firma GEAGrasso Sp. z o.o. z centralą w Gdyni powstała w 1993 r. Od początku działalności pracownicy firmy korzystali z wiedzy i doświadczenia swoich kolegów z takich firm jak Grasso International, Grenco BV czy Matal SA. Dzięki profesjonalnemu przygotowaniu polski oddział firmy stał się wiodącym wykonawcą przemysłowych instalacji chłodniczych w takich korporacjach, jak np. Heineken, SABMiller, Dr Oetker, Tesco, Ahold, Lidl), jak i mniejszych przedsiębiorstwach, np. Cedrob, Iglotex, Jago, Grupa Mlekpol, OSM Piątnica, ZM Gzella, ZM Skiba.

– Projekty wyposażenia przechowalni dostosowywane są indywidualnie do potrzeb i wymagań klientów, proszę jednak o kilka informacji, które rozwiązania Państwa zdaniem należy brać pod uwagę planując nowoczesną przechowalnię do marchwi?
– W przypadku istniejących budynków należy przeprowadzić analizę stanu i jakości izolacji, ponieważ w obiektach chłodzonych – jakość izolacji przekłada się na oszczędności lub starty w ilości wyprodukowanego chłodu – koszty eksploatacyjne, zużycie energii elektrycznej. Jeśli planuje się budowę nowej przechowalni warto pamiętać, że obiekty budowane lub wykończone płytą warstwową są łatwiejsze w utrzymaniu higieny, co w obecnych warunkach współpracy z dużymi sieciami handlowymi jest bardzo ważne. Jako materiał izolacyjny rekomendowałbym płytę poliuretanową, ponieważ charakteryzuje się ona dobrym współczynnikiem izolacji.

– Jaki czynnik chłodzący polecają Państwo w przechowalniach warzyw korzeniowych?
– Czynnikiem chłodniczym może być syntetyczny F-gaz z grupy HFC (hydrofluorocarbon) lub naturalny – np. amoniak. Przepisy UE dotyczące stosowania HFC (R404A, R507) nakładają na właściciela instalacji ścisłą kontrolę ich emisji. Dodatkowo konieczne są uprawnienia i certyfikaty dla personelu serwisowego. Niektóre kraje wprowadziły kolejne obostrzenia dla F-gazów (w tym HFC), np. w Danii dopuszcza się stosowanie ich tylko w instalacjach do 10 kg, w Norwegii i Szwecji wprowadzono opłatę środowiskową w wysokości 80% ich cennikowej ceny. Niezależnie w różnych krajach trwają prace nad zaostrzeniem przepisów. Alternatywą dla problemów z czynnikami nienaturalnymi jest amoniak. Jako naturalny czynnik chłodniczy nie wymaga od klienta konieczności dokonywania kontroli, jak w przypadku instalacji z F-gazami.

Kolejny aspekt – to instalacja bezpośrednia, a układ pośredni – glikolowy. W przypadku instalacji glikolowej konieczny jest rozbudowany układ hydrauliczny który generuje dodatkowe koszty eksploatacyjne np. usługi serwisowe. Dzięki obecnie stosowanym elementom wykonawczym – automatyce dla układów bezpośrednich – instalacja pracuje na podobnych parametrach jak układy glikolowe, a koszty jej funkcjonowania są dużo niższe. Dzięki odpowiednim programom sterującym i ciągłemu monitorowaniu układu chłodniczego instalacja bezpośrednia staje się bardzo efektywna i zapewnia doskonałe warunki dla przechowywania warzyw.

– Ile agregatów należy zainstalować np. w komorze o pojemności ok. 150 ton marchwi?
– Do tak małych komór przeznaczone są pojedyncze agregaty chłodnicze. Sytuacja zmienia się w przypadku kilku lub kilkunastu takich komór w jednym obiekcie. Wówczas, ze względu na późniejsze koszty eksploatacyjne, należałoby zastosować układ chłodniczy z centralną maszynownią opartą na dwóch, trzech sprężarkach.

– W jaki sposób utrzymywana jest odpowiednia wilgotność powietrza w komorach?
– Przez inwestorów najczęściej stosowana jest instalacja nawilżania. Tego typu układ dla dużych obiektów współpracuje z chłodnicami powietrza i całym układem chłodniczym.

– Ile czujników temperatury i wilgotności powinno się znajdować w komorze i w jakich miejscach należy je umieszczać?
– W komorze standardowo umieszczane są czujniki mające na celu prawidłowy pomiar temperatury powietrza. Na życzenie klienta do układu pomiarowego można podłączyć dodatkowe czujniki do pomiaru temperatury w produkcie. Ich ilość i lokalizacja każdorazowo jest wynikiem rozmów z właścicielem instalacji i jego wymaganiami.

– W jakich warunkach Państwa zdaniem najlepiej przechowywać marchew?
– W przypadku marchwi temperatura przechowywania powinna wynosić ok. 0,5°C, a szybkość wychładzania marchwi od temperatury 4°C do 0,5°C najlepiej jeśli wynosi ok. 0,5°C/dobę. Trzeba jednak pamiętać, że niekiedy nad zalecanymi parametrami wychładzania towaru bierze górę ekonomiczny aspekt wykonania całej instalacji chłodniczej. Jest to pewien kompromis – najlepsze rozwiązanie dla każdej indywidualnej inwestycji. Wilgotność względna powietrza w komorach przechowalniczych powinna oscylować ok. 97%.

Monitoring i automatyka pomiarowa umożliwiają pełną kontrolę warunków przechowywania. Nie wyobrażam sobie instalacji chłodniczej bez ciągłego monitorowania pracy układu np. przez Internet. System monitoringu daje nie tylko możliwości kontrolowania kosztów eksploatacyjnych instalacji, ale także możliwość zmian nastaw temperatury – włączania/wyłączania pewnych systemów itp. Kolejną zaletą monitoringu jest możliwość otrzymywania sygnałów awaryjnych, co skutkuje szybszą reakcją serwisu na zaistniałą sytuację.

– Jakie skrzyniopalety do przechowywania marchwi są polecane przez Państwa do przechowywania marchwi i jak powinny być ustawione w komorze?
– Z punktu widzenia chłodnictwa – skrzyniopalety powinny być ażurowe w celu ułatwienia procesuwychładzania towaru. Odległość od ściany, na której zamontowana jest chłodnica powietrza (w przypadku chłodnic przyściennych) do pierwszej skrzyniopalety powinna wynosić 30 cm; pomiędzy ładunkami paletowymi a ścianami bocznymi 10- 15 cm; pomiędzy stosami skrzyniopalet 5-10 cm. Odległość od ściany, na której znajdują się drzwi wejściowe do komory przechowalniczej, powinna wynosić 30-50 cm i jest zależna od sposobu załadunku komory.

– Jak często urządzenia chłodnicze w przechowalni marchwi wymagają przeglądów serwisowych i jaką gwarancją objęte jest wyposażenie?
– Każde urządzenie wymaga przeglądów serwisowych. Ich brak spowoduje awarię układu, zazwyczaj jw. sytuacji kiedy jest ono nam najbardziej potrzebny. Częstotliwość przeglądów jest uzależniona od wytycznych producenta urządzeń, który w instrukcji określa kiedy i jakie prace serwisowe powinny być wykonane. Warunki gwarancji są zazwyczaj stałe. Jednak bywają odstępstwa, które każdorazowo rozpatrujemy indywidualnie pod kątem wykonywanej instalacji.

– Jakie rozwiązania techniczne w przechowalni marchwi ograniczają zużycie energii elektrycznej?
– Na energooszczędność i ochronę środowiska mają wpływ: zastosowanie naturalnego czynnika chłodniczego – amoniaku w układzie bezpośrednim, układ odzysku, który jest w większości naszych instalacji standardem. Jednak proszę pamiętać, że jego efektywność jest uzależniona od pracy sprężarek chłodniczych, a w okresie przechowywania warzyw, ich praca jest zredukowana. Mimo to, układ odzysku można zastosować Jako wspomagający np. do wstępnego Podgrzania wody technologicznej czy sanitarnej, w układzie pośrednim – glikolowy odzysk ciepła wykorzystywany jest do podgrzewania glikolu, a w konsekwencji do odtajania chłodnic. Takie rozwiązanie jest wręcz wymagane przez inwestorów.

[NEW_PAGE]
Klim’Top Controls
Beata Litwińska, z firmy Klim’Top Controls
Klim’Top Controls jest międzynarodową firmą i specjalizuje się w nowoczesnych rozwiązaniach w zakresie technologii przechowalnictwa warzyw i owoców. Gama urządzeń wentylacyjno- chłodniczych dostosowana jest do wszystkich sposobów przechowywania warzyw – luzem i w skrzyniopaletach. Ponadto firma dysponuje szeroką ofertą skrzyniopalet drewnianych skierowaną do najbardziej wymagających odbiorców.

– Projekty wyposażenia przechowalni dostosowywane są indywidualnie do potrzeb i wymagań klientów, proszę jednak o kilka informacji, które rozwiązania Państwa zdaniem należy brać pod uwagę planując nowoczesną przechowalnię do marchwi?
– Proponujemy rozwiązania dla budynków już istniejących, w trakcie budowy lub opracowujemy wspólnie z inwestorem projekt nowych przechowalni, zawsze mając na celu optymalne wykorzystanie każdegom3 budynku poprzez dopasowanie wentylacji, chłodnictwa i skrzyniopalet do skali produkcji, rozmiarów budynku, przechowywanych warzyw i sposobu ich przechowywania.

– Jaki czynnik chłodzący polecają Państwo w przechowalniach warzyw korzeniowych?
– Doboru instalacji chłodniczych dokonuje się na podstawie wielu parametrów, ale główne oczekiwania klientów są w tej kwestii dość jasno określone, tj. instalacja musi mieć odpowiednio wysoką moc chłodniczą, żeby była w stanie schłodzić marchew po zbiorach odbywających się tak jak tej jesieni w ciepłe dni, a jednocześnie nie powodować „ususzki”. Dwa niby wykluczające się cele jak najbardziej możliwe do osiągnięcia za pomocą kompaktowych, przenośnych urządzeń chłodniczych naszej firmy. Urządzenia zbudowane są z zespołu wielosprężarkowego, ze skraplacza i charakterystycznego parownika o bardzo dużej powierzchni odparowywania czynnika. Ważna jest nie tylko powierzchnia parownika, ale też jego grubość. Są to instalacje tzw. freonowe (R404A), technicznie dobrze dopracowane, pozwalające pracować w fazie schładzania, przy pełnym  wykorzystaniu mocy np. 5 sprężarek z delta T 3,4°C, a w fazie przechowywania, gdy wystarcza wykorzystanie mocy 2-3 sprężarek z delta T od 1,5 do 1,8°C. Oprócz tego klienci doceniają prostą obsługę przy tak kompleksowym zagadnieniu jak przechowywanie marchwi.

– Ile agregatów należy zainstalować np. w komorze o pojemności ok. 150 ton marchwi?
– Najmniejszy model oferowanego przez nas agregatu to 25 kW chłodniczych (–4°C/35°C), a największy to 220 kW chłodniczych (–4°C/35°C). Ich dobór zależy od wielu czynników. 

– W jaki sposób utrzymywana jest odpowiednia wilgotność powietrza w komorach?
– W komorach przeznaczonych do przechowywania warzyw korzeniowych montujemy zawsze instalację nawilżającą.

– Ile czujników temperatury i wilgotności powinno się znajdować w komorze i w jakich miejscach należy je umieszczać?
– W komorze standardowo umieszczane są czujniki do pomiaru temperatury powietrza oraz pomiaru temperatury w produkcie, ich liczba zależy od wielkości komory.

– W jakich warunkach Państwa zdaniem najlepiej przechowywać marchew?
– Polecamy przechowywanie marchwi w temperaturze od 0 do 1°C. Ponadto bardzo ważne, żeby wilgotność względna powietrza w całej komorze mogła osiągnąć poziom 98-100%.

– Czy możliwe jest sterowanie komputerowe instalacją chłodniczą oraz monitoring przez Internet, jakie są zalety tego rozwiązania?
– Oczywiście oferowane przez firmę Klim’Top Controls systemy są wyposażone w komputerowe sterowanie i kontrolę. Myślę, że obecnie jest to już nieodzowny sposób funkcjonowania tego typu obiektów.

– Jakie skrzyniopalety do przechowywania marchwi są polecane przez Państwa do przechowywania marchwi i jak powinny być ustawione w komorze?
– Doboru skrzyniopalet dokonuje się raz na wiele lat, dlatego warto zastanowić się nad rozmiarem i pojemnością, bo choć skrzyniopaleta jest produktem pozornie banalnym znacząco wpływa na organizację pracy w przechowalni. Promujemy wzmacniane skrzyniopalety drewniane, które wyróżniają się solidnością wykonania. Nasza technologia pozwala ma ustawienie jednego bloku skrzyniopalet pozostawiając pomiędzy nimi odległość 5-10 cm.

– Jak często urządzenia chłodnicze w przechowalni marchwi wymagają przeglądów serwisowych i jaką gwarancją objęte jest wyposażenie?
– W całej UE istnieje obowiązek przeprowadzania okresowych kontroli szczelności urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych zawierających syntetyczne czynniki chłodnicze. Proponujemy takie kontrole naszym klientom w ramach przedsezonowych kontroli instalacji i bez wątpienia przekłada się to na bezpieczeństwo pracy oraz na oszczędność energii.

– Jakie rozwiązania techniczne w przechowalni marchwi ograniczają zużycie energii elektrycznej?
– Firma Klim’Top Controls jest jednym z pierwszych konstruktorów europejskich uwzględniającym w swoich codziennych działaniach zagrożenie ocieplaniem się klimatu i zobowiązującym się do przestrzegania jakości TopEKO, łącząc EKOnomiczne i EKOlogiczne wyzwania. Poprzez poszukiwanie wciąż jak najlepszych komponentów wyposażenia gwarantujących optymalną wydajność, a przy tym oszczędność energii oraz wybór rozwiązań maksymalnie ograniczających nieszczelności instalacji chłodniczych aktywnie przyczyniamy się do ochrony środowiska.[NEW_PAGE]Tolsma Techniek B.V.
Paweł Kata z firmy Agrarada będącej dilerem produktów firmy Tolsma Techniek B.V.
Firma Tolsma Techniek B.V. z Holandii posiada międzynarodową renomę w dziedzinie magazynowania i przechowywania płodów rolnych. Założono ją w 1952 r. Firma jako jedna z niewielu opracowała własną technologię i urządzenia do wszystkich etapów przechowywania. Tolsma Techniek B.V. dysponuje własnymi punktami sprzedaży w Niemczech, Francji, Szwajcarii, Chinach, Indiach i na Ukrainie. W Polsce ma swoje przedstawicielstwo od 2005 r. za pośrednictwem firmy Agrarada. Zakres działalności firmy obejmuje projekt i dobór instalacji chłodniczej, a także dostawę i montaż urządzeń instalacji chłodniczej.

– Projekty wyposażenia przechowalni dostosowywane są indywidualnie do potrzeb i wymagań klientów, proszę jednak o kilka informacji, które rozwiązania Państwa zdaniem należy brać pod uwagę planując nowoczesną przechowalnię do marchwi?
– W przypadku modernizacji już istniejącego obiektu należy sprawdzić jego stan techniczny i izolację pod kątem wykorzystania go do przechowywania warzyw korzeniowych. Izolacja budynku powinna charakteryzować się niską przenikalnością cieplną (współczynnik K = 0,15-0,17). Ma to wpływ na prawidłową pracę systemu chłodniczego. Ciągłe przedostawanie się do komory wilgoci i ciepła ma negatywny wpływ na wydajność układu chłodniczego. Należy pamiętać, że dobrze zaizolowana komora przechowalnicza zapewnia niższe zużycie energii oraz mniejszą „ususzkę” warzyw. Planując budowę nowej przechowalni warzyw korzeniowych, warto rozważyć wykonanie konstrukcji stalowej z wypełnieniem z płyty warstwowej (najczęściej z rdzeniem poliuretanowym), ponieważ jest to jedno z najczęstszych rozwiązań. Jednak jeśli inwestor zdecyduje się na budowę chłodni metodą tradycyjną, obiekt musi spełnić warunki dobrej izolacji komór. 

– Jaki czynnik chłodzący polecają Państwo w przechowalniach warzyw korzeniowych?
– Firma Tolsma Techniek B.V. używa głównie pośrednie systemy glikolowe mechanicznego chłodzenia. Pośredni system chłodzenia wykorzystuje dwa cykle. Pierwszy cykl to produkcja chłodu w urządzeniu – module zwanym „chillerem”, umiejscowionym na zewnątrz przechowalni. W module, do schłodzenia nośnika zimna w małym wewnętrznym obiegu, używa się jako czynnika chłodzącego freonu (czasami amoniaku). W „chillerze” znajduje się wymiennik ciepła, w którym następuje schłodzenie nośnika zimna. Tak schłodzony glikol jest buforowany w zbiorniku i dalej transportowany przez system pomp i rur do poszczególnych chłodnic umiejscowionych wewnątrz komór przechowalni. Drugim cyklem jest chłodzenie powietrza w komorach. Wentylatory przepychając strumień powietrza przez chłodnicę, rozprowadzają „zimno” równomiernie po całej komorze. Każda chłodnica powietrza jest wyposażona w trójdrożny elektrozawór, pozwalający dokładnie regulować temperaturę powietrza na wlocie i wylocie (delta T) do chłodnicy, jak również wykorzystując czynnik chłodzący na powrocie domieszania z wlotem do uzyskania odpowiedniej temperatury. Łatwość sterowania szybkością chłodzenia, mocą chłodzenia, jak i różnicami temperatury, zarówno podczas schładzania, jak i przechowywania, pozwala na oszczędność energii. W porównaniu z systemami chłodniczymi bezpośrednimi („freon”), temperatura w chłodnicy jest przeważnie stała (6-7°C). Zbyt duża delta T skutkuje nadmiernym odprowadzeniem wilgoci z produktu. Największą zaletą pośredniego (dwucyklowego), glikolowego systemu chłodzenia jest mniejsza „ususzka” oraz mniejsze straty przechowalnicze.

– Ile agregatów należy zainstalować np. w komorze o pojemności ok. 150 ton marchwi?
– Moc urządzeń instalacji chłodniczej jest obliczana na podstawie przelicznika – 150 W/t produktu. Późniejszy dobór urządzeń, jak i ich lokalizacja są dostosowywane do żądanej mocy i parametrów konstrukcyjnych budynku (wymiarów komory chłodniczej, usytuowania drzwi, optymalnego sposobu ustawienia skrzyń itp.).

– W jaki sposób utrzymywana jest odpowiednia wilgotność powietrza w komorach?
Odpowiednia wilgotność powietrza w komorze przechowalniczej zależy od zastosowanej instalacji chłodniczej. Nowoczesne rozwiązania wraz z „inteligentnym” sterowaniem, jakie stosuje firma Tolsma Techniek B.V. nie wymagają instalacji nawilżających.

– Ile czujników temperatury i wilgotności powinno się znajdować w komorze i w jakich miejscach należy je umieszczać?
– Do kontroli temperatury produktu, polecamy przynajmniej 1 czujnik temperatury na 100-150 t produktu. Czujnik wilgotności wystarczy 1 na komorę. W celu zapewnienia skutecznej kontroli produktu, temperatura powinna być mierzona na górnych partiach skrzyniopalet, w środkowej ich części oraz na dole. Rozmieszczone na pierwszych, środkowych i ostatnich skrzyniopaletach w rzędach.

– W jakich warunkach Państwa zdaniem najlepiej przechowywać marchew?
– Marchew dobrze przechowuje się w temperaturze 0,5-1,0°C i wilgotności ok. 98%. Szybkość schłodzenia marchwi do żądanej temperatury zależy od kilku czynników: w jakiej temperaturze zbierane są korzenie, jaka jest ich zdrowotność, jaki procent ziemi znajduje się wskrzyniopaletach, jak dużej pojemności są skrzyniopalety, jakiego typu i mocy jest instalacja chłodnicza.
Czy możliwe jest sterowanie komputerowe instalacją chłodniczą oraz monitoring przez Internet, jakie są zalety tego rozwiązania?
Sterowanie klimatem w przechowalni odbywa się za pomocą komputera klimatycznego firmy Tolsma Techniek B.V., który synchronizuje cały proces Chłodzenia w poszczególnych komorach. Wszystkie dane pomiarowe (wilgotność, temperatura produktu, temperatura wewnątrz komory, chłodnicy itp.) są przekazywane do komputera i tam przetwarzane w polecenia zwrotne – sterują pracą całego systemu. Aby mieć pełną kontrolę nad przechowalnią w każdej chwili i miejscu, należy jedynie zagwarantować przyłącze internetowe do komputera klimatycznego. Można wtedy dokonywać przeglądu, ustawień komputera, jak również uzyskać pomoc w zarządzaniu przechowalni i usuwaniu zaistniałych usterek.

– Jakie skrzyniopalety do przechowywania marchwi są polecane przez Państwa do przechowywania marchwi i jak powinny być prawidłowo ustawione w komorze?
Najczęściej do przechowywania marchwi stosuje się skrzyniopalety drewniane, ażurowe o pojemności ok. 1000 kg. Skrzyniopalety należy ustawiać w rzędach, pierwszy i ostatni rząd w odległości minimum 50 cm od ściany. Odstępy między rzędami powinny wynosić 10-15 cm.
Jak często urządzenia chłodnicze w przechowalni marchwi wymagają przeglądów serwisowych i jaką gwarancją objęte jest wyposażenie?
Gwarancja obejmuje 1 rok. Serwis i przegląd zaleca się wykonać przed każdym sezonem przechowalniczym.

– Jakie rozwiązania techniczne w przechowalni marchwi ograniczają zużycie energii elektrycznej?
– Ważne jest, aby przy obliczaniu wydajności układu chłodniczego odpowiednio dobrać parametry i urządzenia. W przypadku pośrednich glikolowych instalacjach chłodniczych, firma Tolsma Techniek B.V. stosuje odzysk ciepła do rozmrażania chłodnic. Ciepło to może być również wykorzystane do ogrzewania pomieszczeń socjalnych.

Rozmawiała Aleksandra Andrzejewska