Na jakość produkowanych zgrubień rzodkiewki wpływa wiele czynników mniej lub bardziej zależnych od ogrodnika. Do pierwszoplanowych należy przede wszystkim pogoda. Natomiast te zależne od ogrodnika to np. wybór stanowiska, nawożenie, odmiana, siew, ochrona chemiczna, zbiór i przygotowanie produktu do sprzedaży. Rzodkiewka zaliczana jest do grupy roślin o niewielkich wymaganiach uprawowych, ponieważ jej okres wegetacyjny jest krótki i toleruje ona niską temperaturę. Zdarza się jednak, że efekty produkcyjne, zwłaszcza wczesną wiosną, nie są satysfakcjonujące. Co może być tego powodem? Spośród wielu czynników istotna jest intensywność światła docierającego do roślin oraz wilgotność i zasobność w składniki pokarmowe gleby (tabela).
Największe plony rzodkiewki uzyskuje się na glebach o poprawnych stosunkach powietrzno-wodnych, kompleksów: pszennego dobrego, pszennego wadliwego oraz żytniego bardzo dobrego. Uprawa na glebach bardzo ciężkich niesie z sobą ryzyko wystąpienia nadmiernej wilgotności, zwłaszcza wiosną jak również możliwość zniekształcenia zgrubień, gdy gleba jest zbyt zbita, niewystarczająco uprawiona lub za sucha. Na tego typu glebach istnieje również duże zagrożenie porażenia rzodkiewki przez grzyb Plasmodiophora brassicae wywołujący kiłę kapusty. W latach o dostatecznej ilości opadów udana może być także produkcja na glebach lekkich. Wchodzenie z uprawą tego warzywa, zarówno na zbiór wiosenny, jak i jesienny, na gleby bardzo lekkie jest ryzykowne, bo bardzo trudno na nich uzyskać odpowiedniej jakości produkt, a plony też często nie są satysfakcjonujące.
Rzodkiewka jest wrażliwa na wahania wilgotności gleby, wskutek których może dochodzić do pękania zgrubień.
[NEW_PAGE]Rzodkiewka jest wrażliwa na nieodpowiednie pH gleby. W sytuacji, gdy odczyn gleby jest na poziomie niższym niż 6 oraz wyższym niż 7,4 reaguje pogorszeniem jakości zgrubień. Na przykład, przy najczęściej występującym zbyt niskim pH gleby i niedoborze wapnia następuje czernienie naczyń na przekroju zgrubienia, więdnięcie liści i śluzowacenie korzeni. Wapnowanie gleby najlepiej jest wykonać pod przedplon. Jeżeli gleba wykazuje niską zasobność w magnez, to wskazane jest zastosowanie wapna magnezowego. Warto pamiętać, że magnez ogranicza pobieranie i akumulację metali ciężkich przez rośliny.
Odmiana odmianie nierówna
W ofertach firm na bieżący sezon jest bogata paleta odmian. Wśród nich nadal najliczniej reprezentowana jest grupa kulistych czerwonych i kulistych czerwono-białych. Mniejszy udział mają odmiany „paluszkowe”. Odmiany należy dobierać mając na uwadze termin ich uprawy. Warto też zweryfikować ich charakterystyki pod kątem wczesności, wielkości i jakości zgrubień. Wczesność jest podstawowym czynnikiem, pozwalającym na zbiór opłacalnego plonu handlowego rzodkiewki w krótkim czasie od wysiewu nasion, uwarunkowanym genetycznie. Jednak pełne wykorzystanie potencjału genetycznego, m.in. szybka akumulacja masy oraz wybarwienie zgrubienia nie będzie możliwe, jeżeli warunki uprawy nie będą sprzyjały dynamicznemu rozwojowi roślin. Duży wpływ mają na to wykonane zabiegi agrotechniczne.
Wyrównanie zgrubień oraz wielkość liści to parametry którymi mogą różnić się odmiany rzodkiewki.
Oprócz wielkości i jakości plonu, przy wyborze odmiany znaczenie mogą mieć też inne cechy, szczególnie te, w obrębie których różnice są największe. Dotyczy to np. wielkości liści, tolerancji na niesprzyjające warunki klimatyczno-glebowe, czy odporności na choroby. Odmiany rzodkiewki wykazują zróżnicowaną odporność na choroby. Obecnie najczęściej spotykanymi patogenami w uprawie tego gatunku są np. parch zwykły, zgorzel siewek, kiła kapusty, mączniak rzekomy kapustnych. Większa odporność daje szansę na uzyskanie wyższych plonów. Jeżeli wybrana do uprawy odmiana będzie wykazywała się odpornością na mączniaka rzekomego kapustnych (Peronospora parasitica), wówczas liście długo będą zachowywały świeży wygląd.
Duże różnice w obrębie odmian występują w odporności na choroby. Na zdjęciu porażenie zgrubień przez mączniaka prawdziwego kapustnych.
Istotne jest także, szczególnie, gdy wymagane jest przetrzymanie roślin w polu, jak długo utrzymuje się zielona barwa przylistków. Ponadto, czy liście u odmiany są zwarte i nie mają tendencji do tzw. wyciągania się. Natomiast największym zainteresowaniem konsumentów cieszą się zgrubienia, które mają intensywnie czerwony kolor skórki, na przekroju są czysto białe bez pustych przestrzeni.
Planując uprawę tego warzywa warto pamiętać, że w 1 g nasion rzodkiewki jest 140–150 szt. nasion, które należy wysiewać na głębokość 0,5–1 cm. Warto pamiętać, że głębszy siew jest niekorzystny, bo przedłuża wschody i pogarsza ich równomierność. W uprawach pod osłonami na 1 m2 powinno przypadać 200–300 roślin, natomiast nieco mniej na stanowiskach w otwartym gruncie (200–250 szt./m2).
Precyzja wykonania siewu nasion ma duży wpływ na udział plonu handlowego w plonie ogólnym (na zdjęciu odmiana Solito F1).
Rzodkiewka nie ma wygórowanych wymagań termicznych – wschody nasion są możliwe już w temperaturze 3–4°C, a optymalna do wzrostu roślin wynosi 13–14°C. W uprawie przedsiewnej pod rzodkiewkę nie można doprowadzać do przesuszenia roli, ponieważ to niekorzystnie odbije się na wschodach. Jest to szczególnie ważne podczas suchej wiosny. Przygotowując glebę nie należy jej zbyt mocno spulchniać – najlepiej jest ją wzruszyć i dokładnie uprawić jej wierzchnią warstwę. Stąd należy unikać kultywatorów o zębach sprężynowych, czy to jako samodzielnych narzędzi, czy też wchodzących w skład agregatów uprawowych.
Uważać na nawożenie
Z uwagi na bardzo krótki okres wegetacji i budowę systemu korzeniowego rzodkiewka wymaga łatwo dostępnych składników pokarmowych w glebie. Przyjmuje się, że warzywo to powinno być uprawiane na glebach o średniej zasobności w przyswajalny fosfor oraz potas. Warto mieć na uwadze fakt, że poprawne odżywienie roślin potasem wpływa na zabarwienie zgrubień, dlatego zaleca się stosowanie nawozów fosforowo-potasowych dwa tygodnie przed siewem nasion.
Dawka zastosowanego składnika w nawozie mineralnym przy braku nawożenia organicznego powinna być równa potrzebom pokarmowym. Jeżeli nie wykonano analizy chemicznej gleby, to orientacyjne dawki nawozów mineralnych powinny wynosić: 35–55 kg P2O5 oraz 80–120 kg K2O. Nawozy azotowe natomiast najlepiej stosować tuż przed siewem nasion lub dokarmiać rośliny po wschodach, wysiewając saletrę amonową w ilości 150–200 kg/ha lub nawóz wieloskładnikowy. Wystarczająca zawartość azotu przyspiesza osiąganie dojrzałości użytkowej, a w zgrubieniach zwiększa się zawartość witaminy C. Wybierając źródło azotu, nie należy stosować zbyt dużych jego ilości w formie amonowej, ze względu na duży przyrost masy liściowej kosztem zgrubień.
Dr inż. Marcin Bartczak
Fot. firmowe
