borówka wysoka

Przyspieszona uprawa krzewów owocowych pod osłonami nabrała dużego znaczenia gospodarczego, ponieważ pobudzając popyt przynosi znaczne zyski producentom. Okres dojrzewania jagód borówki wysokiej, od odmian wczesnych do późnych, trwa 8–10 tygodni, tj. od końca czerwca do pierwszych przymrozków jesiennych we wrześniu lub na początku października, ale zwykle kończy się w pierwszym tygodniu września. W niektórych krajach Europy Zachodniej zaczęto wydłużać okres zbioru tych jagód przez przyspieszanie lub opóźnianie pory dojrzewania owoców. Dlatego w Holandii i Belgii rozpoczęto uprawę odmian wczesnych i późnych tego gatunku pod osłonami. Najczęściej są to pojedyncze lub wielonawowe tunele foliowe (fot. 1 i 2), rzadziej szklarnie.

Borówka wysoka, której powierzchnia upraw w Polsce co roku się zwiększa, początkowo uważana była za roślinę niewymagającą ochrony przed szkodnikami. Przy wzroście areału i w miarę starzenia się plantacji pojawiają się jednak na borówce roślinożerne owady i roztocze. Niektóre z nich występując licznie mogą wyrządzać szkody o znaczeniu gospodarczym.

W 11-hektarowym gospodarstwie Mariana Kapela (fot. 1) absolwenta Akademii Rolniczej w Krakowie, w Szczucinie w województwie małopolskim borówkę wysoką uprawia się na 6,85 ha. Są to rośliny 3–7-letnie, około 60% stanowi odmiana 'Bluecrop', 20% — 'Duke', a mniej więcej 10% — 'Bluerey'. Na niewielkich areałach rosną także krzewy odmian 'Bluegold' (fot. 2), 'Nelson', 'Darrow', 'Lateblue', 'Northland', 'Bluetta', 'Brigitta Blue', 'Bluejay' i 'Elliott'. Od dwóch lat plantację prowadzi się zgodnie z wymaganiami stawianymi ekologicznej produkcji. Według plantatora, dobre efekty daje podporządkowanie zabiegów kalendarzowi biodynamicznemu.

Ręczny zbiór owoców jagodowych wymaga zaangażowania do 80% nakładów ponoszonych w całym cyklu ich produkcji. Tak duża pracochłonność była zasadniczą przeszkodą w powstawaniu gospodarstw wielkotowarowych. Sytuacja zmieniła się po opracowaniu modeli kombajnów, które zwiększyły wydajność zbioru na tyle, że możliwe stało się uprawianie krzewów jagodowych na plantacjach o powierzchni od kilkudziesięciu do kilkuset hektarów. W przypadku niektórych gatunków, np. porzeczki czarnej, uprawa na małych plantacjach przestaje być ekonomicznie uzasadniona. Dalsze zwiększanie areału upraw ma na celu obniżenie kosztów produkcji, a w konsekwencji podniesienie konkurencyjności produktu. Powstanie wielkoobszarowych plantacji wiąże się ze zmianą struktury nasadzeń oraz koniecznością używania specjalistycznych maszyn o dużej wydajności na każdym etapie produkcji.