W większości małopolskich gospodarstw producenci wytwarzają rozsadę samodzielnie, w specjalnych mnożarkach. Jednak często zdarza się, że w tych obiektach nie są zapewnione odpowiednie warunki, m.in. wilgotnościowe, termiczne, świetlne, co przyczynia się do uzyskania rozsady złej jakości, a to bezpośrednio rzutuje na przyszłe plony. W związku z wysokimi kosztami produkcji i stale rosnącą konkurencją, należy dołożyć więc wszelkich starań, aby jakość wyprodukowanej rozsady była jak najlepsza. Coraz więcej gospodarstw odchodzi zatem od samodzielnego jej przygotowania, ponieważ proces ten jest kosztowny, czaso- i pracochłonny, dodatkowo wymaga odpowiednich warunków higienicznych, wiedzy oraz umiejętności.
Wąska specjalizacja
Agnieszka i Zbigniew Orzechowscy (fot. 1) z Czernichowa k. Krakowa produkcją rozsady warzyw kapustnych (fot. 2) zajmują się od czterech lat. Jednak ich obecność w branży ogrodniczej liczy 20 lat. W związku z coraz mniejszą opłacalnością produkcji warzyw polowych, gospodarze postanowili zmienić profil działalności i zainwestować w zblokowane tunelowe foliowe o łącznej powierzchni 3500 m2.
Fot. 1. Agnieszka i Zbigniew Orzechowscy od 4 lat zajmują się produkcją rozsady pod Krakowem
Fot. 2. Produkcja rozsady warzyw kapustnych jest ścisłą specjalizacją w Czernichowie
Konstruktorem i wykonawcą tuneli była firma Farmer z Bochni. Pojedynczy obiekt ma 9 m szerokości i 5,2 m wysokości. Długość tuneli jest dostosowana do długości pola. Zastosowanie poduszki powietrznej o grubości do ok. 30 cm w obiektach w Czernichowie ogranicza straty ciepła. Wykorzystanie podwójnej folii z poduszką powietrzną pozwala na uzyskanie oszczędności energii rzędu 30–40% w stosunku np. do bloków z pojedynczą osłoną. Takie rozwiązanie zmniejsza wahania temperatury wewnątrz obiektu, a tym samym poprawia komfort roślin. Wiele zależy także od wysokości obiektu – im większa kubatura, tym wolniej oddawane jest ciepło. Bloki foliowe wyposażone są w wietrzniki górne. Klimatem w tunelach steruje komputer klimatyczny.
Sukces tkwi w szczegółach
Zdaniem ogrodnika, podstawą sukcesu podczas produkcji rozsady jest użycie właściwego podłoża, wolnego od wszelkich nasion chwastów, patogenów i szkodników. W gospodarstwie w Czernichowie podłożem stosowanym do wysiewu jest substrat torfowy firmy Klasmann-Deilmann. Siew nasion warzyw odmian polowych odbywa się za pomocą automatycznej linii ANT5, której producentem jest firma ANT Polska.
– Do produkcji wykorzystywane są nasiona kalibrowane i otoczkowane. Materiał siewny może być dostarczony przez ogrodników, pod warunkiem że pochodzi od profesjonalnych firm hodowlanych i jest oryginalnie zapakowany, z aktualną datą ważności do użytku. Nie podejmujemy się produkcji rozsady z nasion niewiadomego pochodzenia – instruował Z. Orzechowski. Istotne przy produkcji rozsady jest zachowanie czystości, odkażenie pomieszczeń i pojemników do wysiewu.
[NEW_PAGE]Siew i produkcja
Do wysiewu wykorzystuje się plastikowe wielodoniczki, które mają 160 lub 260 otworów. Na linii tace są wypełniane substratem, który następnie jest ugniatany. Bęben wysiewający, który pobiera nasiona z zasobnika, umieszcza je punktowo w zagłębieniach wygniecionych przez znacznik. W końcowym etapie siewu nasiona przysypywane są 0,3-centymetrową warstwą perlitu. Wielodoniczek nie można stawiać bezpośrednio na podłożu, do którego mogą przerastać korzenie rozsady. Należy je od niego odizolować. Po siewie wielodoniczki ustawiane są na zielonej macie szkółkarskiej –mówił Z. Orzechowski.
Zdaniem ogrodników, istotne jest, by po siewie nie dopuścić do przesuszenia substratu, gdyż kiełkowanie (fot. 3) jest najbardziej newralgicznym okresem w życiu rośliny. Dlatego podłoże w wielodoniczkach z nasionami warzyw polowych jest od razu zraszane. Dawka i częstotliwość zraszania zależą od warunków pogodowych. Woda, pożywka lub środki ochrony są rozprowadzane za pomocą ramion zraszających o długości 8 m. Rozsada warzyw powinna mieć przede wszystkim bardzo dobrze rozwinięty system korzeniowy (fot. 4), gdyż zapewnia to jak najszybsze wznowienie wzrostu roślin po ich posadzeniu – informował producent rozsady. Przy przygotowaniu każdej rozsady istotne jest różnicowanie temperatury powietrza w obiekcie w zależności od warunków świetlnych. Utrzymywanie zbyt wysokiej temperatury przy niedoborze światła prowadzi do powstania dysproporcji pomiędzy częścią nadziemną a podziemną rozsady.
Rozsada z Czernichowa ekspediowana jest głównie na teren południowej Polski. Ponadto Z. Orzechowski zaopatruje producentów warzyw kapustnych ze Słowacji, Białorusi i Czech.
Fot. 3. Przy kiełkowaniu roślin ważne jest optymalne uwilgotnienie podłoża
Fot. 4. Dobrej jakości rozsada powinna cechować się rozwiniętym systemem korzeniowym
Anna Wilczyńska
Fot. 1-4 A. Wilczyńska
Artykuł pochodzi z numeru 2/2015 „Hasła Ogrodniczego”
