LEDy w ogrodnictwie

Nie twierdzę tutaj bynajmniej, że była to pierwsza jaskółka zwiastująca nową erę w uprawach pod osłonami. Raczej skłonny byłbym twierdzić, że ta wygrana świadczyła o przynajmniej jakiej-takiej znajomości tematu u przeciętnego konsumenta warzyw – odwiedzający berlińskie targi dobrze wyczuli czy też wręcz ocenili wartość koncepcji. W cztery lata po tym wydarzeniu pojawiają się relacje o pierwszych komercyjnych uprawach oświetlanych wyłącznie diodami LED.

 

 

W bieżącym roku ruszy w Dronten (Holandia) opisywana jako pierwsza w Europie produkcyjna farma miejska – produkt wspomnianej wyżej firmy. Będzie produkować różne gatunki sałat dla sieci supermarketów zwabionych do tego towaru czystością produkcji (podłoża zamiast gleby), ograniczeniem chemicznej ochrony roślin (dzięki zoptymalizowaniu parametrów uprawy i izolacji od naturalnego rezerwuaru patogenów i szkodników), możliwością sterowania terminami dostaw.

 

Oświetlenie upraw zostało opracowane w firmie LED Philips Green Power, która też dostarczyła cały potrzebny osprzęt, a głównie specjalnie opracowane dla potrzeb ogrodników diody. Nasion odmian sałat do tej produkcji dostarczył Rijk Zwaan – od lat już zajmujący się testowaniem swoich kreacji pod kątem przydatności w miejskim rolnictwie.

 

Powierzchnia farmy to 900 metrów kwadratowych, z których rośliny zajmują 3000 metrów kwadratowych. Tu nie ma literówki – uprawy są piętrowe. Po tym przypomnieniu łatwiej już zaaprobować termin „miejskie rolnictwo” – zwielokrotnienie intensywności poprzez spiętrzenie upraw plus możliwość rezygnacji z naturalnego światła pozwala wprowadzić ogrodnictwo blisko centrów miast, na wyciągnięcie ręki klienta. Stąd również częste określanie takich upraw mianem wertykalnych.

Uniezależnieni od importu…

Pionowe farmy nie są wyłącznością Europy. W Singapurze pracuje obiekt, który rozpoczął produkcję na powierzchni około 51 m2 powiększając ją czterokrotnie. Z początkowych zbiorów w wysokości niecałych 4 ton zrobiło się 80 ton – głównie warzyw liściowych oraz rzodkiewki. W sumie – około 40 gatunków. W tym przypadku partnerem ogrodników opracowującym i produkującym optymalne systemy oświetlenia jest Panasonic. Jego przeznaczone dla upraw produkty opatrzono brandem Veggie Life.

 

W Singapurze kalkulują, że techniki pionowych upraw pod LED-ami szybko będą rosły – teraz ich udział w produkcji żywności tej aglomeracji wynosi 0,015%, ale za realne uznaje się szybkie osiągnięcie 5% – techników i ogrodników dopinguje ekonomika – 90% potrzebnej żywności Singapur importuje.

 

 

Warzywnictwo nie jest jedynym działem produkcji ogrodniczej, jaki może skorzystać na koncepcji miejskiego ogrodnictwa. W Bovenkarspel (Holandia) pod diodami Philips Lighting Green Power Dynamic rosną od 2011 r. tulipany. Czteropiętrowa uprawa ma powierzchnię 3000 m2. LED-y mogą emitować różne zakresy widma świetlnego – od dalekiej czerwieni poprzez czerwień, biel do niebieskiego. Możliwa jest również regulacja natężenia światła – czuwa nad tym oprogramowanie stworzone dla potrzeb ogrodników. U prowadzonych przy LED-ach tulipanach można sterować wzrostem –uzyskuje się krótkie łodygi i zwarty pokrój roślin.

 

LED-y w produkcji ogrodniczej wykorzystuje się także i na naszym podwórku pisaliśmy o tym https://www.ogrodinfo.pl/uprawy-pod-oslonami/led-w-doswietlaniu-roslin 31.03.2016). Nie tylko w fitotronach instytucji naukowo-badawczych. Co prawda nie mamy jeszcze wertykalnych farm ale w Świętej koło Złotowa pracuje szklarnia (3,7 ha) doświetlana tą technologią. LED-y są wykorzystywane do produkcji pomidorów przez firmy Citronex, Klimowicz (15,7 ha), Rosłoniec (3,8 ha), Dziubek (5,6 ha). Partnerem dostarczającym instalacje oświetleniowe jest w nich Certhon. Od kilku lat na kilkupiętrowych stelażach pod LED-ami są wyprowadzane rośliny kilkudziesięciu gatunków w jednym z laboratoriów in vitro. Największą przeszkodą w rozwijaniu tej technologii są koszty nowatorskiej instalacji. Co prawda oszczędności w zużyciu energii elektrycznej są duże, ale nie aż tak duże, by zrównoważyły koszty tradycyjnego doświetlania.

 

 

Jak zazwyczaj, przy wprowadzaniu także i tej nowości pojawiają się rozmaite wątpliwości, niepokoje, znaki zapytania. Tak jest i przy LED-ach: „czy aby nie szkodzą?”. Można zacytować wyniki badań, powołać się na normę EN 62471 regulującą kwestie badań bezpieczeństwa fotobiologicznego. Można, jednak jeśli ktoś przyjmie ostrożnościowe założenie z rodzaju „ale jednak…” te argumenty będzie można łatwo zignorować. Pozostanie odwołanie się do zdrowego, chłopskiego rozsądku: spoglądanie podczas pogodnego dnia w niebo nie grozi niczym (poza doznaniem przyjemności), spojrzenie wprost w słońce nie jest ani przyjemne, ani zdrowe. Wracając do LED-ów – są to źródła światła, których wpływ na człowieka został najlepiej zbadany. Wcześniejsze lampy – żarowe, sodowe, rtęciowe tak dokładnych badań nie przechodziły choćby dlatego, że i metodyk do tego nie było…

 

Głównym zadaniem LED-ów jest dostarczenie roślinom optymalnego zakresu światła w widmie fotosyntetycznie czynnym (PAR). Dla człowieka nie jest ono najlepiej „skomponowanym” oświetleniem. Dla poprawienia komfortu pracy projektuje się diody o bardziej przyjaznym dla oka ludzkiego widmie, jednocześnie nie tracące swych głównych zalet – emisji w zakresie PAR. Takie diody oferuje na przykład firma Valoya LED.

 

Piotr Grel
Za: fruitlogistica.de, mat. Staay Food Group, Panasonic, hortibiz.com, mat. własne