Szkodliwość gatunków
Najliczniej w sadach jabłoniowych występuje przędziorek owocowiec. Latem może także występować przędziorek chmielowiec (fot. 1) lub mieszane populacje tych gatunków. Liczebność tych szkodników wzrasta bardzo szybko, najczęściej w drugiej połowie lipca lub w sierpniu, zazwyczaj podczas suchej i upalnej pogody. W takich warunkach może dochodzić do bardzo silnego uszkodzenia liści w krótkim czasie, czasami zaledwie w ciągu 7–10 dni (fot. 2). W sadach takich owoce nie wyrastają i zazwyczaj źle się wybarwiają.
Przy bardzo dużej liczebności przędziorków, w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego może dochodzić do składania jaj zimowych na owocach, najczęściej w zagłębieniu kielichowym i szypułkowym (fot. 3). W przypadku przędziorka chmielowca w miejscach tych gromadzić się mogą zimujące samice tego gatunku. Owoce, na których znajdują się liczne jaja przędziorka owocowca lub samice przędziorka chmielowca, tracą wartość handlową.
Fot. 2. Liście jabłoni uszkodzone w pełni sezonu przez przędziorki
Fot. 3. Jaja przędziorka owocowca przy szypułce jabłka
Lustracje to podstawa
Aby zapobiec inwazji przędziorków, przed zbiorami trzeba systematycznie (nie rzadziej niż co 2 tygodnie) wykonywać lustracje na ich obecność i liczebność. W tym celu każdorazowo należy przejrzeć 200 liści (po 5 liści z 40 drzew) z zewnętrznej części korony. Powinno się lustrować drzewa wszystkich odmian w sadzie. Szczególną uwagę należy zwracać na obecność roztoczy na odmianach najbardziej dla nich atrakcyjnych, takich jak: ‘Gala’, ‘Golden Delicious’, ‘Rubin’, ‘Piros’, ‘Idared’, ‘Lobo’, ‘Jonagored’.
Do połowy lipca próg szkodliwości jest przekroczony, jeśli na 1 liściu znajdują się 3 formy ruchome przędziorków. Po połowie lipca i później jest on przekroczony, jeśli na 1 liściu stwierdzi się 7 lub więcej form ruchomych.
Technika wykonania zabiegu
Zwalczając przędziorki latem należy zwrócić uwagę na bardzo staranne wykonanie zabiegu. Szkodniki żerują najczęściej na dolnej stronie liści (fot. 4) i tam składają jaja letnie, stąd bardzo ważne jest dokładne naniesienie cieczy roboczej w te miejsca. W zwalczaniu roztoczy duże znaczenie ma także ilość zużytej cieczy roboczej. Nie powinna ona być niższa niż 750 l/ha. Zabieg zwalczający powinien być wykonany w temperaturze nie wyższej niż 25°C, ale nie podczas dużego nasłonecznienia (szybszy rozkład akarycydu pogarsza jego skuteczność). Dobre wyniki zwalczania tych uciążliwych roztoczy można uzyskać, gdy wyniszczanie ich będzie przeprowadzone po przekroczeniu progu szkodliwości.
Fot. 4. Dolna strona liścia z żerującym na niej przędziorkiem owocowcem
[NEW_PAGE]Kryteria wyboru akarycydu
Do zabiegu zwalczającego przędziorki latem należy bardzo starannie dobrać odpowiedni akarycyd. Powinien on przede wszystkim niszczyć te stadia rozwojowe przędziorków, które dominują podczas lustracji przed zabiegiem. Latem w sadach przeprowadzany jest zazwyczaj drugi lub trzeci w sezonie zabieg przeciwko przędziorkom. Dlatego trzeba zwrócić uwagę na wybór i właściwą rotację preparatów. Stosowany środek nie powinien różnić się tylko nazwą od użytego wiosną, ale należeć do innej grupy chemicznej. Aby nie popełnić błędu powinno się także przeanalizować programy zwalczania przędziorków w poprzednich latach. Jeśli któryś z akarycydów wykazywał niską skuteczność, to mogło dojść do selekcji ras odpornych na określoną substancję czynną i nie powinna być ona używana w danym sadzie przez 2 lub 3 lata. W takiej sytuacji nie powinno się również wykorzystywać akarycydów należących do tej samej grupy chemicznej.
Nowości wśród preparatów roztoczobójczych
W obecnym sezonie wegetacyjnym na liście środków polecanych do walki z przędziorkami znajdują się dwa nowe akarycydy. Jeden z nich to Sumo 10 EC z grupy makrocyklicznych laktonów. Na roślinie działa zarówno powierzchniowo, jak i wgłębnie. Zwalcza jaja zimowe przędziorka owocowca, młode larwy i osobnik dorosłe. Nie zwalcza jaj letnich. Przeznaczony jest także do walki z pordzewiaczem jabłoniowym. Zgodnie z etykietą rejestracyjną może być stosowany do 4 tygodni po opadnięciu płatków kwiatowych. W etykiecie preparatu znajduje się ostrzeżenie, aby środka nie stosować na odmianie ‘Golden Delicious’, a na odmianach ‘Gala’, ‘Braeburn’, Kanzi® i Cameo® zachować 5-dniowy odstęp przed i po wykonaniu zabiegów innymi środkami ochrony roślin.
Drugi z akarycydów to Zoom 110 SC z grupy inhibitorów wzrostu przędziorków. Polecany jest do zwalczania przędziorka owocowca na jabłoni na początku wylęgania się larw z jaj. Optymalnym terminem na jego stosowanie jest faza zielonego lub różowego pąka kwiatowego.
Właściwy wybór
Latem, w sadach, w których istnieje potrzeba równoczesnego zwalczania przędziorków i szpecieli można zastosować Omite 30 WP (2,25 kg/ha), Omite 570 EW (1,5–2 l/ha), Ortus 05 SC (1,25–1,5 l/ha), Envidor 240 SC (0,4 l/ha), Sumo 10 EC (0,75–1 l/ha). Jeśli w sadzie występują tylko przędziorki zabieg zwalczający można wykonać również preparatami Magus 200 SC (0,7 l/ha), Nissorun 050 EC (0,9 l/ha) lub Sanmite 20 WP (0,75 kg/ha). Pamiętać należy także, że eksportując owoce do Federacji Rosyjskiej preparaty Omite 30 WP, Omite 570 EW oraz Magus 200 SC nie mogą być zastosowane później niż 2, a nawet 3 miesiące przed zbiorem owoców. Z tego względu konieczne jest wcześniejsze zwalczanie przędziorków, nawet przy niższej populacji tych szkodników.
Dr Alicja Maciesiak, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
fot. 1–4 A. Maciesiak
