Zaletami…
mechanicznego cięcia drzew, w opinii holenderskiego specjalisty, są m.in:
- zmniejszenie ryzyka przemienności owocowania i wyrównanie plonowania drzew;
- poprawa wybarwienia i jakości owoców;
- zmniejszenie liczby roboczogodzin przeznaczanych na zbiór owoców o 10–20%;
- uzyskanie plonu porównywalnego bądź wyższego niż z drzew ciętych tylko ręcznie; l ograniczenie wzrostu drzew, zwłaszcza w górnej części ich korony;
- ograniczenie konieczności letniego cięcia drzew.
Cięcie mechaniczne można zastosować u wszystkich odmian jabłoni, choć najlepsze efekty uzyskuje się w przypadku odmian wielkoowocowych oraz czereśni, śliwy, moreli i orzechów włoskich. Ponadto z obserwacji P. van Arkela wynika, że jeżeli przez kilka lat drzewa są cięte w ten sposób, nie ma potrzeby podcinania u nich korzeni.
Wady…
…mechanicznego cięcia drzew, według holenderskiego doradcy, to m.in.:
- opóźnienie zbioru owoców o 2–5 dni na skutek późniejszego ich dojrzewania;
- ryzyko drobnienia i słabszego wybarwiania się owoców w przypadku odmian drobnoowocowych (aby je zminimalizować, cięcie mechaniczne należy wykonać w fazie różowego pąka lub bezpośrednio po zbiorze owoców);
- zmniejszona zawartość ekstraktu w owocach, gdy drzewa są cięte mechanicznie w maju lub czerwcu;
- konieczność wyposażenia drzew w solidną i wytrzymałą konstrukcję wspierającą;
- zawiązywanie przez drzewa bardzo dużej liczby pąków kwiatowych, co wymusza konieczność prowadzenia przerzedzania kwiatów/zawiązków (szczególnie u odmian drobnoowocowych);
- konieczność zwiększenia nawożenia azotowego po kilku latach cięcia drzew mechanicznie, w celu utrzymania ich wzrostu wegetatywnego.
Mechanicznie czy ręcznie?
Nie każda maszyna przeznaczona do konturowego cięcia drzew nadaje się do użycia np. w starszym sadzie, w którym dotychczas drzewa cięto tylko ręcznie. Piły z listwowym elementem tnącym są zbyt delikatne i nie sprawdzą się, gdy w sadzie zmieniony ma być system cięcia z ręcznego na mechaniczny. Nadają się one do przycinania drobnych gałęzi oraz pędów jednorocznych w maju i czerwcu oraz do cięcia drzew młodych. W sadzie w pełni owocowania podczas zmiany systemu cięcia lepiej jest wykorzystać maszynę wyposażoną w obrotowe tarcze. Maszyny te często są też wyposażone w noże do letniego cięcia, które można zamontować zamiast tarcz.
Oprócz maszyny
Według P. van Arkela zakup maszyny do konturowego cięcia drzew nie wystarcza, aby właściwie podejść do zmiany metody cięcia drzew z ręcznej na mechaniczną. Istotne jest pozbycie się starych nawyków i poznanie kilku zasad, które przyczynią się do produkcji owoców wysokiej jakości, czyli:
- sadzenie drzew w rzędach w kierunku północ-południe (z uwagi na warunki nasłonecznienia panujące w Polsce, jeżeli będą one usytuowane w innym kierunku, to owoce z jednej strony rzędu będą narażone na ograniczony dostęp światła i słabiej będą się wybarwiać);
- przy braku instalacji przeciwprzymrozkowej w sadzie cięcie drzew odmian wielkoowocowych (‘Jonagold’, ‘Mutsu’, ‘Boskoop’) powinno odbywać się, gdy na pędzie rozwinie się 8–10 liści, czyli 6−7 tygodni po kwitnieniu (przełom maja i czerwca);
- w przypadku posiadania urządzeń przeciwprzymrozkowych cięcie mechaniczne drzew przeprowadza się w fazie różowego pąka lub bezpośrednio po zbiorze owoców;
- konstrukcja wspierająca dla drzew musi być stabilna, maksymalna odległość pomiędzy słupami betonowymi w rzędzie wynosić 8 m, a długość indywidualnych palików dla drzew odpowiadać docelowej ich wysokości (konstrukcja ma wspomagać prawidłowy wzrost drzew owocowych i zapobiegać ich wyłamaniu, np. wskutek niekorzystnych warunków atmosferycznych lub zbyt obfitego owocowania);
- w przypadku odmian drobno- lub średnioowocowych (‘Gala’, ‘Golden Delicious’, ‘Šampion’) cięcie mechaniczne może odbyć się w fazie różowego pąka lub bezpośrednio po zbiorze owoców (jego efektem jest w tym przypadku m.in. ograniczenie wzrostu drzew, występowanie mniejszej liczby wtórnych przyrostów);
- w systemie tzw. ściany owoców korekcyjne cięcie ręczne redukuje liczbę krótkopędów na przewodniku, co jest istotne u odmian drobnoowocowych.
W przypadku starszych sadów ręczną korektę cięcia u odmian wielkoowocowych należy przeprowadzić rok po zastosowaniu cięcia mechanicznego (wymaga 15−25 rbg/ha), natomiast u odmian drobnoowocowych w roku cięcia mechanicznego (30–50 rbg/ha).
Anna Wilczyńska
Artykuł pochodzi z numeru 1/2016 MPS „Sad”
