Sad w systemie DaVor

Nowatorski – czy lepszy?
System DaVor wprowadzili do praktyki Nicola Daniele i Christian Vorhauser (fot. 1). Nadali oni także systemowi specyficzną nazwę, będącą skrótem od pierwszych członów ich nazwisk – DaVor. Swój sad i nowatorską metodę prowadzenia koron jabłoni po raz pierwszy zaprezentowali publicznie redakcji „European Fruitgrowers Magazine”.

Christian Vorhauser po raz pierwszy wdrożył do praktyki swoje pomysły dotyczące nowej metody uprawy i prowadzenia drzew, jak i kształtu ich korony w swoim gospodarstwie sadowniczym w Margreid (Południowy Tyrol, Włochy). Pierwsze drzewa w tym nowatorskim systemie posadził w 2011 r. Były to drzewka odmiany ‘Fuji’, dla których wybrano rozstawę sadzenia 2,75 m x 1 m. Ich przewodnik został wygięty do położenia poziomego na wysokości 70 cm (fot. 2) od ziemi. Wyrastające z niego pędy były prowadzone tak, aby tworzyły nowe przewodniki (rysunek). Odległość między nimi wynosi 20–25 cm. Takie prowadzenie korony pozwala na utworzenie wąskiej formy owocującej (ang. slender fruit wall) i zapewnia odpowiednią penetrację światła. Ch. Vorhauser, w celu uzyskania odpowiedniej formy korony drzew, wykorzystuje system podpór i drutów. Dolny drut, tzw. blokujący (ang. cordon wire), jest umieszczony (rozciągnięty) na wysokości 70 cm nad powierzchnią gruntu – dokładnie tam, gdzie przewodnik jest przygięty do poziomu. Kolejne druty są umieszczone na wysokościach: 125, 180 i 235 cm od gruntu. „Nowe” przewodniki są mocowane do tych drutów za pomocą spinek lub wężyków sadowniczych. W systemie DaVor, jak twierdzi Ch. Vorhauser, nie ma potrzeby używania podpór, np. bambusowych palików.

Fot. 2. W szkółce przewodnik jest formowany tak, aby nowe pędy wyrastały względem niego pionowo

Zalety systemu
Christian Vorhauser uważa, że system DaVor ma wiele zalet. Drzewa tworzą wąski szpaler, dzięki czemu dorastającym jabłkom dostarczana jest odpowiednia ilość światła oraz są dobrze widoczne dla osób je zbierających. Taka forma drzew także skraca czas wykonywania zabiegów agrotechnicznych – cięcie, przerzedzanie, zbiór. Ponieważ drzewa są prowadzone maksymalnie do wysokości 2,5 m, wszystkie prace mogą być wykonywane z poziomu gruntu, bez potrzeby używania platform czy drabin. Ponadto, jak podkreślają innowatorzy (pomysłodawcy), taka metoda prowadzenia drzew jest idealna, aby zmechanizować pewne zabiegi w sadzie, m.in. przerzedzanie czy cięcie.
 
– Koszty zbioru owoców są bardzo wysokie i stale rosną. W przyszłości, wydaje się logiczne, że także zbiór będzie wymagał mechanizacji. W takiej sytuacji idealnym rozwiązaniem jest prowadzenie drzew w systemie DaVor, gdyż taka forma korony jest idealna do mechanizacji zbioru owoców – mówił Ch. Vorhauser.

Prowadzenie drzew w formie wąskiego szpaleru ma także plusy w aspekcie prowadzenia zabiegów ochrony roślin. Jak twierdzi Ch. Vorhauser, dotarcie cieczy roboczej do każdego miejsca w koronie drzewa jest dużo łatwiejsze w tym systemie niż w każdym innym. W szerokich koronach zawsze istnieje ryzyko, że podczas przejazdu opryskiwacza ciecz robocza nie dotrze do szkodników czy patogenów chorobotwórczych obecnych na liściach bądź pędach w środkowej części korony.
 
Wymiana pędów
W koronie szpalerowej po kilku latach pędy, na których było owocowanie, zostają wycięte, aby zrobić miejsce dla nowych, na których będą wyrastały lepszej jakości owoce. System wymiany pędów nie jest możliwy w przypadku korony superwrzeciono lub drzew z dwoma przewodnikami (Bibaum^®).
 
W systemie DaVor wymiana pędów jest jak najbardziej możliwa. W tym celu można wyciąć jeden z 4 lub 5 przewodników, a na jego miejsce wyprowadzić kolejny. Nie będzie to miało negatywnego wpływu na wielkość plonowania.

Wielkość plonu…
…dla tego systemu nie została jeszcze oszacowana. Zajmie to kolejnych kilka lat. Ch. Vorhauser przypuszcza jednak, że można spodziewać się plonowania na poziomie 6 kg z m.b. rzędu, a raczej drutu, na którym rozpięte są pędy. Dla drzew w pełni owocowania, o wysokości 2,5 m (korona prowadzona na trzech drutach) plonowanie można obliczyć jako 3 x 6 = 18 kg na m.b. rzędu. W przypadku rozstawy 2,5 m x 1 m otrzymujemy: 4000 x 18 kg = 72 t/ha sadu.

Prowadzenie drzew w systemie DaVor
W szkółce, której właścicielem jest Nicola Daniele z siedzibą w Saonara, we włoskiej prowincji Padwa, w tym roku dostępne będzie pierwsze kilkaset drzewek przystosowanych do uprawy w systemie DaVor. Wśród oferowanych odmian są: ‘Golden Delicious’, ‘Gala’, ‘Red Delicious’ i ‘Fuji’.

Vorhauser i Daniele już zgłosili do urzędu patentowego wniosek o zastrzeżenia zarówno metody produkcji, jak i formy drzew przez nich opracowanych. Pierwsze, niezbyt duże partie materiału szkółkarskiego są dostępne już od tego sezonu. Dwuletnie drzewka (posadzone w 2014 r.) to efekt szczepienia lub okulizacji oczkiem śpiącym. W ciągu roku osiągnęły one wysokość 170–180 cm. Pod koniec lutego 2015 r. zostały przygięte pod kątem 90° na wysokości 70 cm od poziomu gruntu i przymocowane do specjalnie rozpiętych plastikowych drutów. W sezonie 2015 z pąków bocznych przewodnika wybiło wiele pędów, pozostawiono jednak tylko te z nich, które rosły pionowo. Natomiast pędy, które względem przewodnika rosły pod nieodpowiednim kątem, usunięto już w szkółce lub przyginano do drutów wspierających drzewka. 

Znoszenie wydaje się być relatywnie niższe
Produkcja owoców na drzewach o niskich koronach ma, zdaniem Ch. Vorhausera, jeszcze jedną zaletę. Znoszenie cieczy roboczej środków ochrony roślin jest, według niego, dużo niższe w przypadku nisko prowadzonych koron, niż gdy są one prowadzone wysoko. – Opryskiwać drzewa można, wykorzystując tylko 4 lub 5 dolnych dysz po każdej ze stron. Ponieważ przewodniki tworzą zamkniętą ścianę, więcej produktu (cieczy roboczej środka ochrony roślin – red.) pozostaje w jej wnętrzu. Jest to zupełnie inna sytuacja niż w przypadku wrzeciona – tu są wolne przestrzenie pomiędzy przewodnikami i powstają straty – mówił Ch. Vorhauser.

Schemat formowania ściany owoconośnej w systemie DaVor:

Gerard Poldervaart
Redakcja „European Fruitgrowers Magazine”
Fot. 1, 2 EFM

Artykuł pochodzi z numeru 6/2016 „Hasła Ogrodniczego”