Jabłka dla alergików
Innowacyjne podejście do tematu hodowli i wprowadzania na rynek nowych odmian jabłoni, gruszy i śliwy prezentuje Bawarskie Centrum Owocowe (niem. Bayerisches Obstzentrum GmbH & Co. KG; BayOZ) z siedzibą w Hallbergmoos. Na stoisku tej firmy podczas targów Interpoma można było zobaczyć i, co więcej, spróbować najnowszych propozycji dla konsumentów mających alergię na jabłka (odmiany zostały wyhodowane przez dr. Michaela Neumüllera). Są one odpowiedzią na potrzeby konsumentów, gdyż dziś – jak twierdzą bawarscy szkółkarze – u blisko 8% ludzi występują reakcje alergicznie po zjedzeniu jabłek świeżych bądź przetworzonych.
Pierwsza z prezentowanych odmian to Gräfin Goldach® (krzyżówka ‘Rubinette’ x ‘Pomona’; wcześniej znana pod nr. ‘Bay 4069’). Jej owoce charakteryzują się wysoką jakością: jędrnością na poziomie (8,5 kg/cm2), zawartością cukru (13–14°Brix) i kwasowością na poziomie (3–6 g/l). Jabłka są średniej wielkości (180 g), a ich skórka jest całkowicie pokryta paskowanym rumieńcem (fot. 1).
Miąższ jest chrupiący, bardzo aromatyczny. Okres dojrzewania przypada ok. 10 dni po odmianie ‘Gala’, przy czym do konsumpcji owoce nadają się od października. Można je z powodzeniem przechować w chłodni zwykłej do kwietnia (temperatura 1,5°C), natomiast w kontrolowanej atmosferze lub zabezpieczone SmartFresh® w NA – do końca czerwca. Według informacji uzyskanych od szkółkarzy, drzewa Gräfin Goldach® plonują regularnie i obficie, ale wymagają corocznego przerzedzania (przy zbyt silnym plonowaniu owoce będą większe niż typowe dla odmiany). Jest to dobry zapylacz dla innych odmian jabłoni. Zbiór zwykle dwukrotny. Odmiana jest średnio podatna na parcha jabłoni, podobnie jak ‘Elstar’.
Druga odmiana polecana dla alergików to Sonnenglanz® (krzyżówka ‘Pinova’ x ‘Topaz’; znana także jako ‘Bay 4210’). Ta odmiana, w odróżnieniu od Gräfin Goldach®, ma skórkę jasną, cytrynową (fot. 1). Średniej wielkości owoce dojrzewają ok. 5 dni po odmianie ‘Golden Delicious’. Kremowy miąższ jest bardzo jędrny (9,3 kg/cm2), o zawartości cukru 13,5–14,5°Brix i kwasowości 6–8 g/l, soczysty i orzeźwiający. Warunki przechowania jabłek tej odmiany są podobne jak dla Gräfin Goldach® – optymalna temperatura to 1,5–2°C. Owoce w chłodni zwykłej mogą być przechowywane do kwietnia, a w kontrolowanej atmosferze – do lipca. Trwałość przechowalniczą jabłek można przedłużyć, stosując SmartFresh ®. Ten zabieg pozwala przechować je w chłodni zwykłej do czerwca, a w KA – do sierpnia. Drzewa Sonnenglanz® rosną początkowo silnie, później wzrost nieco słabnie, korony można formować mechanicznie. Plonowanie jest wysokie i coroczne, ale przerzedzanie jest zabiegiem koniecznym. Wadą odmiany jest mała podatność na parcha jabłoni, odziedziczona po odmianie ‘Pinova’.
Fot. 1. Odmiany polecane dla alergików: Sonnenglanz® i Gräfin Goldach®
Jabłka o barwnym miąższu
Jedną z ciekawych odmian jabłoni, której owoce charakteryzują się czerwonym miąższem, jest Baya® Marisa (krzyżówka odmian ‘Weirouge’ x ‘Zuchtklon 166’). Dodatkowo jest to kolejna odmiana wyhodowana w Hallbergmoos, której owoce mogą być spożywane przez osoby uczulone na jabłka. Zdaniem niemieckich szkółkarzy, jest to pierwsza z czerwonoowocowych odmian, której owoce są doskonałe do spożywania jako deserowe, stanowią świetny surowiec do wytwarzania galaretek, jako składnik ciast i innych deserów, do tłoczenia soków, a także wytwarzania wysokiej jakości cydru. Jabłka są kuliste, średniej wielkości do dużych (190 g), skórka jest równomiernie ciemnoczerwona z jedynie jaśniejszymi przetchlinkami. Miąższ jest jędrny (8,1 kg/cm2), bardzo słodki (13–15°Brix) i o wysokiej kwasowości (8 g/l). Owoce dojrzewają ok. tydzień po odmianie ‘Gala’. Zalecana przez szkółkarzy temperatura przechowywania to 4–5°C. W chłodni zwykłej owoce te można przechowywać do grudnia, w KA – do kwietnia. Trwałość pozbiorczą jabłek można przedłużyć, stosując SmartFresh®.
Drzewa Baya® Marisa są plenne, są dobrym zapylaczem. Charakteryzują się wzrostem średnio silnym lub silnym, kwiaty są bardzo atrakcyjne, czerwone. Podatność na parcha jabłoni jest podobna jak w przypadku odmiany ‘Elstar’ – niska, ale nie całkowicie odporna.
Szkółkarze promują odmianę Baya® Marisa jako bardzo dochodową w uprawie. Cena jabłek na rynkach w Monachium dochodziła w ub.r. do 3,00 euro/kg, podczas gdy za jabłka z upraw konwencjonalnych innych odmian uzyskiwano maksymalnie 2,20 euro/kg.
Sezon sprzedaży jabłek o czerwonym miąższu można kontynuować z nasadzeń drugiej odmiany oferowanej przez BayOZ – Baya® Franconia (krzyżówka ‘Weirouge’ x ‘Pomona’, znana jako ‘Bay 4584’). Jej owoce są bardziej żebrowane od owoców Baya® Marisa i przypominają wyglądem te u odmiany ‚Red Boskoop’, ale są od nich nieco mniejsze (średnio ich masa to ok. 170 g – fot. 2). Jabłka Baya® Franconia mogą być wykorzystane do spożycia w stanie świeżym, jako składnik ciast i deserów. W produkcji soków, dla uzyskania ładnego zabarwienia, lepiej jest je tłoczyć łącznie z owocami Baya® Marisa. Wzrost drzew jest średnio silny, korona może być formowana za pomocą pił tarczowych. Plonowanie drzew jest wysokie i coroczne, przy regularnym przerzedzaniu. Owoce dojrzewają dwa tygodnie po odmianie ‘Gala’, są kuliste, średniej wielkości do dużych (170 g), prawie całkowicie ciemnoczerwone. Miąższ jest dwubarwny: czerwony pod skórką, kremowy bliżej gniazda nasiennego, aromatyczny i smakiem zbliżony do tego u odmiany ‘Red Boskoop’. Owoce Baya® Franconia są jędrne (8,5 kg/cm2), słodkie (13,5–14,5°Brix) o średniej kwasowości (7–8 g/l). Optymalna temperatura przechowywania to 2–4°C. W warunkach KA możliwe jest przechowywanie do kwietnia.
Fot. 2. Owoce Baya® Franconia o czerwonym miąższu
Smak ponad wszystko
Na stoisku szkółki BayOZ można było także zobaczyć i spróbować jabłek dwóch odmian wyróżniających się doskonałym smakiem i aromatem: Rubinella® (‘Bay 4029’) i Freiherr von Hallberg® (‘Bay 4146’; fot. 3). Są to odmiany spełniające dzisiejsze oczekiwania konsumentów względem smaku jabłek.
W linii rodzicielskiej pierwszej z nich – Rubinella® – są Rubinette® x ‘Pomona’. Wiele cech, jak np. wspaniały aromat i smak przypominający nieco mango oraz soczystość miąższu ta odmiana odziedziczyła właśnie po Rubinette®. Dużo bardziej atrakcyjna od odmiany wyjściowej jest u jabłek Rubinella® skórka, która w 70% pokryta jest ciemnym rumieńcem, a przetchlinki są ledwo widoczne. Owoce są średniej wielkości, nieco wydłużone, bardzo jędrne (9,5 kg/cm2). Miąższ bardzo atrakcyjny o wysokiej zawartości cukrów (14–17°Brix) i niskiej kwasowości (3,5–5,3 g/l). Owoce zbierane są zwykle w terminie zbioru odmiany ‘Braeburn’, do konsumpcji nadają się od października. Można je przechowywać w chłodni zwykłej, w temperaturze 1,5–2°C do czerwca, natomiast w warunkach kontrolowanej atmosfery – do września (12 miesięcy od zbioru).
Z krzyżówki odmian ‘Pinova’ i ‘Topaz’ M. Neumüller otrzymał odmianę Freiherr von Hallberg® o niskiej podatności drzew na parcha jabłoni. Odmiana ta charakteryzuje się bardzo atrakcyjnymi owocami, które przyciągają konsumentów. Miąższ jest jasny i nie ciemnieje pod wpływem powietrza atmosferycznego. Ponadto komora nasienna jest bardzo mała, co także wpływa na pozytywną opinię konsumentów. Drzewa Freiherr von Hallberg® rodzą owoce średnie do dużych (210 g) o skórce pokrytej paskowanym, pomarańczowo- czerwonym rumieńcem. Miąższ jest bardzo atrakcyjny pod względem smaku (zawartość cukru na poziomie 14°Brix; kwasowość – 5–7 g/l) i jędrności (8 kg/cm2), chrupiący i bardzo aromatyczny. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą 10 dni przed jabłkami ‘Pinova’ i mogą być przeznaczane od razu do konsumpcji. W warunkach chłodni zwykłej można je przetrzymać bez utraty jakości do lutego, a wykorzystując SmartFresh® – do maja. W przypadku składowania w warunkach kontrolowanej atmosfery (skład: 2,5% CO2, 1,0% O2) okres przechowywania można wydłużyć do końca czerwca.
Fot. 3. Odmiany o owocach o wyjątkowym smaku i aromacie: Rubinella® i Freiherr von Hallberg®
Tekst i fot. Dorota Łabanowska-Bury
Jest to fragment artykułu opublikowanego w numerze 5/2017 „Hasła Ogrodniczego”
