'Mutsu'
Odmiana ta zaliczana jest do grupy 'Golden Deliciousa' (powstała z krzyżowania 'Golden Delicious' x 'Indo'). Uprawia się ją głównie w Japonii i USA, a od jakiegoś czasu także w Polsce. Ceniona jest przede wszystkim ze względu na cechy jakościowe owoców oraz ich walory smakowe. Owoce tej odmiany bardzo dobrze wyrastają, ponieważ, podobnie jak 'Jonagold' czy 'Boskoop', jest to triploid. Jabłka 'Mutsu' najczęściej mają kulisto-stożkowaty kształt. Wokół kielicha widoczne jest delikatne żebrowanie, które może przechodzić na cały owoc. Wielkość tego żebrowania zależy od wielkości owocu (na dużych jabłkach jest bardziej widoczne). Skórka owocu jest gładka, zielonkawożółta, bez nalotu, niekiedy od strony nasłonecznionej może pojawiać się delikatny, czerwonawy rumieniec (fot. 1). Z reguły nie ma ordzawień, a jeśli się pojawiają, to najczęściej w okolicy szypułki. Kremowy, jędrny, soczysty miąższ charakteryzuje się dobrym smakiem.
Fot. 1. Owoce odmiany 'Mutsu'
Drzewo 'Mutsu' rośnie silnie, tworząc rozłożystą, niezbyt zagęszczoną koronę (fot. 2). Sposób owocowania jest podobny, jak u odmiany 'Jonagold', gdyż owoce wyrastają przeważnie na 1–3-letnich pędach. Na parcha i mączniaka jabłoni odmiana 'Mutsu' jest mało podatna, a średnio na zarazę ogniową. Należy do odmian umiarkowanie wytrzymałych na mróz. Mimo to, w czasie ostatniej bardzo mroźnej zimy nie stwierdzono uszkodzeń mrozowych na drzewach tej odmiany. Wcześnie wchodzi w okres owocowania i owocuje raczej corocznie. Wymaga jednak przerzedzania zawiązków i cięcia odnawiającego. Kwitnie w tym samym czasie, co 'Golden Delicious', który — podobnie, jak odmiany 'Gloster', 'Gala' i jej mutanty oraz 'Red Delicious' i jego mutanty — mogą być polecane jako zapylacze dla 'Mutsu'. Należy pamiętać, że pyłek tej ostatniej jest bezwartościowy do zapylania innych odmian. 'Mutsu' nie udaje się w chłodnych rejonach. Lepiej owocuje, gdy sadzi się ją na podkładkach ograniczających wzrost drzew, na których wcześniej wchodzi w pełnię owocowania.
Fot. 2. Trzyletnie drzewo odmiany 'Mutsu' na podkładce 'M.9'
Zbiór jabłek 'Mutsu' przypada najczęściej w pierwszej połowie października. Do wyznaczenia terminu zbioru można wykorzystywać zarówno próbę skrobiową, jak i stężenie etylenu
w komorach nasiennych. Wykorzystując test skrobiowy owoce 'Mutsu' należy zbierać przy wartości 6–7 w 10-stopniowej skali, chociaż niewielkie przekroczenie zalecanego zakresu wydaje się nie mieć zbyt dużego wpływu na jakość owoców po przechowywaniu. Podczas zbioru owoce są bardzo jędrne (8–10 kG) i umiarkowanie kwaśne (kwasowość około 0,6%). Bardzo zmienną cechą jest zawartość ekstraktu, która, w zależności od terminu zbioru i sezonu wegetacyjnego, może się zmieniać od około 11,5% do prawie 14%.
W chłodni z normalną atmosferą owoce bez żadnego problemu przechowują się przez 4 miesiące. W tym okresie ich jędrność wynosi z reguły powyżej 6 kG, a kwasowość od 0,3% do 0,4%. Ze względu na jędrność miąższu długość okresu przechowywania w chłodni zwykłej można znacznie wydłużyć. Niestety, znaczny spadek kwasowości i zmiany spowodowane przejrzewaniem owoców powodują, że po dłuższym przetrzymaniu smak staje się mniej atrakcyjny. Również żółknięcie skórki nie jest pożądaną cechą. Warto zaznaczyć, że w czasie przechowywania jabłka 'Mutsu' nie wykazują skłonności do marszczenia się skórki (wskutek transpiracji) nawet przy kilkuprocentowej utracie masy. Jak wskazują wyniki wstępnych badań, w warunkach kontrolowanej atmosfery owoce tej odmiany można przechowywać ponad 7 miesięcy. Istotne jest, że kontrolowana atmosfera pozwala na utrzymanie zielonej barwy skórki.
'Akane'
Ceniona jest z uwagi na małą wrażliwość na choroby i atrakcyjność owoców. Cechę wartą podkreślenia stanowi duża odporność owoców tej odmiany na odgniecenia i obicia. 'Akane' powinno się uprawiać na podkładkach stymulujących wyrastanie większych owoców (np. 'P 60' lub 'M.7'). Jej drzewa rosną słabo, zwłaszcza po wejściu w okres plonowania. Korony są wzniesione, średnio zagęszczone. Pąki kwiatowe powstają głównie na krótkopędach. Odmiana kwitnie w podobnym terminie, jak 'Golden Delicious'. Zapylaczami dla 'Akane' mogą być: 'Discovery', 'Gloster', 'Idared', 'James Grieve', 'Katja' i 'Golden Delicious'.
W okres owocowania wchodzi wcześnie, owocuje umiarkowanie obficie, corocznie. Jest mało podatna na parcha jabłoni, a średnio na mączniaka jabłoni. Zaliczana jest do odmian średnio wrażliwych na przemarzanie zimą. Owoce są przeciętnych rozmiarów, kuliste, niekiedy lekko się zwężające w kierunku kielicha (fot. 3). Miąższ jest zwarty, jędrny, soczysty i kwaskowato-słodki. Smak owoców wyraźnie różni się od typowo słodkiego, charakterystycznego dla 'Mutsu' czy 'Fuji'.
Fot. 3. Owoce odmiany 'Akane'
Termin zbioru jabłek 'Akane' przypada zwykle pod koniec drugiej dekady sierpnia. Należy ona zatem do najwcześniejszych z omawianych japońskich odmian. Warto zaznaczyć, że jabłka nie mają skłonności do przedwczesnego osypywania się. Pozostawione dłużej na drzewie pięknie się wybarwiają, jednak pogarszają się ich walory przechowalnicze. Podczas zbioru owoce powinny charakteryzować się dość wysoką kwasowością (powyżej 0,7%) i jędrnością około 8 kG. W zależności od warunków pogodowych w sezonie wegetacyjnym, zawartość ekstraktu w owocach waha się od 10,8% do 12,5%. Ze względu na tempo zmian cech jakościowych, jabłka odmiany 'Akane' można przechowywać do 4 miesięcy w warunkach normalnej atmosfery. W niektórych sezonach badań zaobserwowaliśmy podatność jej owoców na występowanie miękkiej oparzelizny chłodniowej (fot. 4). Choroba ta w znacznym stopniu ogranicza długość okresu przechowywania, jej symptomy mogą bowiem pojawić się na owocach już na jego początku. W dużej mierze za występowanie choroby odpowiedzialne są warunki pogodowe podczas zbioru (np. wysoka temperatura), zbyt szybkie schłodzenie owoców po zbiorze i niewłaściwy termin zbioru. Ponadto, w zależności od sezonu i terminu zbioru, po 4 miesiącach przechowywania mogą pojawić się w owocach oznaki rozpadu (fot. 5) i zbrązowienia przygniezdnego (fot. 6).
Fot. 4. Objawy miękkiej oparzelizny chłodniowej, …
Fot. 5. …rozpad miąższu i…
Fot. 6. …zbrązowienie przygniezdne w jabłkach 'Akane'
Przedstawione w tym artykule odmiany jabłoni, podobnie jak opisywana w poprzednim numerze „Hasła Ogrodniczego” odmiana 'Fuji', zapewne nie będą miały dużego znaczenia gospodarczego w naszym kraju. Mogą jednak stanowić produkt niszowy. Zwłaszcza odmiana 'Mutsu', której owoce różnią się wyraźnie — zarówno wyglądem, jak i smakiem — od powszechnie produkowanych.
