Czereśnie w Holandii

Sady czereśniowe w Holandii zajmują około 360 ha. Wszystkie drzewa są uszlachetniane na podkładkach skarlających i sadzone w dużym zagęszczeniu, najczęściej 3,5 x 1,25 m, a w rzędach zainstalowane jest mikronawadnianie. Większość sadów jest prowadzona pod osłonami, gdyż owoce uprawianych tam odmian: ‘Burlat’, ‘Kordia’, ‘Lapins’, ‘Merchant’ i ‘Regina’ są wrażliwe na pękanie, a osłony przeciwdeszczowe to jedyny sposób na uzyskanie ich wysokiej jakości. W Holandii czereśnie są sadzone także w szklarniach, w których wcześniej, w latach prosperity na rośliny ozdobne odbywała się ich produkcja, a także w tunelach foliowych (głównie wielonawowych) oraz pod różnego rodzaju dachami.

Obecnie wykorzystuje się tam kilka systemów, a folia jest zwykle mocowana do wysokiej konstrukcji opartej na słupach drewnianych lub ze strunobetonu. Podstawowym zadaniem wszystkich tych osłon jest jednak takie zabezpieczenie sadu, aby ograniczyć pękanie owoców oraz rozwój chorób grzybowych owoców – np. brunatnej zgnilizny(sprawca: Monilinia sp.).Większość sadów czereśniowych prowadzona jest przy wykorzystaniu metody integrowanej, gdzie wskazane jest ograniczenie stosowania fungicydów, zatem osłony zyskują na popularności.

Ponadto istotne jest przestrzeganie najniższych dopuszczalnych poziomów pozostałości (MRL)w owocach oraz uzyskanie czereśni bez widocznych plam na ich skórce, będących efektem deszczu czy zabiegów ochrony (wymogi stawiane przez odbiorców owoców). Z punktu widzenia holenderskich sadowników uprawa drzew pod osłonami zmniejsza problemy ze szkodnikami, przede wszystkim z nasionnicą trześniówką (Rhagoletis cerasi)i zwójkami (m.in. Adoxophyes orana). Od 2012 r. w Holandii dużo mówi się o nowym szkodniku – Drosophila suzukii. W opinii specjalistów z różnych ośrodków naukowych szkodnik ten występuje w mniejszym nasileniu w sadach pod osłonami. – Jak dotychczas (do 2014 r.) nie stanowił problemu w moim sadzie w Neerijnen (Holandia) – informował M. Blanken. Problemem w uprawie czereśni pod osłonami są natomiast przędziorki: chmielowiec i owocowiec. Aby zmniejszyć liczbę zabiegów, sadownik w celu ograniczenia populacji tych szkodników już od początku sezonu wprowadza do sadu ich drapieżców w postaci zawieszek Syngenta Bioline (fot. 2).

 

 
Fot. 2. Ochronę drzew przed wrogami zapewniają ich naturalni wrogowie

Marco Blanken przed kilkunastu laty przejął gospodarstwo ogrodnicze od swojego ojca. W szklarniach, w których przez wiele lat produkowano rośliny ozdobne, obecnie rosną czereśnie (0,5 ha – fot. 3) i śliwy. W niskiej szklarni o konstrukcji stalowej uprawiane są m.in. najbardziej obiecujące odmiany na rynku holenderskim, takie jak ‘Kordia’, ‘Summit’ i ‘Giorgia’. Te 10-letnie obecnie drzewa owocują corocznie i obficie. Dla uzyskania wcześniejszego zbioru szklarnie są dogrzewane. W szklarni można, przy prowadzeniu odpowiedniej agrotechniki, uzyskać przyspieszenie zbioru nawet  o 2 tygodnie w porównaniu do upraw prowadzonych tradycyjnie. Pierwsze owoce są tu zazwyczaj zbierane już w drugiej połowie maja.

Za pierwsze czereśnie z lokalnego rynku odbiorcy przed 10 laty byli gotowi płacić nawet 10 €/kg, podczas gdy obecnie maksymalna cena uzyskiwana za takie czereśnie to 8 €/kg – informował M. Blanken. 

Fot. 3. Uprawa czereśni w niskiej szklarni o konstrukcji stalowej

Najbardziej pożądane owoce wśród wczesnych odmian w Holandii to obecnie ‘Merchant’ i ‘Burlat’. W Belgii natomiast większe zainteresowanie wzbudzają odmiany późne – ‘Kordia’ i ‘Regina’. Są one wybierane przez konsumentów ze względu na duże, atrakcyjne i smaczne owoce– kontynuował sadownik. Wszystkie odmiany są uszlachetniane na podkładce ‘GiSelA 5’. Jeszcze przed 5 laty najbardziej pożądaną odmianą na rynku był ‘Burlat’, obecnie – z odmian wcześnie dojrzewających– najchętniej kupowane są owoce odmiany ‘Merchant’. Ten trend jest widoczny także wśród sadowników, którzy – podobnie jak M. Blanken – zakładają sady z drzewek tej odmiany. Podążając za panującymi trendami, przed5 laty M. Blanken założył nowy sad o powierzchni1 hektara. W nasadzeniach znalazła się odmiana ‘Merchant’, a także m.in. ‘Vanda’,‘Summit’, ‘Giorgia’ i ‘Kordia’. Sad ten usytuowany jest tuż za szklarnią, tworząc z nią praktycznie jedną całość. 

Nowe nasadzenia zostały przykryte dachem foliowym (fot. 4), wspartym na lekkiej konstrukcji stalowej – w najwyższym punkcie pale mają 4 m. Zdaniem M. Blankena wyższe rusztowanie jest wrażliwe na podmuchy wiatru. W międzyrzędziach, gdzie woda opadowa spływa na murawę, folia jest osadzona o około 30 cm niżej niż w rzędach drzew. Na połaciach folii są dodatkowe wzmocnienia, dzięki którym nie jest ona uszkadzana w czasie silnych opadów deszczu lub/i gradu, a woda opadowa jest kierowana w przestrzenie na łączeniach folii. W sadach pod osłonami, niezależnie czy są to tunele, szklarnie czy daszki, wskazane jest wprowadzanie owadów wspomagających zapylenie kwiatów. W przypadku sadu w Neerijnen są to rodziny trzmiele w postaci uli Tripol. Są one ustawiane na ziemi, a ponieważ nie są narażone na bezpośrednie promieniowanie słońca i deszcz – ule nie muszą być dodatkowo zabezpieczane. 

Fot. 4. Dach foliowy zabezpiecza drzewa i owoce przed bezpośrednim negatywnym działaniem wody

Najmłodsze nasadzenia czereśni zajmują 2,5 tys. m². Drzewa odmiany ‘Merchant’ zostały posadzone w 2014 r. Z doświadczenia sadownika wynika, iż w pierwszych latach po posadzeniu rosną znacznie lepiej bez osłon, zatem te zostaną założone dopiero w roku, gdy spodziewany będzie już pierwszy większy zbiór owoców. M. Blanken jeszcze przed rozpoczęciem sadzenia drzew zadecydował o przygotowaniu specjalnej konstrukcji stalowej, na którą w przyszłości założy folię. W nowym sadzie zainstalowano także system nawadniania/fertygacji. Aby zachować wysoką jakość owoców po zbiorze, ważne jest ich szybkie schłodzenie. W gospodarstwie są one zbierane bezpośrednio do kartonowych skrzyneczek (odpornych na wysoką wilgotność powietrza) o pojemności 2–2,5 kg i tuż po zbiorze przewożone do komory, gdzie panuje temperatura około 4°C i podwyższona wilgotność. Dopiero wstępnie schłodzone owoce są zabierane z gospodarstwa do dalszego zbytu (np. za pośrednictwem giełdy).

Ważną rolę w powodzeniu uprawy czereśni pod osłonami– poza małą podatnością drzew na raka bakteryjnego– odgrywa odpowiedni dobór odmian pod względem ich atrakcyjności dla odbiorców/konsumentów. Najważniejszą odmianą, gdy celem jest rynek belgijski, jest ‘Kordia’.Charakterystyczne są dla niej duże owoce, osiągające do10 g. Atrakcyjny, poza wielkością, jest także ich sercowaty, wydłużony kształt. Ich skórka jest lśniąca, karminowoczerwona, z brązowym odcieniem (fot. 5).

Fot. 5. 'Kordia'

W gospodarstwie M. Blankena sporą powierzchnię zajmuje także odmiana ‘Summit’. Jej owoce pod względem wielkości nie ustępują ‘Kordii’ (osiągają 9,0–10,0 g), lecz– w porównaniu do ‘Kordii’ – ich skórka jest jaskrawoczerwona (fot. 6), ale równie błyszcząca, a w pełnej dojrzałości – ciemnoczerwona.

Fot. 6. 'Sammit'

Odmianą pochodzącą z włoskiego programu hodowlanego jest ‘Giorgia’– plenna, o owocach zbliżonych wyglądem do odmiany ‘Summit’. Są one duże, ciemnoczerwone (fot. 7), jędrne i zachowują wysoką jakość w obrocie handlowym.

Fot. 7. 'Georgia'

Najnowsza w nasadzeniach odmiana ‘Merchant’ ma owoce średniej wielkości lub duże, o masie 7,5–8,0 g. Ich skórka jest ciemnoczerwona, a w pełnej dojrzałości– nawet czarna i błyszcząca. Owoce tej odmiany są nie tylko atrakcyjne i smaczne, lecz także przewyższają inne pod względem niskiej podatności na pękanie.

Dorota Łabanowska-Bury
Fot. 1-7 D. Łabanowska-Bury

Artykuł pochodzi z numeru 6/2015  „Hasła Ogrodniczego”