Zalety karłowych podkładek i wstawek
Drzewka czereśni na karłowych podkładkach i wstawkach od kilku lat są dostępne na szkółkarskim rynku, a ich liczba z roku na rok systematycznie się zwiększa. Szczepione na karłowych podkładkach i wstawkach rosną słabo, w okres owocowania wchodzą wcześnie — najczęściej w drugim lub trzecim roku po posadzeniu — i plonują bardzo obficie. Przy odpowiedniej ilości wilgoci w glebie owoce z tych drzew, mimo obfitego plonowania, nie będą się różnić jakością od owoców tz drzew szczepionych na czereśni ptasiej, a w wielu przypadkach mogą je nawet przewyższać.
Fot. 1. Trzyletnie drzewo odmiany 'Kordia' na podkładce 'PHL-A'
Fot. 2. Trzyletnie drzewa odmiany 'Kordia' na podkładce 'GiSelA 5'
Ocena wartości podkładek
Pierwsze badania w Polsce nad podkładkami karłowymi dla czereśni rozpoczęto na dwóch typach pochodzących z Czechosłowacji: 'PHL-A' i 'PHL-C', a później dołączyła do nich 'PHL-B'. Do Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa zostały one sprowadzone na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku (fot. 3). Przeprowadzono nad nimi do tej pory dwie serie badań. Pierwsze doświadczenie trwające 10 lat zakończyło się w 2000 roku. Badano w nim pięć odmian (tab. 1 i 2). Wszystkie drzewa czereśni na 'PHL-A' rosły silniej niż na 'PHL-C'. Owoce z drzew szczepionych na 'PHL-A' były lepiej wyrośnięte niż zebrane z drzew na 'PHL-C' (fot. 4) i równomierniej od nich dojrzewały. Wyniki tego doświadczenia przemawiały zdecydowanie na korzyść podkładki 'PHL-A', a nie dały podstaw do polecania drzew czereśni szczepionych na 'PHL-C' do sadów towarowych, głównie ze względu na niską w tym przypadku jakość owoców niektórych odmian. Popyt na podkładkę 'PHL-C' z roku na rok systematycznie się zmniejszał, a proporcjonalne zwiększał się na drzewka szczepione na 'PHL-A'. Trzeba pamiętać jednak, że — ze względu na brak zgodności fizjologicznej — ta ostatnia podkładka nie może być polecana dla odmiany 'Hedelfińska'.
Fot. 3. Dwunastoletni sad czereśniowy na podkładce 'PHL-A' w SD w Dąbrowicach
Fot. 4. Przy braku wody czereśnie na podkładce 'PHL-C' niekiedy nierównomiernie dojrzewają (na fot. odmiana 'Burlat')
Tabela 1. Wzrost i plonowanie dziewięcioletnich czereśni szczepionych na różnych podkładkach w Sadzie Doświadczalnym
w Miłobądzu k. Tczewa (wg Grzyba i in. 2003 r.).
*PPPP — powierzchnia poprzecznego przekroju pnia
Tabela 2. Wzrost i owocowanie pięcioletnich czereśni szczepionych na różnych podkładkach w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach
*PPPP — powierzchnia poprzecznego przekroju pnia
Do drugiej serii doświadczeń, co najmniej dziesięć lat później, włączono trzecią podkładkę — 'PHL-B'. Badania nad jej przydatnością do uprawy czereśni w Polsce są kontynuowane. Pierwsze wyniki wskazują, że będzie miała korzystny wpływ na poprawę jakości owoców — powoduje równomierne ich dojrzewanie i wyraźny wzrost średniej masy owocu.
Warto nadmienić, że podkładką standardową, silnie rosnącą, z którą porównuje się podkładki z serii PHL, jest czereśnia 'F 12/1', a podkładką porównywalną z nimi pod względem siły wzrostu była francuska 'Maxma 14'.
W obu doświadczeniach standardowymi podkładkami były: wegetatywnie rozmnażana czereśnia 'F 12/l' i siewki czereśni ptasiej. Czereśnie rosły na nich silnie, słabo plonowały i weszły w okres owocowania o rok później niż na podkładkach serii PHL. Na podkładce 'Colt' drzewa czereśni rosły silnie i wyjątkowo słabo owocowały. Pod tym względem w praktyce nie różniły się od drzew kontrolnych. Na podkładce 'Maxma 14' czereśnie rosły i plonowały tak samo dobrze, jak na 'PHL-A'. U nas 'Maxma 14' nie jest jeszcze rozpowszechniona na rynku szkółkarskim, natomiast we Francji cieszy się bardzo dużym powodzeniem. Podkreślić należy, że w obu przypadkach sad był nienawadniany, co mogło mieć pośredni wpływ, niezależnie od rodzaju zastosowanej podkładki, na jakość uzyskiwanych owoców. Warto nadmienić, że podkładką porównywalną do 'PHL-A' jest ostatnio ciesząca się dużą popularnością 'GiSelA 5'.
