Dobiegają końca prace nad zmianą ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych oraz ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Pomimo wielomiesięcznych konsultacji, głos szeroko rozumianej branży przetwórczej nie został w projektach ustaw uwzględniony. W liście otwartym, skierowanym do Prezesa Rady Ministrów, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Posłów i Senatorów, przetwórcy zwracają uwagę, że zaproponowane zmiany legislacyjne mogą przyczynić się do poważnego kryzysu, zarówno w branży przetwórczej, jak też u producentów – rolników i sadowników.
Szereg pytań i wątpliwości
W liście otwartym do Prezesa Rady Ministrów, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Posłów i Senatorów Rzeczpospolitej Polskiej Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków wraz z Unią Polskiego Przemysłu Chłodniczego, jako kwestię budzącą największe wątpliwości wskazują nierynkowe rozwiązania, zaproponowane w projekcie ustawy. Zdaniem przedstawicieli obu organizacji rozwiązania te pogłębią istniejące nieprawidłowości oraz problemy w sektorze produkcji i przetwórstwa owoców. Ostatecznie doprowadzą również do utraty konkurencyjności oraz rynków zbytu dla soków zagęszczonych i mrożonek, co w efekcie spowoduje zmniejszenie popytu na przemysłowe owoce i warzywa.
Kwestią budzącą duże obawy są zapisy ustawy dopuszczające ustalanie przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi referencyjnych cen skupu produktów rolnych. Ceny te będą ustalane dwa razy do roku – do 15 VI i 15 XII. W opinii branży odgórne regulowanie cen, z tak dużym wyprzedzeniem czasowym do samej transakcji sprzedaży, nie będzie mogło uwzględniać wszystkich warunków rynkowych, które pojawią się w danym sezonie. Takie nierynkowe rozwiązania doprowadzą ostatecznie do osłabienia konkurencyjności polskiego soku zagęszczonego i mrożonek, a to negatywnie przełoży się na sytuację finansową zarówno małych, jak i większych gospodarstw sadowniczych czy samych przetwórców.
Możliwe konsekwencje
Zaproponowane w ustawie regulacje branża przetwórcza postrzega jako ingerencję w zasady działania wolnego rynku, na którym koszty transakcji handlowych są na bieżąco kształtowane relacją popytu i podaży. Jako główne zagrożenia branża wskazuje:
1. Potencjalny chaos na rynku, wynikający z wprowadzenia ustaw w trakcie owocowego sezonu, co wpłynie na niedotrzymanie zapisów ustawy przez dużą część uczestników rynku, a tym samym spowoduje nałożenie na nich kar finansowych – nawet do 15% wartości transakcji dla każdej ze stron.
2. Brak możliwości rzetelnej kalkulacji kosztów produkcji większości owoców przemysłowych, która ma być podstawą do ustalenia cen referencyjnych, z uwagi na brak upraw np. jabłek i truskawek dedykowanych tylko do przetwórstwa.
3. Utrata konkurencyjności i rynków zbytu dla soków zagęszczonych i mrożonek, a w efekcie zmniejszenie popytu na owoce przemysłowe.
Odgórna, sterowana ręcznie regulacja nie jest najlepszą drogą do stabilizacji sytuacji na rynku produktów rolnych – mówi Barbara Groele, Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków. W naszym liście otwartym do Prezesa Rady Ministrów, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Posłów i Senatorów zwracamy uwagę, że godzi ona w podstawowe zasady ekonomii i prawa wolnego rynku. Proponujemy inne metody poprawienia sytuacji, np. zachęcanie producentów rolnych do zrzeszania się w grupy sprzedażowe o większej sile negocjacyjnej czy przekwalifikowanie części upraw owoców na przeznaczone tylko do przetwórstwa, obniżając w ten sposób koszty produkcji i podnosząc ich jakość przetwórczą. Wierzymy, że tego typu rozwiązania samoczynnie uregulują rynek.
Chciałabym też zapewnić, że branży przetwórczej zależy na dobrej współpracy z dostawcami. Zgłaszając wątpliwości do proponowanych zmian legislacyjnych nie występujemy przeciwko rolnikom, ale w interesie wszystkich uczestników rynku, w łańcuchu którego są zarówno producenci, jak i przetwórcy. W naszej opinii, zbudowanej nie tylko na wieloletnim doświadczeniu, ale również na bazie niezależnych opinii, odgórne wyznaczanie cen surowca najpewniej doprowadzi do upadku najsłabszych uczestników rynku, czyli małych, polskich, rodzinnych firm przetwórczych, a także niewielkich gospodarstw sadowniczych – dodaje Barbara Groele.
W liście otwartym do Prezesa Rady Ministrów, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Posłów i Senatorów przedstawiciele branży rolno-spożywczej deklarują gotowość do podjęcia dialogu celem wypracowania rozwiązań satysfakcjonujących wszystkich interesariuszy.
Źródło: Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków
