Zalecenia dla producentów i eksporterów jabłek do Federacji Rosyjskiej

Poniżej podajemy uwagi i zalecenia Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach dla producentów i eksporterów jabłek do Federacji Rosyjskiej dotyczące ochrony jabłoni w drugiej części sezonu.

Tak jak w pierwszej części okresu wegetacji, tak i w okresie późnoletnim i jesiennym, o występowaniu i nasileniu chorób i szkodników w dużej mierze decyduje przebieg warunków atmosferycznych. Istotne jest więc kontynuowanie systematycznych lustracji sadów i prowadzenie ochrony przed agrofagami zgodnie z obowiązującymi zasadami integrowanej ochrony roślin.

Choroby
Parch jabłoni. O pady deszczu mogą sprzyjać infekcji owoców skutkującej występowaniem plam parcha wtórnego i/lub parcha późnego oraz przechowalniczego. Najważniejszym elementem ochrony jabłoni w tym okresie jest niedopuszczenie do porażenia owoców przez Venturia inaequalis. Powinno się stosować zabiegi zapobiegawcze oparte na fungicydach o działaniu powierzchniowym, pamiętając o rotacji środków oraz o zachowaniu okresów karencji fungicydów.

Mączniak jabłoni. Należy prowadzić lustracje, szczególnie podatnych odmian jabłoni (‘Idared’, ‘Lodel’, ‘Paulared’, ‘Cortland’, ‘Lobo’, ‘Ligol’). Objawy infekcji wtórnych występują na liściach w postaci białego nalotu grzybni z zarodnikami konidialnymi, które powodują rozprzestrzenianie się choroby. W tym też czasie ulegają zakażeniu zawiązujące się pąki kwiatowe i liściowe. W sadach, w których nasilenie choroby jest bardzo duże, zalecane jest zastosowania fungicydów typowo „mączniakobójczych”.

Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych. Objawy choroby występują głównie na uszkodzonych owocach (np. na skutek gradobicia, żerowania szkodników). Niestety, obecnie żaden z fungicydów nie jest zarejestrowany do zwalczania tej choroby. Powszechną praktyką sadowniczą jest stosowanie środka Topsin M 500 SC do „leczenia” uszkodzeń pogradowych. Należy jednak pamiętać, że substancja aktywna tego preparatu (tiofanat metylowy) ulega rozkładowi w jabłkach do karbendazymu, którego NDP (w roślinach i produktach roślinnych) w Rosji są bardzo niskie (tab.).

Choroby przechowalnicze (gorzka zgnilizna, szara pleśń, parch przechowalniczy). Deszczowa pogoda w okresie przedzbiorczym sprzyja infekcji jabłek przez grzyby powodujące choroby przechowalnicze. Przeciwko nim stosuje się fungicydy w ostatnich 6–4 tygodniach przed zbiorem owoców. Ze względu na późny termin stosowania środków ochrony istnieje duże ryzyko wystąpienia pozostałości. Dlatego liczbę zabiegów (1–3) należy dostosować do podatności odmiany jabłoni, nasilenia chorób w ubiegłym sezonie i warunków atmosferycznych przed zbiorem. Fungicydy należy stosować w rotacji (tylko jeden raz danym środkiem) przestrzegając karencji.

Szkodniki
W drugiej połowie lata zwalczane są letnie pokolenia zwójkówek liściowych oraz owocówki jabłkóweczki. Szczególną uwagę należy zwrócić na właściwy dobór stosowanych środków. Obecnie do zwalczania zwójkówek liściowych jest zarejestrowanych 5 selektywnych i wysoce skutecznych insektycydów, które reprezentują 4 grupy chemiczne. Asortyment środków do zwalczania owocówki jabłkóweczki jest jeszcze większy, a więc jest możliwość właściwego doboru insektycydów do zwalczania tej grupy szkodników.

Owocówka jabłkóweczka. Monitoring owocówki jabłkóweczki należy prowadzić obserwując odłowy motyli w pułapki z feromonem. Wyloty motyli tej generacji owocówki rozpoczynają się w drugiej połowie lipca i trwają do połowy sierpnia.

Zwójkówki liściowe. Latem zagrożeniem są 3 gatunki zwójkówek liściowych: zwójka bukóweczka, wydłubka oczateczka i zwójka siatkóweczka. W lipcu należy zwrócić uwagę na wylęgające się gąsienice zwójki bukóweczki oraz wydłubki oczateczki, natomiast w sierpniu zwalcza się drugie pokolenie zwójki siatkóweczki. Do ustalania letnich terminów zwalczania zwójkówek liściowych bardzo pomocne są pułapki feromonowe.

Przędziorki. Długotrwała, upalna pogoda sprzyja szybkiemu wzrostowi liczebności przędziorków. W takich warunkach bowiem rozwój jednego ich pokolenia skraca się do kilku dni. Przy bardzo wysokiej populacji tych szkodników może dojść do przedwczesnego opadania liści, a ponadto zimujące samice przędziorka chmielowca chętnie zasiedlają zagłębienia kielichowe i szypułkowe jabłek, co obniża ich wartość handlową.

W niektórych sadach od kilku lat są trudności ze zwalczaniem przędziorków, co może się wiązać z odpornością tych roztoczy na niektóre akarycydy. Wówczas należy wybierać środki, należące do tych grup chemicznych, które stosowano najrzadziej lub wcale w danym sadzie.
Mszyce. Ciepła i wilgotna pogoda sprzyja dużej płodności i szybkiemu rozmnażaniu się tych szkodników. W takich warunkach może rozwijać kilka, a nawet kilkanaście pokoleń. Obecność mszyc należy sprawdzać co 10–14 dni i w razie potrzeby wykonać zabieg zwalczający środkiem selektywnym dla fauny pożytecznej. Należy też zwrócić uwagę, że NDP dla pirymikarbu (Pirimor 500 WG) jest wielokrotnie niższy w Federacji Rosyjskiej niż w Unii Europejskiej (tab.). Zgodnie z nową etykietą preparatu Pirimor 500 WG można go stosować do zwalczania mszycy jabłoniowej tylko raz w sezonie w dawce 0,4 kg/ha.

W tabeli podano wykaz środków ochrony roślin stosowanych w drugiej połowie sezonu wraz z ich dawką, karencją oraz normami NDP obowiązującymi na terenie Unii Europejskiej, Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej.

Przypominamy sadownikom zamierzającym eksportować jabłka do Federacji Rosyjskiej o konieczności przestrzegania podstawowych zasad przy stosowaniu środków ochrony roślin:

• należy używać tylko środków ochrony roślin aktualnie zarejestrowanych w Polsce w danej uprawie (niedozwolone np: propargit, chlorek chlormekwatu, bifentryna, fenoksykarb)
• nie stosować kilkakrotnie środków zawierających tę samą substancję aktywną, aby nie doprowadzić do jej nadmiernej kumulacji w owocach (przykład częstego wykrywania w jabłkach przekroczenia norm dla cypermetryny, deltametryny, pirymikarbu, karbendazymu)
• należy rygorystycznie przestrzegać karencji ś.o.r.
• badanie pozostałości środków ochrony przed wysłaniem jabłek do Rosji powinno być przeprowadzone na próbie owoców rzeczywiście eksportowanych.

Instytut Ogrodnictwa
Skierniewice