Głównym organizatorem był Uniwersytet Rolniczy w Krakowie i działające przy UR Centrum Badawcze Drobnych Gospodarstw. W konferencji wzięli udział zarówno przedstawiciele świata nauki jak i politycy, a byli wśród nich m. in. prof. dr hab. Janusz Żmija, rektor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie; Magdalena Nowicka, zastępca dyrektora w Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Wojciech Kozak, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego; Andrzej Hałasiewicz, minister Kancelarii Prezydenta RP; Władysław Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki społecznej; dr Czesław Siekierski, wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa Parlamentu Europejskiego; Elisabeth Köstinger reprezentująca Komisję Rolnictwa Parlamentu Europejskiego oraz Kazimierz Barczyk przewodniczący Sejmiku.
Prof. dr hab. Janusz Żmija podkreślił, że konferencja ta, łącząca teorię z praktyką ma na celu ocenę sytuacji społeczno-politycznej drobnych gospodarstw w UE oraz wpływ WPR na te gospodarstwa. – Trzeba dążyć do tego, aby kolejne reformy WPR były otwarte na drobne gospodarstwa, ponieważ w niektórych krajach UE, szczególnie w Polsce tego typu gospodarstwa stanowią znaczący odsetek produkcji żywnościowej. Należy wyeliminować bariery ograniczające dostęp drobnych gospodarstw do pomocy w ramach WPR i zapewnić im wsparcie. Drobnych gospodarstw rolnych nie można pozostawić samych sobie i konieczna jest w tym względzie rozważna polityka. Należy pamiętać, że rolnictwo wciąż jest ważną dziedziną gospodarki i odgrywa kluczową rolę w ekonomii państwa. Bez produkcji rolniczej nie byłoby produkcji żywności. Wzrasta konkurencja między rolnikami z innych państw, dlatego wygrywają najmocniejsi oferujący produkty o najwyższej jakości za najniższą cenę. Problemy drobnych gospodarstw rolnych należy rozwiązywać regionalnie a nie w sposób ujednolicony na całym obszarze UE – powiedział prof. Żmija.
Początki WPR w Europie Zachodniej datują się na lata 50. ub. w., wtedy to po latach wojny i borykania się z niedoborem żywności głównym celem tej polityki było promowanie zwiększenia produkcji żywnościowej, aby zapewnić konsumentom stałe zaopatrzenie po przystępnych cenach oraz utrzymać rentowność sektora rolniczego w UE. Zachęcano rolników do zwiększenia produkcji gwarantując dotacje i odpowiednie ceny zbytu. Rolnicy otrzymywali pomoc finansową na restrukturyzację działalności oraz wsparcie w postaci szkoleń zawodowych, czy wcześniejszych emerytur. – Dzisiaj, 50 lat po utworzeniu WPR bezpieczeństwo żywnościowe jest nadal ważne, ale chodzi również o wniesienie wkładu w zróżnicowany rozwój gospodarczy na obszarach wiejskich oraz spełnianie wysokich norm związanych z ochroną środowiska i dobrostanem zwierząt. Pojawiły się też nowe problemy jak, zmiany klimatu i zróżnicowane wykorzystanie zasobów naturalnych. Dodatkowo stawia się nacisk na jakość produktów – zaznaczył prelegent.
Celem WPR do tej pory było poprawienie struktury agrarnej poprzez powiększenie wielkości gospodarstw i likwidację małych, słabo wydajnych. Kolejne reformy sprzyjały innowacjom w sektorze rolnym i spożywczym a ich finansowanie pochodziło z projektów badawczych UE. Rolnicy posiadający mały areał nie mogli wykazać się konkurencyjnym potencjałem innowacyjnym w stosunku do wielkohektarowych gospodarstw. Ponadto wydatki na rolnictwo znacznie zmniejszyły się w ostatnich latach. – Obecnie to zaledwie 34%, przy czym w latach 70-tych WPR pochłaniała 70% budżetu UE – podkreślił prof. dr hab. J. Żmija.
W ostatnich latach UE opublikowała propozycję reform, w których położono nacisk na zrównoważone rolnictwo, innowacje, badania naukowe oraz rozpowszechnianie wiedzy i bardziej sprawiedliwy system wsparcia dla europejskich rolników (który pozwoliłby im sprostać wyzwaniom przyszłości). Jednocześnie należy stawić czoła nieprzewidywalnym skutkom zmian klimatu i klęskom nieurodzaju. Problemy drobnych gospodarstw rolnych zaczynają w UE odgrywać zasadniczą rolę. Według prelegenta w Polsce powinny być 3 polityki regionalne dotyczące rolnictwa i obejmujące: ● Polskę północną i zachodnią; ● Polskę środkową; ● Polskę południową (gospodarstwa rozdrobnione).
[NEW_PAGE]- Jeśli chodzi o wspólną Europę to powiem jednoznacznie nasi lokalni, drobni producenci z rozdrobnionych gospodarstw nie uzyskali większej pomocy, lub wcale nie widzą tej perspektywy rozwoju, dlatego ważne jest aby w przyszłym programie rozwoju obszarów wiejskich środki europejskie skierować na promowanie rodzimych przetwórców, rodzimej produkcji, a nie wykluczone aby wrócić także do małych przetwórni – zaznaczył Wojciech Kozak, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego. Według prelegenta na terenie Małopolski jest wiele małych przetwórni produkcji mięsnej, brakuje natomiast zakładów przetwórstwa owocowo-warzywnego. Ważnym problemem w regionie jest brak możliwości sprzedaży bezpośredniej. Ten problem dotyka w szczególności gospodarstwa ekologiczne. Gospodarstwa specjalizujące się w produkcji zwierzęcej powinny uzyskać możliwości prawne, ekonomiczne i weterynaryjne do prowadzenia legalnej sprzedaży. – We Francji możemy kupić na stoisku jagnięcinę czy produkty serowe, a nasi, rodzimi producenci borykają się z problemem braku możliwości sprzedaży bezpośredniej – zauważył Kozak. Pomoc dla rolnictwa musi wiązać się ze wsparciem komercjalizacji produkcji gospodarstw rolno-towarowych, integrowanych i ekologicznych oraz sprzedażą gotowych produktów. Ważne jest także aby uprościć procedury związane ze sprzedażą bezpośrednią.
Dr Czesław Siekierski, wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa Parlamentu Europejskiego zaznaczył, że 20 lat temu nakłady na WPR były na poziomie 65% budżetu unijnego, obecnie (w 2011 r.) wynosiły one około 41%. Według prelegenta dużym problemem w UE jest konkurencja zewnętrzna. – Często importujemy towary produkowane w warunkach niezgodnych z wymaganiami odnośnie środowiska naturalnego, bez standardów europejskich przez co produkty te są tańsze. Z drugiej strony stawiamy duże wymogi naszym rolnikom, co podraża koszty produkcji – zwrócił uwagę Siekierski.
Dr Andrzej Hałasiewicz, minister Kancelarii Prezydenta RP podkreślił, że rolnictwo europejskie zapewnia społeczeństwu bezpieczeństwo żywnościowe, a WPR to próba nadania właściwego kształtu polityce rolnej. – Prezydent RP przywiązuje dużą wagę do spraw wsi. W kancelarii prezydenta uruchomione jest forum debaty społecznej, a w nim 7 kanałów. Jeden z nich dotyczy wsi i rolnictwa – zaznaczył prelegent.
Także Władysław Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki socjalnej poinformował, że wparcie obszarów wiejskich leży w obszarze zainteresowania resortu pracy. Magdalena Nowicka, zastępca dyrektora w Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w imieniu ministra Marka Sawickiego zaznaczyła, że konferencja pozwala na wspólną dyskusję dotyczącą perspektyw, jak powinna wyglądać polityka w stosunku do małych gospodarstw.
Joanna Klepacz-Baniak
