XVI Międzynarodowe Sympozjum Stowarzyszenia Krajowej Unii Producentów Soków (KUPS), połączone z obchodami jubileuszu 20-lecia tej organizacji, odbyło się 22–24 maja 2013 r. w Jachrance. Uczestniczyli w nim przedstawiciele instytucji państwowych, jednostek naukowo-badawczych oraz organizacji branży owocowo- warzywnej. Pierwszego dnia, podczas konferencji mówiono przede wszystkim o dotychczasowej działalności KUPS, natomiast drugiego informowano o sytuacji na krajowym oraz światowym rynku soków, nektarów i napojów owocowych (więcej czytaj w kolejnym nr „MPS SAD”).
Z perspektywy
Dynamiczny rozwój rynku soków i napojów owocowych w Polsce – jak informował Julian Pawlak, prezes Zarządu KUPS – nastąpił pod koniec XX w. Wówczas to spożycie tych produktów wzrosło z 1 l/osobę w 1990 r. do 16 l/osobę w 1997 r. W kolejnych latach wprawdzie wzrost ten nie był już tak dynamiczny, ale i tak aż do 2009 r. utrzymywała się tendencja wzrostowa. Na taki stan rzeczy miały wpływ nie tylko zachodzące w tym czasie przemiany społeczne, lecz także dynamiczny rozwój branży. Zakłady przetwórcze zaczęły inwestować w nowe technologie, poprawę jakości i w działania marketingowe. Skutkiem tego w branży sokowniczej zaszły ważne zmiany, z rynku zniknęło wiele państwowych firm, nieradzących sobie w nowych warunkach, a ich miejsce zajęli nowi producenci i marki sokownicze. Dość szybko wyodrębniła się też grupa producentów, których produkty trafiły także na zagraniczne rynki, głównie Europy Środkowo-Wschodniej.
Obecnie Polska zajmuje 6 miejsce na świecie pod względem konsumpcji soków i nektarów – 723 mln l. Spożywamy rocznie około 18,8 l/osobę soków i nektarów (średnia unijna to 21,4 l/osobę), a więc zdecydowanie więcej niż w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Warto jednak zwrócić uwagę, że w ostatnich latach w Europie konsumpcja tych produktów zmalała (np. w Rumunii o 50%, Słowacji – 29%, Litwie – 30%, Czechach – 22%). Naszym dużym osiągnięciem jako branży jest wprowadzenie przez naszych członków Dobrowolnego Systemu Kontroli. Został on opracowany przez producentów soków i nektarów w celu samokontroli przemysłowej w tym sektorze – przekazał J. Pawlak.
Dobrowolny System Kontroli
W ramach KUPS, Dobrowolny System Kontroli (DSK) soków i nektarów wprowadzono w kwietniu 2002 r. Celem tego systemu, jak informowali przedstawiciele KUPS, jest zapewnienie warunków uczciwej konkurencji i ochrona interesów producentów soków i nektarów poprzez zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Ponadto ma on pomóc w spełnieniu wciąż rosnących oczekiwań jakościowych ze strony handlu i konsumentów, a jednocześnie uchronić branżę soków owocowych przed „wpadkami”, jakie w ostatnim czasie notuje się np. w przypadku produktów mięsnych.
W ramach tego systemu prowadzona jest kontrola produkcji w zakładach członków KUPS. Kontrolą objęte są także soki i nektary wszystkich innych producentów, również tych, którzy nie są członkami KUPS. W przypadku wykrycia nieprawidłowości, zafałszowań, nieuczciwych praktyk są podejmowane działania włącznie z eliminowaniem z rynku nieuczciwych producentów i dystrybutorów. W tym celu współpracujemy z wieloma uznanymi w kraju i za granicą instytutami, a także specjalistycznymi laboratoriami oraz organizacjami konsumenckimi. Chcielibyśmy, aby nasz system samokontroli stał się powszechny i objął większość producentów soków i nektarów, a także napojów owocowych obecnych na polskim rynku – informował J. Pawlak.
Decyzja o wprowadzeniu systemu samokontroli w przemyśle sokowniczym, jak informował J. Pawlak – zapadła na skutek pojawiania się na rynku produktów niespełniających norm, a przede wszystkim produktów, których zapis na etykietach istotnie różnił się od tego, co zwierały opakowania. Działanie DSK pozwoliło wyeliminować nieuczciwą konkurencję. Okazało się nawet bardziej skuteczne niż sankcje prawne wobec firm dostarczających zafałszowane produkty, gdyż ewentualne kary za taki proceder są dość niskie. Dlatego może warto – jak zwrócili uwagę podczas spotkania przedstawiciele naszych władz państwowych – aby Dobrowolny System Kontroli opracowany dla przemysłu sokowego, stał się wzorcem dla innych branż krajowego przemysłu spożywczego.
Uczestnikami Dobrowolnego Systemu Kontroli mogą zostać: ■ producenci soków, nektarów i napojów; ■ producenci soków zagęszczonych i innych półproduktów przeznaczonych do produkcji soków, nektarów i napojów; ■ importerzy soków, nektarów i napojów oraz soków zagęszczonych i innych półproduktów przeznaczonych do ich produkcji; ■ organizacje handlowe prowadzące sprzedaż soków, nektarów i napojów; ■ inne podmioty związane z przemysłem sokowniczym deklarujące przystąpienie do systemu.
Podczas Jubileuszowego Sympozjum przyznano także odznaczenia państwowe, a także dyplomy dla osób wybitnie zasłużonych dla branży sokowniczej. Złoty Krzyż Zasługi otrzymał Adam Podoba z firmy Alpex Sp. z o.o.; natomiast Srebrny Krzyż Zasługi – Grzegorz Frącek z Döhler Polska Sp. z o.o., Barbara Groele ze Stowarzyszenia KUPS, Maciej Jóźwicki z Marwit Sp. z o.o., Piotr Podoba z Dinter Polska Sp. z o.o., Krzysztof Pawiński z Grupy Maspex Wadowice. Natomiast Odznaczenie „Zasłużony dla Rolnictwa” Polska Sp. z o.o., Stanisław Stępniewski – „ARED” Zakład Przetwórstwa Owoców i Warzyw, dr Sylwia Skąpska – Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego. Były też podziękowania oraz Dyplom dla osób wybitnie zasłużonych dla branży sokowniczej oraz Stowarzyszenia KUPS, otrzymali je: dr Janusz Berdowski, Martin Greeve, Jan Hermans, Stefan Kwiecień, dr Bożena Nosecka, dr Romuald Ozimek, Julian Pawlak, prof. Witold Płocharski, Adam Podoba, Maria Przegalińska, Bronisław Wesołowski oraz nieobecni na uroczystości: Stanisław Bar, prof. Adolf Horubała, prof. Andrzej Jarczyk, Bogumiła Kasperowicz i prof. Eberhard Makosz.
Cele DSK: ■ zapewnienie uczciwej, równej konkurencji na rynku soków, nektarów i napojów z owoców i warzyw; ■ ochrona wizerunku polskiego przemysłu sokowniczego i jego produktów; ■ działalność w zakresie upowszechniania, kontrolowania, egzekwowania i respektowania w produkcji soków, nektarów i napojów aktualnych przepisów prawnych oraz dokumentów technicznych: krajowych i UE, w tym Kodeksu Praktyki AIJN; ■ zabezpieczenie producentów surowców i wyrobów gotowych przed nieuczciwą konkurencją wynikającą z nieprzestrzegania przyjętych przez DSK standardów jakościowych; ■ tworzenie warunków umożliwiających wczesne ostrzeganie o wykrywanych fałszerstwach soków, nektarów i napojów, jako formy ochrony przed nieuczciwą konkurencją; ■ ochrona producentów przed nieuzasadnionymi atakami dotyczącymi jakości produktów; ■ poprawa jakości soków, nektarów i napojów; ■ współpraca z urzędowymi instytucjami kontrolnymi i legislacyjnymi w zakresie jakości soków, nektarów i napojów; ■ promocja DSK i jego uczestników w środowiskach producentów, handlowców i konsumentów.
Monika Strużyk
artykuł pochodzi w numeru 7/2013 miesięcznika MPS Sad
