Główne zmiany proponowane w nowelizacji dotyczą między innymi doprecyzowania zasad weryfikacji powiązania płatności ekologicznych z produkcją, co powinno przełożyć się na ściślejsze powiązanie tych płatności z produkcją i tym samym zwiększenie rynkowych efektów wsparcia w ramach działania. Proponowane zmiany mają również na celu uproszczenie realizacji i wdrażania działania „Rolnictwo ekologiczne” i wynikają z dotychczasowych doświadczeń z jego wdrażania.
W ramach obecnie obowiązujących przepisów warunkiem przyznania płatności ekologicznej w ramach Pakietów 1—3 i 7—9 oraz wariantów Pakietu 4. i 10. jest m.in. wytworzenie w ramach każdego z tych pakietów/wariantów produktu rolnictwa ekologicznego w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym.
Proponuje się doprecyzowanie zasad weryfikacji powiązania płatności ekologicznych z produkcją, co powinno przełożyć się na ściślejsze powiązanie tych płatności z produkcją. W tym celu konieczna jest zmiana sposobu deklaracji we wniosku o przyznanie płatności ekologicznej.
Proponuje się przyjęcie rozwiązania, w którym rolnik będzie zobligowany określić we wniosku o przyznanie płatności ekologicznej, jaki gatunek rośliny uprawnej uprawia (obecnie, co do zasady wskazuje jedynie realizowany wariant/pakiet).
Poza możliwością deklaracji we wniosku o przyznanie płatności ekologicznej pojedynczej uprawy, rolnik będzie miał także możliwość zadeklarowania tzw. uprawy wielogatunkowej (w ramach danego pakietu/wariantu) z podaniem gatunków roślin uprawianych w ramach takiej uprawy wielogatunkowej. Takie rozwiązanie już obecnie stosowane jest dla wielogatunkowych sadów.
W uprawach wielogatunkowych nie będą mogły być zadeklarowane niektóre uprawy, które już obecnie muszą być wykazywane odrębnie we wniosku o przyznanie pomocy, tj. uprawy: roślin na zielony nawóz, roślin dwuletnich, konopi włóknistych, mieszanek wieloletnich traw i ich mieszanek z bobowatymi drobnonasiennymi oraz roślin na materiał siewny. Do tej grupy proponuje się też dodać ostropest plamisty ze względu na konieczność szczegółowego monitorowania tej uprawy.
Weryfikacja wytworzenia produktu dotyczyć będzie gatunku rośliny uprawnej uprawianej na danej działce rolnej, a w przypadku uprawy wielogatunkowej każdego gatunku roślin wchodzącego w skład takiej uprawy (wskazanych we wniosku o przyznanie płatności ekologicznej).
Proponowane doprecyzowanie obowiązujących przepisów pozwoli na ściślejsze powiązanie płatności ekologicznej z produkcją, a jednocześnie ułatwi monitorowanie struktury upraw objętych tą płatnością.
Jednocześnie proponuje się, aby dotychczasowy warunek wytworzenia produktu rolnictwa ekologicznego stał się wymogiem, z sankcją wsteczną na poziomie 1%.
Obecnie, konsekwencją niewytworzenia w ramach pakietu/wariantu produktu rolnictwa ekologicznego w pierwszym roku realizacji działania jest nieobjęcie powierzchni w ramach danego pakietu/wariantu zobowiązaniem ekologicznym. Niewytworzenie w ramach pakietu/wariantu produktu rolnictwa ekologicznego w roku drugim i kolejnym skutkuje brakiem płatności i koniecznością zwrotu płatności dotychczas otrzymanej, jednak rolnik nadal kontynuuje zobowiązanie ekologiczne.
W celu ułatwienia realizacji działania, proponuje się, aby niewytworzenie produktu rolnictwa ekologicznego traktowane było nie jako warunek kwalifikowalności, lecz jako wymóg, którego niespełnienie skutkować będzie zmniejszeniem płatności ekologicznej z zastosowaniem iloczynu współczynnika dotkliwości i trwałości uchybienia na poziomie 100%. Zastosowanie takiego rozwiązania spowoduje, że w przypadku niewytworzenia produktu rolnictwa ekologicznego, rolnik poniesie łagodniejsze konsekwencje, niż gdyby był to warunek przyznania płatności. W takim przypadku rolnik nie będzie zobligowany do zwrotu wszystkich dotychczas pobranych płatności w odniesieniu do danej działki rolnej (jak w przypadku niespełnienia warunku), gdyż proponuje się, aby sankcja wsteczna (tj. za lata poprzedzające stwierdzenie danego uchybienia) z tytułu niespełnienia tego wymogu wyniosła 1% (jako niezwiązana z efektami środowiskowymi działania).
W przypadku upraw wielogatunkowych tj. uprawy na jednej działce dwóch lub więcej gatunków roślin w ramach danego pakietu/wariantu (np. „mieszanka_uprawna warzywna (uprawa wielogatunkowa)” marchew, pietruszka, cukinia, kalafior (ale bez podawania powierzchni poszczególnych upraw)) – sankcja za niespełnienie wymogu wytworzenia produktu będzie ustalana proporcjonalnie do liczby gatunków roślin uprawianych na tej działce. Np. przy podaniu 4 gatunków roślin w ramach danego pakietu i niewytworzeniu produktu z I z tych 4 gatunków – sankcja będzie dotyczyła 1/4 należnej płatności za daną działkę rolną). Natomiast w przypadku, kiedy rolnik zadeklaruje jedną uprawę, jako jedną działkę rolną z podaniem powierzchni tej uprawy — sankcje będą naliczane w odniesieniu do powierzchni, jaką zajmuje dana uprawa.
Z wytworzeniem produktu rolnictwa ekologicznego ściśle powiązane jest odpowiednie przeznaczenie zbioru. Biorąc pod uwagę zmiany proponowane w odniesieniu do weryfikacji wytworzenia produktu dla Pakietów 1., 2., 3., 4., 7., 8., 9., i 10. (tj. z gatunku rośliny uprawnej uprawianej na danej działce rolnej, a w przypadku uprawy wielogatunkowej z każdego gatunku roślin wchodzącego w skład takiej uprawy) proponuje się, aby wymóg odpowiedniego przeznaczenia części zbioru weryfikowany był w odniesieniu do danego gatunku rośliny uprawnej (niezależnie na ilu działkach była uprawiana).
Źródło: MRiRW
