Brak pisemnej umowy na dostawę produktów rolnych grozi karą…

Pisemna umowa na dostarczenie produktów rolnych (m.in.  i warzyw, w tym także przetworzonych oraz produktów pszczelich) do pierwszego nabywcy nie jest czymś nowym. Od 3 października 2015 r. obowiązuje art. 38q ustawy o ARR, który stanowi o obowiązku zawierania pisemnych umów na każde dostarczenie produktów rolnych do pierwszego nabywcy. W przepisie tym znajduje się ust. 2 brzmiący następująco: „gdy pierwszym nabywcą nie jest przetwórca, umowa między kolejnymi nabywcami jest również zawierana na piśmie”. Wyjątek od obowiązku zawierania wspomnianej umowy dotyczy sprzedaży bezpośredniej przez producentów, grupy producentów, organizacje producentów albo zrzeszenia organizacji producentów. Wykaz produktów rolnych objętych działaniem ustawy o ARR zawarty jest w rozporządzeniu Parlamentu   Rady (UE) Nr 1308/2013 z 17 grudnia 2013 r.2 i obejmuje, m.in.:

 owoce i warzywa (załącznik I, część IX do wspomnianego rozporządzenia);

 produkty pszczele – miód naturalny, mleczko pszczele i propolis, pyłek, wosk pszczeli (załącznik I, część XXII do wspomnianego rozporządzenia).

 

Kary od 11 lutego 2017 r.

Ustawą z 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi³ dodane zostały (obowiązujące od 11 lutego 2017 r.):

• do art. 38q ustawy o ARR ustępy: „3a. Dyrektor oddziału terenowego Agencji właściwy według miejsca siedziby lub zamieszkania nabywcy przeprowadza czynności sprawdzające spełnienia obowiązku zawierania umów, o których mowa w ust. 1 [od KR – na dostarczenie produktów rolnych]. 4. Minister właściwy do spraw rynków rolnych może określić, w drodze rozporządzenia, minimalny okres obowiązywania umowy, o której mowa w ust. 1., oraz minimalny okres od zawarcia umowy do realizacji dostawy, mając na względzie zapewnienie właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego”.

• pkt 4 do art. 20 ust. 1 ustawy o ARR: „ Art. 20 ust. 1 pkt 4 ustawy o ARR Agencja przeprowadza: (…) 4) czynności sprawdzające u dostarczającego lub nabywającego produkty rolne należące do sektorów, o których mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 1308/2013 – stron umowy, o której mowa w art. 38q ust. 1 [od KR – ustawy o ARR]. 

Skutkiem opisanych zmian jest możliwość nakładania kar pieniężnych za nabywanie produktów rolnych bez pisemnej umowy z producentem lub nabyte wskutek wadliwej umowy. Organem uprawnionym do przeprowadzania kontroli i nakładania kar pieniężnych będzie dyrektor oddziału terenowego ARR właściwy według miejsca siedziby lub zamieszkania nabywcy. 

Nabywanie przez przedsiębiorców produktów rolnych bez wymaganych lub niespełniających warunków umów skutkuje nałożeniem przez dyrektora oddziału terenowego ARR sankcji w formie kary pieniężnej w wysokości 10% zapłaty za nabyte produkty (zgodnie z obowiązującym od 11 lutego art. 40i ustawy o ARR). Kara ma być wymierzana w drodze decyzji administracyjnej. Na obowiązek uiszczenia kary pieniężnej i jej wysokość nie mają wpływu ani odstąpienie od umowy, ani zmniejszenie jej wartości (np. obniżenie ceny z tytułu wad produktów i wystawienie faktury korygującej). 

Egzekucja nałożonych kar pieniężnych nastąpi w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Kary pieniężne stanowią dochód budżetu państwa i są wpłacane na rachunek bankowy właściwego oddziału terenowego Agencji, w terminie14 dni od dnia, w którym decyzja o nałożeniu kary stała się ostateczna (na podstawie nowododanego art. 40j ustawy o ARR.

Umowa na dostawę produktów rolnych (zgodnie z komunikatem prasowym z 2 lutego 2017 r., www.minrol.gov.pl):

1) musi być sporządzona w formie pisemnej przed dostawą,

2) powinna zawierać następujące elementy:

• cenę do zapłaty za dostawę – cena ta jest niezmienna lub jest obliczana przez połączenie różnych czynników określonych w umowie, które mogą obejmować wskaźniki rynku odzwierciedlające zmiany warunków na rynku, dostarczoną ilość oraz jakość lub skład dostarczonych produktów rolnych;

• ilość i jakość dostarczanych produktów rolnych wraz z terminem realizacji dostaw;

• okres obowiązywania umowy – czas ograniczony lub nieograniczony (obecnie nie jest uregulowany minimalny okres obowiązywania umowy, strony w dwustronnych negocjacjach określają długość jej obowiązywania);

• klauzule dotyczące rozwiązania umowy;

• szczegóły dotyczące terminów i procedur płatności;

• ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych;

• przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej. 

Wszystkie elementy umów, w tym elementy powyżej określone, są swobodnie negocjowane pomiędzy stronami. Na stronach ARR ukazały się odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące umów, m.in.: „Na kim ciąży obowiązek zawarcia pisemnej umowy – na nabywcy czy dostawcy? -Obowiązek zawarcia pisemnej umowy dotyczy zarówno nabywcy, jak i dostawcy produktów rolnych. Jednakże kara pieniężna za brak pisemnej umowy lub za posiadanie umowy niespełniającej warunków określonych odpowiednio w art. 125 lub 127, art.148 ust. 2, art. 168 ust. 4 i 6 zostanie nałożona na NABYWCĘ.” Źródło: http://www.arr.gov.pl/umowy-przewaga-kontraktowa/5538-pytania-odpowiedzi-dotyczace-umow-na–dostawy-produktow-rolnych

Umowa na dostawę produktów rolnych nie jest wymagana w sytuacji opisanej wcześniej – art. 38q ust. 1 ustawy o ARR). Wzór umowy proponuje, np.: Polska Izba Rolnicza (http://pirol.pl/index.php/aktualnosci/luty/2171-wzor-umowy-na-dostawe–produktow-rolnych). 

 

Umowa nie jest wymagana, gdy dostawca zbywa produkty rolne nabywcy mającemu formę spółdzielni, której producent jest członkiem, a statut tej spółdzielni lub przepisy i decyzje w nim zawarte lub z niego wynikające zawierają przepisy o podobnych skutkach, jak wymogi umów wynikające z ustawy (art. 38q ust.1 ustawy o ARR).