Rozwar wielkokwiatowy w stanie naturalnym występuje we wschodniej Rosji, w Chinach, Korei, Japonii i Mandżurii. Bylina ta tworzy wyprostowane pędy o wysokości 25–100 cm. Niebieskozielone liście są jajowatolancetowate, długości 2–7 cm, zmniejszające się ku szczytowi pędu, siedzące lub krótkoogonkowe. Kwiaty są dzwonkowate, o kielichu średnicy 4–8 cm, niebieskie i fioletowoniebieskie (zdarzają się ciemniejsze przebarwienia nerwów). Osadzone są pojedynczo lub zebrane w wierzchotkowe kwiatostany. Charakterystyczne dla tego gatunku pąki w kształcie rozdętych balonów rozwijają się gwiazdkowato. Kwitnienie trwa bardzo długo – od czerwca do października.
Odmiany rozwaru
Różnią się barwą i wypełnieniem kwiatów oraz wysokością roślin. Do najpopularniejszych należą:
- grupa Astra F1 – o niebieskich, różowych i białych kwiatach, pojedynczych lub półpełnych, o średnicy 5–7 cm, rośliny te charakteryzują się niskim wzrostem (10–25 cm);
‘Astra Semi-Double Blue’; fot. P. Czuchaj
- grupa Codo – o niebieskich, różowych i białych kwiatach, pojedynczych lub półpełnych, rośliny dorastają do wysokości 20 cm;
- grupa Fuji – o niebieskich, różowych lub białych kwiatach, które pojawiają się w lipcu i sierpniu, wysokość roślin wynosi 50–70 cm;
- ‘Balou Blue’ – o ciemnoniebieskich kwiatach, dorasta do wysokości 20–25 cm;
- ‘Hakone Blue’ – o niebieskich i ‘Hakone White’ – o białych, półpełnych kwiatach, osiągają wysokość do 50 cm;
- ‘Fairy Snow’ – o białych kwiatach z niebieskimi żyłkami, wysokość roślin wynosi 20–30 cm;
- ‘Florist Pink’ – o różowych kwiatach z wyraźnie ciemniejszymi nerwami, dorasta do wysokości 70–80 cm;
- ‘Mariesii’ – o niebieskich kwiatach, osiąga wysokość do 50 cm, dobrze zimuje w gruncie;
‘Mariesii’; fot. W. Górka
- ‘Miss Tilly’ – niebiesko kwitnąca, dorastająca do wysokości 15–20 cm;
- ‘Perlmutterschale’ – o jasnoróżowych, dużych (o średnicy 8 cm) kwiatach pojawiających się już w czerwcu, wysokość roślin wynosi do 60 cm;
- ‘Sentimental Blue’ – o niebieskich kwiatach o średnicy 7 cm, charakteryzuje się zwartym pokrojem, osiąga wysokość do 15–20 cm.
Rozmnażanie
Rozwar rozmnażany jest najczęściej przez siew nasion od grudnia do marca. Aby wyprodukować 1000 roślin, należy ich wysiać 1,5–3 g, zależnie od odmiany (w 1 g jest ich 1000). Nasiona najlepiej umieszczać po 3–5 szt. w jednej komórce palety wielootworowej. Powinny one być przykryte niewielką ilością wermikulitu, co zapewni odpowiednią wilgotność, jednak warstwa ta nie może być zbyt gruba, gdyż do kiełkowania nasiona wymagają dostępu światła. Temperatura w okresie kiełkowania przez pierwsze 12–15 dni powinna wynosić 20–22°C, później można ją obniżyć do 15–18°C.[NEW_PAGE]Uprawa rozwaru
Jako podłoża można użyć substratu torfowego składającego się z torfu o grubszej frakcji i domieszki piasku (20%). Odczyn podłoża powinien wynosić pH 5,5–6,0. Rośliny można sadzić pojedynczo do doniczek o średnicy 10–12 cm lub po dwie bądź trzy do doniczek o średnicy 13–15 cm. Po posadzeniu do pojemników temperaturę zaleca się utrzymywać na poziomie 18°C w dzień i 15°C w nocy. Do podłoża warto dodać nawóz wieloskładnikowy o powolnym uwalnianiu składników pokarmowych, w dawce 3 kg/dm3. Rośliny zaleca się dokarmiać nawozami wieloskładnikowymi (zawartość azotu w pożywce do żywienia młodych roślin po wytworzeniu liści właściwych powinna wynosić 50–75 ppm , a po posadzeniu do doniczek końcowych – 100–150 ppm). Rozwary do zakwitnięcia nie wymagają okresu chłodzenia, kwiaty mogą się pojawić już po wytworzeniu przez rośliny 13 liści.
Bylina ta wykazuje neutralną reakcję na długość dnia, uprawiana w warunkach dnia długiego zakwita jednak o 7–10 dni wcześniej w porównaniu do produkcji przy dniu krótkim.
Ważnym czynnikiem decydującym o długości uprawy jest temperatura: gdy wynosi ona 18°C, rośliny zakwitają po 12–13 tygodniach od posadzenia, natomiast gdy kształtuje się ona na poziomie 24°C – po 9–10 tygodniach. Rozwary produkowane w wyższej temperaturze tworzą rozluźniony pokrój i nadmiernie wydłużone pędy, co negatywnie wpływa na ich jakość.
Produkcja rozwaru wielkokwiatowego w doniczkach; fot. W. Górka
Zastosowanie rozwaru
Rozwar sadzony jest na rabatach, nadaje się do tworzenia grup ogrodowych i parkowych. Może być uprawiany na kwiat cięty, należy jednak pamiętać, że pędy wydzielają sok mleczny i jego wypływanie po ścięciu trzeba zahamować przez zanurzenie końców łodyg na kilka minut w wodzie o temperaturze 80–90°C. Odmiany karłowe sadzi się w ogródkach skalnych. Bylina ta może być sadzona także w pojemnikach jako roślina sezonowa.
Odmiana ‘Astra Blue’ rozwaru wielkokwiatowego na rabacie; fot. W. Górka
Dr inż. Piotr Czuchaj
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
