Ogólne zasady uprawy
Lewkonia letnia wytwarza kwiaty pojedyncze i pełne. W Polsce znaczenie mają te drugie.
Rośliny lewkonii o kwiatach pełnych są sterylne, gdyż ich pręciki i słupek zostały przekształcone w dodatkowe płatki. Dlatego nasiona pozyskuje się z roślin o kwiatach pojedynczych.
Z nasion takich rozwijają się rośliny o kwiatach pojedynczych i pełnych, mniej więcej po 50% (u niektórych odmian udział ten jest zróżnicowany). Rośliny, które będą miały pełne kwiaty, rozpoznaje się już po wschodach. Okazy takie mają liścienie jasnozielone, a te, na których rozwiną się kwiaty pojedyncze — ciemnozielone. Jasnozieloną barwę liścieni warunkuje alel c, który nazwano czynnikiem sygnalizacyjnym (wskaźnikiem pełności), gdyż jest on sprzężony z genem pełności kwiatów.
W fazie młodocianej (juwenilnej) lewkonii wyróżniono 4 stadia:
-
w pierwszym, które w szklarni o temperaturze 18–21°C i w wilgotności względnej powietrza 95–100% trwa 7–14 dni, wydłuża się korzonek zarodkowy i wrasta w podłoże, a następnie uwalniają się liścienie z łupiny nasiennej;
-
w drugim pojawiają się pierwsze liście właściwe (w temperaturze 15–17°C trwa to 8 dni — w tym czasie szklarnię powinno się wietrzyć i dbać, aby wilgotność podłoża nie była zbyt duża);
-
w trzecim rozwinięte są pierwsze liście właściwe i około 80% siewek nadaje się do sadzenia na zagony — przez 8 dni siewki powinno się uprawiać w temperaturze 4–8°C, lekko cieniując i stwarzając 7-godzinny dzień (takie traktowanie sprzyja indukcji pąków kwiatowych oraz obfitemu kwitnieniu);
-
w czwartym, które w temperaturze 12–15°C trwa 7–8 dni, wszystkie, zahartowane już, rośliny stają się przydatne do sadzenia na plantacji. Faza młodociana — do stadium 2–4 par liści właściwych — jest u odmian wcześnie kwitnących lewkonii krótsza niż u odmian późnych.
Rozwojowi roślin po osiągnięciu przez nie stadium 4. sprzyja dzień długi, 16-godzinny, czyli doświetlanie lampami o natężeniu napromienienia 150 W/m2, rozpoczynane zwykle w 18. tygodniu po wysiewie nasion. Tak traktowane mogą zakwitnąć nawet o kilka dni wcześniej niż niedoświetlane. Opryskiwanie lewkonii gibereliną (GA3, GA4, GA7) zastępuje z kolei chłód sprzyjający indukcji kwitnienia. Wzrost wegetatywny, a w efekcie czas trwania uprawy, zależy od temperatury i długości dnia. Dla osiągnięcia przez rośliny odpowiedniej wysokości (około 60 cm) i liczby liści nieodzowna jest temperatura między 8°C a 23°C — im jest ona niższa, tym rośliny są niższe i mają mniej liści. Podobnie temperatura wpływa na długość kwiatostanów. Okres uprawy jest najkrótszy, gdy pod koniec okresu indukcji kwiatów temperatura wynosi 15–18°C.
Odmiany
W długiej historii uprawy lewkonii pojawiło się wiele odmian, reprezentujących zwykle grupy, nazywane wcześniej rasami. Znane były np. grupy Drezdeńska i Erfurcka, do których należały rośliny kilkupędowe, charakteryzujące się wysokim wskaźnikiem pełności. Obecnie polski hodowca — firma PlantiCo Zielonki — poleca odmiany z grupy Excelsior 100% i Varsovia 100%, które tworzą wyłącznie pełne kwiaty. Są to m.in. 'Mera' (fot. 1) i 'Opal' o kwiatach białych, 'Hena' o kwiatach kremowych, 'Dora' o kwiatach kremowożółtych (fot. 2) czy różowe 'Jaga' (fot. 3) i 'Hasz'.. Popularnością cieszą się również pochodzące z tej hodowli odmiany o nasyconych barwach: 'Juka' i 'Olga' o kwiatach śliwkowych, 'Kanu' i 'Mawa' o kwiatach wrzosowoamarantowych, 'Hala' o fioletowych kwiatach czy amarantowoczerwona 'Kama'.
Fot. 1. 'Mera'
Fot. 2. 'Dora'
Fot. 3. 'Jaga'
Do przyspieszonej uprawy na kwiaty cięte w szklarni lub w namiocie foliowym (w razie potrzeby ogrzewanym) zalecane są obecnie przede wszystkim odmiany o pędach pojedynczych, o wysokości co najmniej 60 cm i kwiatach pełnych, zebranych w okazałe, długie kwiatostany.
Firma Syngenta Seeds oferuje odmiany należące do grupy Maribell (fot. 4), średnio wczesne, w wyniku selekcji można uzyskać 100% roślin o kwiatach pełnych, wysokości około 65 cm. Są to: 'Maribell Dark Blue' — ciemnoniebieska, 'Dark Rose' — ciemnoróżowa, 'Light Blue' — jasnoniebieska, 'Red' — czerwona, 'Rose' — różowa, 'White' — biała, 'Yellow' — żółta i Mix — mieszanka barw kwiatów. Ta sama firma zaleca także mieszankę Hansen Mix o okazałych i wyrównanych kwiatostanach, charakteryzującą się wczesnym kwitnieniem. Rośliny osiągają wysokość 70–75 cm.
Fot. 4. Odmiany z grupy Maribell
Firma Sakata proponuje odmiany z grupy Cheerful — 'White' (biała) i 'Yellow' (żółta — fot. 5), które wydają 90% kwiatów pełnych bez selekcji! Kwitną wcześnie (polecane do uprawy wiosennej) i nie wymagają traktowania niską temperaturą. Rośliny mają ładne, ciemnozielone liście, są wyrównane, sztywne, kwiaty delikatnie pachną. Rośliny z nowej grupy Quartet mają łodygi rozgałęziające się u nasady i wydają po kilka pędów obsypanych kwiatami. Dzięki temu są bardziej dekoracyjne niż odmiany o pędach pojedynczych i nadają się do bukietów lub jako tzw. wypełniacze. Około 55% roślin ma kwiaty pełne. Grupa jest reprezentowana przez odmiany: 'Blue' — błękitna, 'Apricot' — morelowa, 'Lavender' — lawendowa, 'Purple' — purpurowa, 'Rose' — różowa, 'White' — biała, 'Yellow' — żółta i 'Cherry Blossom' — jasnowiśniowa.
W 1 gramie nasion odmian należących do wymienionych grup znajduje się ich około 640. W temperaturze 12–16°C uprawa trwa 14–18 tygodni.
Fot. 5. 'Cheerful Yellow'
Firma Benary zaleca odmiany z grupy Goldcut®. Rośliny osiągają wysokość 75 cm, mają bardzo duże kwiaty, zebrane w okazałych i gęstych kwiatostanach. Wymagają selekcji na pełność kwiatów. Są to: 'Dark Blue' — ciemnobłękitna, kwitnie o 5 dni wcześniej niż pozostałe; 'Yellow' — żółta; 'Light Blue' — jasnobłękitna; 'Rose' — różowa; 'Rosy Red' — różowoczerwona; 'Ruby Red' — rubinowa; 'White' — biała; dostępna jest też mieszanka (Mix), o różnych barwach kwiatów. Odmiany z tej grupy zaleca się uprawiać w temperaturze 14–15°C, a przy 18°C należy szklarnię wietrzyć. Po inicjacji kwitnienia obniża się temperaturę do 10–12°C. Trzeba jednak pamiętać, że w zbyt niskiej temperaturze rośliny są porażane przez choroby grzybowe, natomiast powyżej 18°C kwitnienie jest zakłócone i zwykle się opóźnia.
