Orliki należą do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). W zależności od gatunku osiągają wysokość 20–80 cm. Liście są długoogonkowe, podwójnie trójsieczne lub trójwrębne, brzegiem karbowane, często pokryte woskowym nalotem, przez co wydają się sinoniebieskawe. Kwiaty o okwiecie złożonym z pięciu części bezostrogowych i pięciu zaopatrzonych w ostrogi. Zebrane są w luźne wiechy, pojawiają się w maju i czerwcu.
Odmiany orlików
W uprawie znajduje się wiele mieszańców, często klasyfikowanych pod nazwą orliki ogrodowe (A. x hybrida). Osiągają one wysokość od 20 do 100 cm. Kwiaty o średnicy 3–7,5 cm mogą być jednobarwne: białe, kremowe, różowe, koralowe, czerwone, błękitne lub dwubarwne. Odmiany polecane do produkcji na kwiaty cięte to przedstawicielki grup Colorado F1, Musik F1, Olympia F1. Do uprawy w pojemnikach i ogrodach skalnych nadają się ‘Mini Star’ i kreacje z grupy Cameo. Wartościowymi, także pod względem średniej siły wzrostu, są kreacje z grup Little Beauty, Spring Magic, Songbird F1 i Winky. Ciekawymi odmianami o pełnych kwiatach są przedstawicielki grup Barlow i Clementine.
Orlik pospolity
Orlik wachlarzowaty
Rozmnażanie orlików
W uprawach wielkotowarowych dostępne odmiany orlików rozmnażane są z nasion. Natomiast w uprawie amatorskiej mogą być również rozmnażane wegetatywnie przez podział roślin w sierpniu. W zależności od odmiany do wyprodukowania 1000 roślin potrzeba 1,5–5 g nasion. Termin ich siewu zależy od planowanego okresu kwitnienia roślin. Wysiewając je od lutego do maja, kwitnienie roślin uzyskuje się od lipca do listopada, siew nasion od połowy lipca do końca sierpnia zapewnia z kolei dojrzałość roślin od połowy marca do połowy maja. Możliwy jest także siew nasion od połowy maja do końca czerwca – towar finalny otrzymujemy wtedy od lutego. Temperatura w okresie kiełkowania nasion powinna być utrzymywana na poziomie 21–24°C. Wschody następują po około 10–14 dniach. Nasiona najlepiej wysiewać do palet wielokomórkowych i mimo tego że kiełkują przy dostępie światła, korzystnie jest je przykryć wermikulitem. Po ukazaniu się liścieni temperaturę należy obniżyć do 18–20°C.
Uprawa orlików
Po 5–6 tygodniach siewki należy przepikować do palet o większych komórkach. Do doniczek sadzi się po kolejnych 4–6 tygodniach, w zależności od odmiany. Do doniczek o średnicy 11–12 cm sadzi się jedną roślinę, a do większych (13–15 cm) – dwie lub trzy. Podłoże do uprawy w pojemnikach powinno zawierać około 15% gliny oraz przekompostowanej kory lub zrębków. Można do niego dodać nawozy wolnodziałające (6–9 M) w ilości 1–2 kg/m3, zawierające dodatkowo żelazo i mikroelementy. Odczyn pH podłoża powinien wynosić 5,5–6,5. W początkowym okresie uprawy temperaturę należy utrzymywać na poziomie 14–16°C, a po ukorzenieniu się roślin – obniżyć ją o 2–4°C. W początkowym okresie wzrostu zalecane jest dostarczanie roślinom raz w tygodniu nawozów wieloskładnikowych o wyrównanym składzie. Starszym roślinom (mającym 10 rozwiniętych liści) podaje się pożywkę z dawką azotu 200–250 ppm/l. Aby zakwitnąć, orliki powinny wykształcić 10–15 liści właściwych.
W celu wywołania kwitnienia w miesiącach jesiennych (od października) konieczne jest doświetlanie asymilacyjne (długość dnia powinna w ynosić 14 godzin). Byliny te są na ogół odporne na mróz. Dobrze rosną na stanowisku słonecznym lub półcienistym, brak światła osłabia kwitnienie i sprawia, że kwiaty są bledsze. Orliki mają niewielkie wymagania glebowe, jednak najlepiej rosną na ziemiach niezbyt zasobnych, średnio ciężkich, próchnicznych, wilgotnych, ale przepuszczalnych. Przy nadmiernej wilgoci podłoża korzenie szybko brązowieją i zamierają.
Zastosowanie orlików
Orliki mogą być sadzone w ogrodach skalnych czy w niewielkich grupach na rabatach. Nadają się do uprawy w doniczkach, mogą być wykorzystywane także do dekoracji wnętrz. Wysokie odmiany orlików przeznacza się do produkcji na kwiaty cięte.
Dr inż. Piotr Czuchaj
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Fot. P. Czuchaj
Artykuł pochodzi z numeru 5/2014 miesięcznika „Rośliny Ozdobne”
