Nieznany wcześniej gatunek opisali dr Marta Kolanowska i prof. Dariusz L. Szlachetko z Wydziału Biologii UG we współpracy z Ramiro Medina Trejo z Kolumbii. Poszukiwali storczyków m.in. w lesie mgielnym i lasach górskich. Później przygotowali ich dokumentację: wykonali zdjęcia wybranych okazów, odnotowali dane lokalizacyjne, określili liczebność populacji. Na tej podstawie opisali kilka nieznanych wcześniej gatunków m.in. Telipogon diabolicus.
– Ze względu na lokalizację jedynej znanej populacji T. diabolicus w pobliżu głównej drogi łączącej Pasto i Mocoa – dwa miasta będące stolicami departamentów (odpowiednio Nariño i Putumayo) oraz wrażliwość wysokogórskich formacji roślinnych na zmiany klimatu storczyk ten został zaklasyfikowany jako krytycznie zagrożony – poinformował PAP zespół prasowy Uniwersytetu Gdańskiego.
Wiele gatunków storczyków przypomina swoim wyglądem różne zwierzęta czy postaci. Dobrymi przykładami są Dracula simia przypominająca małpę, Ophrys bomybliflora przypominająca trzmiela czy Habenaria radiata przypominająca czaplę białą. Nazwa Telipogon diabolicus nawiązuje do budowy prętosłupa – struktury powstałej ze zrośnięcia słupka i pręcika – który wyglądem przypomina twarz diabła.
Jak podkreślają naukowcy, najbardziej intrygującym pytaniem dotyczącym T. diabolicus pozostaje aspekt jego zapylania. – Dotychczasowe badania wskazują, że u storczyków z rodzaju Telipogon pyłkowiny przenoszone są przez owady podczas pseudokopulacji. Pyłkowiny zostają przyczepione do ciała samca owada, gdy ten próbuje kopulować z kwiatem przypominającym mu samicę. Jednak nie opublikowano do tej pory materiałów potwierdzających to założenie. Niezwykle ciekawe byłoby zaobserwować insekta, któremu „diaboliczny” prętosłup przypomina samicę jego gatunku – piszą odkrywcy.
Południowa Kolumbia stała się w ostatnich latach obiektem zainteresowań badaczy z UG ze względu na bardzo dużą różnorodność siedliskową tego regionu, a także niski stopień poznania flory obszaru. Odnalezienie tak niezwykłego gatunku w pobliżu głównej drogi jest dowodem na to, jak wiele orchidei wciąż czeka „na odkrycie”.
W ostatnich trzech latach pracownicy i doktoranci Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody UG opisali z obszaru Kolumbii ponad 50 gatunków storczyków nieznanych wcześniej nauce. Ponad 500 gatunków roślin, przede wszystkim storczykowatych (Orchidaceae) liczy ekspozycja na Wydziale Biologii UG. Są to gatunki charakterystyczne przede wszystkim dla obszarów tropikalnych i subtropikalnych. Rośliny zgromadzone w kolekcji stanowią cenny materiał do badań naukowych z zakresu morfologii, histologii, fenologii oraz taksonomii roślin, w tym taksonomii molekularnej.
