Jastrun wielki tworzy zwarte kępy o wyprostowanych pędach i osiąga wysokość 60–90 cm. Liście odziomkowe są podłużnie lancetowate, ząbkowane, o długości 8–15 cm i szerokości 1,5–3 cm. Liście łodygowe, zbiegające w ogonek lub siedzące, są eliptyczne do równowąskolancetowatych. Kwiatostany (koszyczki) są duże (o średnicy powyżej 10 cm), mają białe kwiaty języczkowate i żółte rurkowate. Kwitnienie trwa od czerwca do września.
Odmiany
W sprzedaży dostępnych jest kilkanaście odmian różniących się wysokością oraz barwą kwiatostanów. Do najpopularniejszych należą: ‘Christine Hagemann’ – jedna z najstarszych półpełnych odmian o białych kwiatostanach, dorasta do wysokości 70 cm;
‘Christine Hagemann
‘Wirral Supreme’ – o pełnych, białych kwiatostanach, osiąga wysokość do 90 cm;
‘Harry Pötschke’ – o białych kwiatostanach średnicy 10–12 cm, wysokość roślin wynosi do 100 cm;
‘Polaris’* – o kredowobiałych koszyczkach średnicy 12–15 cm, dorasta do wysokości 100–120 cm;
‘Snow Lady F1’* – o białych kwiatach, osiąga wysokość do 25–30 cm;
‘Broadway Lights’® – w sprzedaży spotykana również pod nazwą ‘Leumayel’ PBR, o nietypowej, żółtobiałej barwie kwiatów języczkowatych, rośliny osiągają wysokość 30–45 cm;
‘Banana Cream’ – o kremowożółtych kwiatach języczkowatych, o wysokości roślin 45–60 cm;
‘Bridal Bouquet’ – o białych kwiatostanach, dorasta do wysokości 25 cm;
‘Goldfinch’ – o jasnożółtych koszyczkach, wysokość roślin wynosi ok. 75 cm;
‘Goldfinch’; fot. I. Sprzączka
‘Paladin’ – o białych kwiatostanach, osiąga wysokość 50 cm;
‘Snowcap’ – o białych kwiatostanach, dorasta do wysokości 45 cm;
‘Crazy Daisy’* – o półpełnych i pełnych, kremowobiałych koszyczkach, o wysokości 60–75 cm;
‘Lacrosse’ – o rurkowato zwiniętych białych kwiatach języczkowatych, rośliny osiągają wysokość 20–30 cm;
‘Laspider’ – o wąskich, igiełkowatych, białych kwiatach języczkowatych, dorasta do wysokości 60 cm;
‘Laspider’
‘Snehurka’ – tworzy pełne, białe koszyczki, wysokość roślin wynosi 60–90 cm;
‘White Knight’* – o dużych, białych koszyczkach, dorasta do wysokości 30 cm;
grupa Real, obejmująca następujące odmiany: ‘Real Dream’ – o kremowych kwiatostanach, wysokość roślin – do 60 cm; ‘Real Glory’ – o białych, półpełnych koszyczkach z żółtym oczkiem, rośliny dorastają do 65 cm; ‘Real Neat’ – o białych, rurkowato zwiniętych kwiatach języczkowatych i wysokości 40 cm; ‘Real Galaxy’ – o wąskich, białych kwiatach języczkowatych, maksymalna wysokość 70 cm.
[NEW_PAGE]Rozmnażanie
W zależności od odmiany jastrun może być rozmnażany z siewu, przez sadzonki pędowe lub w kulturach tkankowych. Wiele nowych kreacji jest chronionych i przy rozmnażaniu wegetatywnym należy uzyskać licencję od ich hodowcy. W zależności od miejsca uprawy termin siewu przypada od stycznia do kwietnia (produkcja letnia na zewnątrz) lub od czerwca do sierpnia (pod osłonami). W 1 g jest około 700 nasion, a do wyprodukowania 1000 roślin należy ich wysiać 5 g. Nasiona najlepiej umieszczać w paletach wielootworowych i przykrywać cienką warstwą wermikulitu, co zapewni odpowiednią wilgotność. Izolacja nie może być zbyt gruba, do kiełkowania nasiona wymagają bowiem dostępu światła.
Temperatura podłoża w okresie kiełkowania powinna wynosić 16–24°C. Wschody trwają 9–12 dni. Po tym okresie temperaturę należy stopniowo obniżać do 16–18°C i zmniejszać wilgotność wokół roślin. Utrzymywanie jej na poziomie powyżej 25°C zahamuje kiełkowanie nasion.
Uprawa
Jako podłoża można użyć substratu torfowego z niską zawartością gliny (15–30%) i rozluźniającego materiału, np. perlitu lub piasku (0–20%). Jego odczyn pH powinien wynosić 5,8–6,5. Rośliny można sadzić pojedynczo do doniczek 1-litrowych bądź po trzy lub cztery do pojemników 4–5-litrowych. Korzystnym rozwiązaniem jest dodanie do podłoża nawozu wieloskładnikowego o spowolnionym działaniu z dodatkową zawartością żelaza, w dawce 1,5–3,0 kg/m3. W wypadku młodych okazów po wytworzeniu liści właściwych zaleca się dokarmianie nawozami wieloskładnikowymi w dawce 75–100 ppm N, a po posadzeniu do doniczek – 150–200 ppm N. Przy nadmiernej wilgotności podłoża i niskiej temperaturze mogą na nich wystąpić objawy niedoboru żelaza.
Od końca września rośliny należy wprowadzać w okres spoczynku, zbyt obfite dokarmianie azotem powoduje opóźnienie kwitnienia. Do zakwitnięcia wymagają one 10–12-tygodniowego okresu chłodzenia (w temperaturze 3–5°C). W marcu kwitnienie można zacząć przyspieszać poprzez utrzymywanie przez 5–7 tygodni temperatury 13–18°C (przy wyższej szklarnie lub tunele foliowe należy wietrzyć). W trakcie uprawy jednokrotnie można zastosować retardanty wzrostu. Jastrun do zakwitnięcia wymaga długiego, 13-godzinnego dnia. Im dłuższy dzień, tym kwitnienie jest obfitsze.
Zastosowanie
Jastrun może być uprawiany na kwiat cięty lub sadzony na rabaty. Znakomicie nadaje się do tworzenia grup naturalistycznych, dobrze prezentuje się w pojemnikach z roślinami o ozdobnych liściach.
‘Lacrosse’
Dr inż. Piotr Czuchaj
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Fot. P. Czuchaj
* odmiana rozmnażana przez wysiew nasion
Artykuł pochodzi z numeru 7-8 „Roślin Ozdobnych”
