W alarmującym tempie ubywa najstarszych drzew, mających od stu do trzystu lat - ostrzegają naukowcy w ostatnim "Science". Zjawisko to dotyczy krajobrazów leśnych, sawann, gospodarstw rolnych, a nawet miast na całym świecie. "To problem w skali świata. Wydaje się, że dotyka on drzew w lasach większości typów" - zauważa główny autor pracy, prof. David Lindenmayer z ARC Centre of Excellence for Environmental Decisions (CEED) i z Australian National University.
O tym, że ze starymi drzewami jest niedobrze, prof. Lindenmayer zorientował się pierwszy raz analizując dane na temat lasów w Szwecji, sięgające lat 60. XIX w. Podejrzenia potwierdziły wyniki 30-letnich badań lasu eukaliptusowego w Mountain Ash w Australii. Naukowcy ustalili, że tamtejsze stare drzewa masowo giną w pożarach, a w latach, gdy nie ma pożarów, obumierają 10 razy częściej niż dotychczas, najprawdopodobniej wskutek suszy, wyższych temperatur, wycinki itp.
Naukowcy zaczęli się przyglądać temu zjawisku na całym świecie. Podobnych trendów dopatrzyli się w rozmaitych strefach geograficznych, np. w kalifornijskim Parku Narodowym Yosemite, na afrykańskich sawannach, w lasach deszczowych Brazylii, w lasach strefy umiarkowanej Europy i lasach strefy borealnej na dalekiej północy. Straty wśród dużych drzew były też wyraźne na terenach rolniczych i w miastach, gdzie ludzie intensywnie starają się je chronić.
„To bardzo niepokojący trend. Mówimy o stracie największych żywych organizmów na świecie, największych roślin okrytonasiennych na ziemi, organizmów, które grają kluczową rolę w regulowaniu i wzbogacaniu naszego świata” – mówi prof. Bill Laurance z James Cook University.
Podkreśla, że duże, stare drzewa pełnią ważna rolę ekologiczną. Są ekosystemy, w których w konarach i dziuplach tych drzew żyje do jednej trzeciej wszystkich ptaków i zwierząt. Drzewa te wiążą ogromne ilości węgla, a także uczestniczą w krążeniu wody i składników odżywczych z gleby. Współtworzą pasma roślinności, stanowiące miejsce do życia innych organizmów. Wpływają na lokalny klimat. „Duże drzewa dostarczają wielu zwierzętom pożywienia w formie owoców, kwiatów, liści i nektaru. W ich dziuplach chronią się ptaki i zwierzęta, np. zagrożona australijska pałanka Leadbeater'a (Gymnobelideus leadbeateri). Strata drzew może oznaczać wymarcie takich stworzeń” – piszą badacze.
Starych drzew ubywa tak szybko m.in. z powodu ich bezpośredniej wycinki, jak też pozyskiwania ziemi na potrzeby rolnicze, ataków owadów czy gwałtownych zmian klimatycznych – ocenia prof. Jerry Franklin z Washington University w USA.
Na problem globalnego zaniku starych drzew naukowcy patrzą w kontekście wymierania największych ssaków, np. słoni, nosorożców, tygrysów czy waleni. „Tak, jak w wielu częściach świata znikają te wielkie zwierzęta, tak też mamy coraz więcej dowodów pozwalających sądzić, że w podobny sposób mogą być zagrożone stare, duże drzewa” – ostrzegają autorzy publikacji.
Za:
