Gailardia oścista tworzy wyprostowane pędy o wysokości 70–80 cm. Szarozielone liście, o długości 5–20 cm, są siedzące lub z krótkimi ogonkami. Te dolne są pierzastowrębne, a górne – lancetowate i całobrzegie. Łodygi i liście pokryte są delikatnymi włoskami. Koszyczki kwiatowe mają średnicę 8–10 cm, osadzone są na długich szypułach. Kwiaty języczkowate są żółtopurpurowe, a rurkowate – brązowopurpurowe. Kwitnienie trwa bardzo długo: od czerwca do października.
Odmiany gailardii
Znacznie częściej niż gatunek uprawiane są jego mieszańce przeważnie z gailardią nadobną (G. pulchella), które mogą występować pod nazwą gailardia wielkokwiatowa (G. x grandiflora). Tworzą one większe koszyczki i mogą różnić się barwą kwiatów języczkowatych.
Do najczęściej spotykanych w uprawie należą odmiany rozmnażane z siewu: ‘Kobold’ (‘Goblin’) – dorastająca do wysokości 30–45 cm, czerwone kwiaty języczkowate są żółto obrzeżone; ‘Bijou’ – osiągająca wysokość 20–25 cm, „płatki” są czerwono-żółte; ‘Bremen’ – o wysokości do 75 cm, kwiaty języczkowate są ciemnoszkarłatne z żółtymi wierzchołkami; ‘Burgunder’ – dorastająca do wysokości 50–75 cm, „płatki” są ciemnoczerwone; ‘Mesa™ Yellow’ – o wysokości do 40 cm, tworzy żółtopomarańczowe kwiaty języczkowate; ‘African Sunset’ – o kwiatach żółtopomarańczowych i wysokości do 30 cm; grupa Arizona – obejmuje odmiany o zwartym pokroju, dorastające do wysokości 30–45 cm, kwiaty języczkowate są ciemnoczerwone (‘Arizona Red Shades’), czerwone z żółtymi wierzchołkami (‘Arizona Sun’) oraz brzoskwiniowe (‘Arizona Apricot’).
Gailardia ‘Arizona Red Shades; fot. I. Sprzączka
Z kreacji rozmnażanych wegetatywnie najpopularniejsze są: grupa Gallo o bardzo zwartym pokroju roślin dorastających do wysokości 30 cm, odmiany mają kwiatostany purpurowe (‘Bright Red’), brzoskwiniowe (‘Peach’), żółte (‘Yellow’) lub dwubarwne (‘Dark Bicolor’); grupa Fanfare – charakteryzuje się zwartym pokrojem roślin osiągających wysokość 40 cm, kwiaty języczkowate u podstawy są zrośnięte w rurkę i otwarte na wierzchołkach, czerwone (‘Fanfare Blaze’) i żółte (‘Fanfare Citronella’); grupa Sunburst – rośliny dorastają do wysokości 30–45 cm, dostępne są odmiany o żółtych, pomarańczowych, czerwonych z żółtymi przebarwieniami oraz purpurowych kwiatach języczkowatych.
Gailardie z grupy Gallo; fot. P. Czuchaj
Rozmnażanie gailardii
Gailardię najczęściej wysiewa się wiosną. Można ją również rozmnażać wegetatywnie – przez podział roślin przed kwitnieniem, a także z sadzonek pędowych wierzchołkowych lub korzeniowych sporządzanych w marcu– kwietniu. Większość odmian rozmnażanych wegetatywnie jest licencjonowana i uzyskiwanie ich bez zgody hodowcy jest zabronione. Termin siewu nasion zależy od planowanej daty otrzymania gotowego towaru. Jeśli produkcję rozpoczniemy od stycznia do czerwca, kwitnące rośliny uzyskamy od końca maja do września, przy siewie od lipca do września gotowe do sprzedaży rośliny otrzymuje się w kolejnym roku, od kwietnia. W zależności od odmiany okres uprawy od wysiania do kwitnienia wynosi 17–22 tygodni. Do wyprodukowania 1000 roślin należy wysiać 5–12 g nasion (w 1 g jest ich 250–360, zależnie od odmiany). Nasiona najlepiej umieszczać po 3–5 szt. w jednej komórce palety wielootworowej. Powinny one być przykryte niewielką ilością wermikulitu, co zapewni odpowiednią wilgotność, warstwa ta nie może jednak być zbyt gruba, nasiona do kiełkowania wymagają bowiem dostępu światła. Temperatura w okresie kiełkowania przez pierwsze 10–12 dni powinna wynosić 18–20°C, później można ją obniżyć do 16–18°C.
Uprawa gailardii
Jako podłoża można użyć substratu torfowego zmieszanego, np. z perlitem lub rozdrobnioną przekompostowaną korą (do 15%) i z niewielką ilością gliny (15–30%). Odczyn podłoża powinien wynosić pH 5,8–6,4. Rośliny można sadzić pojedynczo do doniczek o średnicy 10–13 cm lub po dwie–trzy do doniczek o średnicy 16– 29 cm. Po posadzeniu do pojemników zaleca się utrzymywanie temperatury na poziomie 12–16°C. Do podłoża warto dodać nawozu wieloskładnikowego o powolnym uwalnianiu składników pokarmowych, w dawce 3 kg/m3. Rośliny zaleca się dokarmiać nawozami wieloskładnikowymi (zawartość azotu w pożywce do żywienia młodych okazów po wytworzeniu liści właściwych powinna wynosić 50–75 ppm N, a po posadzeniu do doniczek – 150–200 ppm N). W początkowym okresie uprawy stosunek N : K powinien wynosić 1 : 1, a pod koniec produkcji 1 : 2. Rośliny do zakwitnięcia nie wymagają okresu chłodzenia, jednak przy opóźnionej uprawie, rozpoczynającej się jesienią, można je poddać chłodzeniu przez 10 tygodni w temperaturze 3–5°C. Byliny te do indukcji kwitnienia wymagają 14-godzinnego dnia.
Zastosowanie gailardii
Gailardia nadaje się przede wszystkim na kwiat cięty oraz do tworzenia grup ogrodowych, a odmiany niskie stosowane są do uprawy przyspieszonej w pojemnikach. Na rabatach dobrze prezentuje się w otoczeniu dzwonków, żurawek, ostróżek i astrów.
Gotowe do sprzedaży okazy gailardii; fot. P. Czuchaj
Dr inż. Piotr Czuchaj
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Artykuł pochodzi z numeru 10/2015 miesięcznika „Rośliny Ozdobne”
