„Czerwona Księga Roślin województwa podkarpackiego” jest pierwszą tego typu publikacją opracowaną dla województwa podkarpackiego. Pokazane i omówione zostały w niej zagrożenia poszczególnych elementów szaty roślinnej regionu i ich skala. Dotyczy to zarówno gatunków roślin, jak i całych zbiorowisk roślinnych. Nad publikacją przez rok pracował zespół ekspertów z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Księga powstała w ramach projektu „Zielone Podkarpacie – popularyzacja różnorodności biologicznej w wymiarze ekosystemowym”, który realizowany jest przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia” w Rzeszowie.
Jak wyjaśniła szefowa projektu Małgorzata Draganik, w publikacji uwzględniono prawie 150 gatunków roślin, zarówno tych już wymarłych, czy zagrożonych wyginięciem, jak i też występujących bardzo rzadko w regionie. Wskazano i scharakteryzowano aktualny status poszczególnych gatunków i rozmieszczenie stanowisk. Księga zawiera także informacje na temat siedlisk występowania poszczególnych roślin i głównych czynników zagrażających ich populacjom.
W publikacji omówione zostały też zagadnienia dotyczące 70 zbiorowisk roślinnych zanikających bądź narażonych na wyginięcie. Wskazano i omówiono także czynniki przyczyniające się do ich ustępowania.
Wśród gatunków roślin zagrożonych znalazły się m.in. Adonis aestivalis, czyli miłek letni i Cypripedium calceolus, czyli obuwik pospolity. Oba te gatunki w woj. podkarpackim są „krytycznie zagrożone wyginięciem”, a w Polsce – narażone na wyginięcie.
Jak napisano w „Czerwonej księdze” głównym czynnikiem powodującym wymieranie miłka letniego są herbicydy, powszechnie używane przez rolników, oraz zarastanie pól przez krzewy i drzewa. Z kolei głównym zagrożeniem dla obuwika pospolitego może być ponowne ocienienie stanowiska w wyniku zarastania. Wskazano jednocześnie, że obuwik występuje jedynie w Lesie Czulnia koło Leska.
Inną zagrożoną na Podkarpaciu rośliną jest Anemone sylvestris, czyli zawilec wielkokwiatowy, który w kraju jest bliski zagrożeniu. Według księgi gatunek ten obecnie występuje tylko na dwóch stanowiskach: na Górze Filipa koło Makowej oraz w Dąbrowie koło Zaklikowa. Głównymi zagrożeniami dla tej rośliny jest wzrost wilgotności i zarastanie muraw kserotermicznych.
Natomiast wśród zagrożonych zbiorowisk roślinnych znalazł się m.in. zespół bagna zwyczajnego i torfowca magellańskiego, który należy do leśnych torfowisk wysokich; zespół wierzby siwej i wrześni pobrzeżnej; zespół dzwonka piłkowanego i mietlicy pospolitej, podzespół z chabrem łąkowym.
Od stycznia wydawnictwo będzie nieodpłatnie dystrybuowane do bibliotek i szkół różnego szczebla, a także samorządów, instytucji i organizacji związanych z ochroną przyrody, popularyzacją różnorodności biologicznej woj. podkarpackiego. Zainteresowani otrzymaniem pozycji mogą także kontaktować się z koordynatorką projektu Małgorzatą Draganik z „Pro Carpathii” na adres: malgorzata@procarpathia.pl.
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
