Ceny materiału siewnego są wielokrotnie niższe od kosztu sadzonek, również produkcja takich roślin jest tańsza. Należy jednak pamiętać, że materiał uzyskany z nasion może być nieco mniej wyrównany pod względem pokroju i wielkości kwiatów w porównaniu z bylinami otrzymanymi z rozmnażania wegetatywnego.
Produkcja bylin z nasion może być dobrym rozwiązaniem dla ogrodników sprzedających swój towar do superi hipermarketów, których przedstawiciele najczęściej oczekują produktów dobrej jakości, ale w niskiej cenie. Ponadto rośliny te można sprzedawać w postaci karp korzeniowych w foliowych woreczkach ze zdjęciem, tzw. kapersach (z uprawy gruntowej), młode niekwitnące rośliny w doniczkach P9 z dołączoną etykietą ze zdjęciem lub kwitnące okazy wyprodukowane w większych, 2- lub 3-litrowych pojemnikach.
W artykule zostały przedstawione rośliny wieloletnie, które z powodzeniem można rozmnożyć z nasion, niewymagających do wschodów stratyfikacji, czyli przechłodzenia przy dostępie wilgoci i tlenu. Uprawa opisanych poniżej gatunków trwa zaledwie kilka miesięcy, choć większość z nich kwitnie w drugim roku uprawy. Ponadto byliny te są odporne na niską temperaturę i nie wymagają specjalnych zabiegów przed nadejściem zimy.
Firletki (Lychnis sp.) – wśród roślin tego rodzaju warto zainteresować się dwoma gatunkami – firletką smółką (L. viscaria) oraz firletką chalcedońską (L. chalcedonica). Ta druga tworzy bardzo ładne kwiatostany – główkowate nibybaldachy złożone z soczyście czerwonych kwiatów (fot. 1) pojawiających się w czerwcu, od 2. roku uprawy – podobnie jak firletka smółka, której pełne, różowe kwiaty zebrane w wiechy wyglądają bardzo oryginalnie (kwitnie w maju). Są to rośliny mało wymagające. Chcąc uzyskać 1000 roślin, należy wysiać 1 g nasion.
Fot. 1. Firletka chalcedońska fot. T. Trelka
Gailardia oścista (Gaillardia aristata) to krótkowieczna bylina, mimo iż kwitnie bardzo długo i obficie. Daje jednak liczne samosiewy i raz posadzona nie pozwala się „wypchnąć” z ogrodu. Gailardie sprzedawane w fazie kwitnienia są bardzo efektowne ze względu na jaskrawe, żółto-czerwone kwiaty języczkowate oraz sporą liczbę kwiatostanów na roślinie. Gailardia dobrze i szybko kiełkuje. Znanymi odmianami są: ‘Kobold’ o czerwonych kwiatostanach z żółtymi końcami „płatków”, ‘Bijou’ – podobna do poprzedniej (fot. 2), ale cechuje się bardziej kompaktowym pokrojem i wyrównanym wzrostem. W sprzedaży znajdują się także odmiany o złotożółtych kwiatostanach: ‘Arizona Apricot’ czy ‘Mesa Yellow F1’ (fot. 3). Warto zaznaczyć, że byliny te są dość łatwe w uprawie, dobrze reagują na regulatory wzrostu. Wysiane odpowiednio wcześnie zakwitają w pierwszym roku uprawy. Aby uzyskać 1000 roślin należy wysiać ok. 8 g nasion.
Fot. 2. Odmiany gailardii ościstej – ‘Bijou’…
Fot. 3. …i ‘Mesa Yellow F1’, fot. 2, 3, 6–12 Jelitto Staudensamen GmbH
Gęsiówka kaukaska (Arabis caucasica) to niska, wczesnowiosenna bylina o ścielących się pędach pokrytych szarozielonymi, filcowato owłosionymi liśćmi, tworząca kwiatowe „poduszki”. Białe kwiaty rozwijają się wczesną wiosną w groniastych kwiatostanach. Odmianami o wyrównanym i zwartym pokroju oraz wysokości 10–20 cm są ‘Snowfix’ (fot. 4) i ‘Spring Snow’, z kolei odmiana ‘Plena’ cechuje się pełnymi kwiatami. Do wyprodukowania 1000 roślin potrzeba 1–3 g nasion (kiełkują na świetle).
Fot. 4. Gęsiówka kaukaska ‘Snowfix’
[NEW_PAGE]
Goździki (Dianthus sp.) nabierają coraz większego znaczenia, a gatunki bylinowe są bardzo chętnie sadzone ze względu na wytrzymałość na niekorzystne warunki, w tym suszę. Godnym polecenia gatunkiem jest goździk kropkowany (D. deltoides), który w stanie naturalnym spotykany jest w Polsce na suchych łąkach i obrzeżach lasów. Gatunek ten ma pokładające się pędy, które od czerwca są obsypane czerwonymi (u odmiany ‘Brillant’), różowymi (‘Roseus’) lub białymi (‘Albus’) kwiatami. Aby otrzymać 1000 roślin należy wysiać ok. 1 g nasion. Kolejnym gatunkiem, kwitnącym od maja, jest goździk siny (D. gratianopolitanus), który tworzy zwarte rośliny z szarozielonymi liśćmi. Odmiana ‘Rosafeder’ ma pojedyncze, różowe kwiaty z ciemniejszym oczkiem, a u ‘Grandiflorus’ są one duże, w różnych odcieniach czerwieni i różu (fot. 5).
Nasiona goździka sinego lepiej kiełkują po przemrożeniu. Aby uzyskać 1000 roślin należy wysiać ok. 3 g nasion. Niezwykle przyjemnie pachnące kwiaty (zwykle pokazują się w czerwcu) tworzy goździk pierzasty (D. plumarius). Różowe lub białe kwiaty są dość duże i pełne. Godnymi polecenia są odmiany ‘Pink Tones’, ‘Roseus’ (obydwie różowe) oraz ‘Albus’ (biała). Aby otrzymać 1000 roślin należy wysiać ok. 3 g nasion.
Fot. 5. Goździk siny ‘Grandiflorus’ fot. 4, 5 Benary
Jastrun, syn. złocień (Leucanthemum sp.) to bardzo lubiana, mało wymagająca roślina. Wielu klientów kojarzy ją z ogrodami babci, dlatego jest ona chętnie kupowana. Odmiany różnią się pokrojem i wysokością (40– 100 cm). Większość z nich charakteryzuje się kwiatostanami biało-żółtymi. Warte uwagi są odmiany: ‘Snow Lady’, ‘Broadway Lights’, ‘White Knight’, półpełna ‘Snowdrift’ (‘Crazy Daisy’), ‘Starburst’ czy ‘Polaris’. Niektóre z nich kwitną już w pierwszym roku uprawy, np. ‘Snow Lady’, ‘Broadway Lights’ oraz ‘Snowdrift’. Chcąc otrzymać 1000 roślin, trzeba wysiać 4–5 g nasion.
Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) stała się w ostatnich latach niezwykle modną byliną, szczególnie kreacje mnożone wegetatywnie. Podstawowe odmiany można jednak rozmnażać z nasion, zaliczają się do nich: ‘White Swan’, ‘Happy Star’ oraz ‘Primadonna White’ o białych kwiatach języczkowatych, a także ‘Magnus’ (fot. 6), ‘Primadonna Deep Rose’ czy ‘Doubledecker’ – o różowych (u tej ostatniej pęd kwiatostanowy niekiedy przebija się przez kwiatostan i formuje się drugi koszyczek – jest to bardzo oryginalna jeżówka, fot. 7). Byliny te rozmnażane z nasion kwitną w drugim roku uprawy, latem. Do wyprodukowania 1000 roślin potrzeba ok. 10 g nasion.
Fot. 6. Jeżówka purpurowa ‘Magnus’
Fot. 7. Oryginalna odmiana jeżówki purpurowej – ‘Doubledecker’
Kłosowiec pomarszczony (Agastache rugosa) to dość nowa roślina ozdobna. Tworzy kłosowate kwiatostany składające się z białych lub fioletowych (fot. 8) kwiatów zwabiających motyle. Liście przyjemnie pachną, a rośliny osiągają wysokość około 45 cm. Odmiana ‘Golden Jubilee’ ma liście złotozielone, a kwiatostany – fioletowe. Ciekawie prezentują się także: biała ‘Alba’ (‘Snow Spike’, fot. 9) i niebieska ‘Blue Spike’. Bylina ta kwitnie po 3 miesiącach od wysiewu nasion. Do wyprodukowania 1000 roślin potrzeba 1 g nasion.
Fot. 8. Kłosowiec pomarszczony
Fot. 9. Odmiana ‘Alba’ (‘Snow Spike’) kłosowca pomarszczonego
[NEW_PAGE]
Kostrzewa popielata (Festuca glauca) jest trawą tworzącą gęste kępy niebieskozielonych liści. Rośliny te dorastają do wysokości 15–20 cm i są dobrym uzupełnieniem każdej rabaty ze względu na atrakcyjny kolor liści. Ta odporna i tolerancyjna na niesprzyjające warunki bylina szybko rośnie, stając się w krótkim czasie efektownym akcentem w ogrodzie. Godnymi polecenia odmianami są ‘Silberreiher’ oraz ‘Blue Select’. Do wyprodukowania 1000 roślin potrzeba 1,5–2 g nasion.
Kuklik chilijski (Geum chiloense) – miękko owłosione, odziomkowe liście i szkarłatne kwiaty na pędach wysokości 40–60 cm wyróżniają tę roślinę spośród innych. Kuklik jest uprawiany w ogrodach już od XIX w. Odmiany ‘Feurball’ i ‘Blazing Sunset’ (fot. 10) kwitną na czerwono, a ‘Goldball’ charakteryzuje się złotożółtymi kwiatami. Bylina ta kwitnie na początku lata, ale czasami powtarza kwitnienie. Aby uzyskać 1000 roślin, należy wysiać 5–7 g nasion.
Fot. 10. Kuklik chilijski ‘Blazing Sunset’
Nachyłek wielkokwiatowy (Coreopsis grandiflora) to ceniona, mimo iż krótkowieczna, bylina ogrodowa. Większość odmian (jest ich bardzo szeroki wybór) cechuje się dość dużymi kwiatostanami (o średnicy 4–6 cm), które mogą być całe złotożółte, np. u odmian ‘Sunburst’, ‘Early Sunrise’ (u tej ostatniej są ponadto pełne, fot. 11) czy ‘Sunray’, lub kwiaty języczkowate są żółte z bordową nasadą, np. ‘Domino’ czy ‘Sonnenkind’ (fot. 12). Odmiana ‘Presto’ wyróżnia się z kolei bardzo zwartym pokrojem (rośliny osiągają wysokość ok. 20–30 cm) i pełnymi kwiatostanami. Nachyłek, w zależności od odmiany, dorasta do wysokości 20–50 cm, a rośliny w trakcie produkcji wymagają „skarlania” w celu wyrównania pokroju i skrócenia szypuł. Od wysiania nasion do kwitnienia mijają 4 miesiące. Rośliny kwitną na początku lata. Do wyprodukowania 1000 szt. potrzeba 4–5 g nasion.
Fot. 11. Nachyłek wielkokwiatowy – ‘Early Sunrise’…
Fot. 12. …i ‘Sonnenkind’, fot. 6–12 Jelitto Staudensamen GmbH
Dr inż. Tomasz Trelka
Poznań
Artykuł pochodzi z numeru 6/2013 „Hasła Ogrodniczego”
