Na plantacji

Andrzej Kądziela prowadzi gospodarstwo o powierzchni 12 hektarów. Na 3 ha uprawia jabłonie, truskawkę na 3,5 ha, zboża na 3,5 ha i na 2 ha kapustę pekińską, która będzie posadzona dopiero w sierpniu. Gospodarstwo to ucierpiało podczas powodzi w 2010 r. Wówczas sadownik stracił nie tylko zbiory truskawki i jabłek, ale także rośliny, które wymokły, gdyż zbyt długo były zalane.

Sadownik skorzystał z PROW 2007-13 z działania 126 „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” i odnowił sady jabłoniowe. Otrzymał także pomoc od TRSK w postaci drzewek jabłoni typu knip-boom odmiany Najdared^®, które posadził wiosną 2011 r., a pierwszy  znaczący plon owoców zebrał już w 2012 r. i jest bardzo zadowolony z tego sadu. Jednak w bieżącym roku przymrozek w nocy 5/6 maja znacznie przerzedził zawiązki owocowe na tych drzewach.

Fot. 2. Uczestnicy spotkania szkoleniowego dotyczącego truskawek w Ruszczy
 

Andrzej Kądziela (fot. 3) w tym roku nawoził dolistnie truskawki zgodnie z zaleceniami przygotowanymi przez Intermag Sp. z o.o. W ocenie producenta jest to intensywny program. Kondycja plantacji, mimo uszkodzenia jej przez przymrozek świadczyła o właściwym dokarmieniu roślin. Na plantacji o powierzchni 2 ha zbierano owoce odmian ‘Marmolada’ (fot. 1) i ‘Honeoye’.

Fot. 3. Andrzej Kądziela, producent truskawek w Ruszczy

Hektar truskawek przykryty był agrowłókniną 23 g, a następny nie był przykryty w ogóle i tam zastosowano Frostex^® na 48 i 12 godzin przed zapowiadanym na noc 5/6 maja przymrozkiem w dawce 5 l/ha. Okazało się, że kwiaty w pierwszych kwiatostanach truskawek przemarzły całkowicie (fot. 4), co świadczyło, że spadek temperatury sięgnął -6 do -8°C (w rejonie zanotowano nawet -9°C). A. Kądziela szacuje, że plon na jego plantacji został zmniejszony przez przymrozek o 40-50% w stosunku do normalnego plonowania wynoszącego ok. 15-20 t/ha. Uszkodzenie kwiatów truskawki przez przymrozek było znaczne nie tylko z uwagi na brak okrycia plantacji włókniną, ale także z uwagi na wyściółkowanie gleby pod roślinami słomą, co stanowiło warstwę izolacyjną ograniczającą oddanie ciepła przez glebę i w konsekwencji przemarznięcie kwiatów – mówił A. Kądziela.

Fot. 4. Młode zawiązki i kwiaty uszkodzone przez przymrozek w nocy 5/6 maja

 

Łukasz Kutermach (fot. 5), specjalista ds. sprzedaży i koordynator do spraw sadownictwa w Intermagu poinformował, że po przymrozku na plantacji A. Kądzieli zastosowano interwencyjny, wykazujący stymulujące działanie zabieg, aby zregenerować rośliny po stresie i aby z pozostałych na roślinach kwiatów, które nie uległy uszkodzeniu, uzyskać plon. Zastosowano w tym celu w jednym zabiegu Plonvit Kali z Kalprim, Chelat Zn-14 i Tytanit^®, a po 5-7 dniach Wapnowit i Optycal. Tytanit^®, jak zalecał Ł. Kutermach, lepiej jest stosować w kilku zabiegach w niższej dawce (200 ml/ha) niż w jednym i wysokiej, gdyż efekt ich stymulacji jest wówczas zauważalny. OptySil (zawierający krzem) zastosowany w dawce 0,5 l/ha podnosi tolerancję roślin na infekcje patogenów chorobotwórczych i zasiedlanie roślin przez szkodniki. OptyPlus zawiera fosforyn potasu i jest zalecany do poprawy skuteczności wykonywanych zabiegów chemicznych. Ł. Kutermach po zbiorach owoców polecał wykonanie zabiegu nawozem Cynko-bor. 

Fot. 5. Łukasz Kutermach, specjalista ds. sprzedaży i koordynator do spraw sadownictwa w Intermagu

Natomiast Piotr Lubaszka (fot. 6), dyrektor handlowy w przedsiębiorstwie Intermag, polecał wykonanie nawożenia doglebowego azotem w momencie, gdy zaczyna skracać się dzień. Zabieg ten działa korzystnie na proces inicjacji pąków kwiatowych na następny sezon. Polecał także prowadzenie fertygacji w oparciu o nawozy z serii Plonvit lub Hydropon. Jednak aby nawożenie doglebowe oraz fertygacja przyniosły wymierne efekty, musi być znana zawartość składników pokarmowych w glebie, czyli konieczne jest wykonanie dokładnej analizy chemicznej gleby.

Fot. 6. Piotr Lubaszka, dyrektor handlowy w przedsiębiorstwie Intermag

Krzysztof Kantor (fot. 7) z firmy Bayer CropScience omówił możliwości ochrony truskawki. Kwieciak malinowic na truskawce znacznie obniża plon. Na plantacji A. Kądzieli musiał być dobrze wyznaczony termin zabiegu, gdyż szkodnik nie wyrządził większych szkód. W ofercie firmy Bayer znajduje się zarejestrowany do zwalczania tego szkodnika preparat Decis Mega 50 EW. Jak informował K. Kantor do zabiegów zwalczających szkodniki należy używać więcej niż 400 l wody/ha i przeprowadzać je wieczorem. Zato 50 WG to fungicyd zarejestrowany w dawce 0,25 kg/ha do ochrony truskawek przed mączniakiem prawdziwym i białą plamistością truskawki, już od okresu kwitnienia. 

Fot. 7. Krzysztof Kantor z firmy Bayer CropScience

Duży problem na plantacjach truskawek, nawet tych ściółkowanych słomą i agrowłókniną stanowią chwasty, do których zwalczania nie ma zarejestrowanych środków- mówił K. Kantor. A. Kądziela stwierdził natomiast, że chwasty w okresie dojrzewania truskawek spełniają rolę ochronną, gdyż zabezpieczają owoce przed uszkodzeniem przez słońce i wysoką temperaturę.

Pan Andrzej ma stałych odbiorców truskawki i najczęściej po zebraniu odpowiedniej partii je zawozi. Jednak uzyskiwana w tym roku cena za owoce deserowe nie jest ceną atrakcyjną i zachęcającą do dalszej uprawy tego gatunku. Przez ostatnie dni obniżyła się ona drastycznie. 

 

Leokadia Kominek (fot. 8) z Rybitw jest producentką truskawek, która zauważyła błędne przekazywanie informacji szacunków zbiorów owoców i wyraziła nadzieję, że z późnych pąków owoce będą dobrej jakości. W gminie Połaniec uprawa truskawek prowadzona jest na powierzchni 360 hektarów. 

Fot. 8. Leokadia Kominek producentka truskawek z Rybitw
 
Staraniem kilku producentów truskawki – sołtysa Ruszy Mariana Machniaka, Roberta Obasa – przedstawiciela Izby Rolniczej, Roberta Cebuli i Andrzeja Kądzieli udało się 2012 r. po porozumieniu z Rzeszowskim Oddziałem Terenowym Agencji Nieruchomości Rolnych i dzierżawcą gospodarstwa w Ruszczy znajdującego się pod pieczą ANR Tadeuszem Borowcem wydzielić plac w obrębie tego gospodarstwa, na którym odbywają się transakcje kupna-sprzedaży truskawek. Jest to dobre rozwiązanie zarówno dla producentów, gdyż mogą dostarczać owoce kupującym nawet w małych partach kilka razy dziennie, jak i dla kupujących (z Krakowa, Rzeszowa, Śląska, czy przewożących owoce do Czech), gdyż w jednym miejscu mogą nabyć truskawki takie, jakich potrzebują. Plac (fot. 9)  jest udostępniony przez dzierżawcę gospodarstwa (za zgodą ANR) nieodpłatnie na okres 3 tygodni w godzinach 8-20. Dzienne transakcje handlowe dotyczą 50-100 ton truskawki.

Fot. 9. Miejsce handlu truskawkami w Ruszczy
 
Mało zadowalająca dla producentów truskawek jest obecnie cena za te owoce. Zakłady przetwórcze zaproponowały cenę 1,1 zł/kg (2,2 zł/za łubiankę 2 kg). Owoce deserowe w zależności od jakości sprzedawane/nabywane były 26 maja po 6-7 zł/łubiankę. Zdaniem producentów, którzy za zbiór jednej łubianki truskawek muszą zapłacić 1,5-1,7 zł/kg uprawę tą dla celów przetwórczych czyni nieopłacalną. 6-7 zł/łubiankę truskawek deserowych, bardzo dobrej jakości również nie jest w opinii producentów opłacalne. 

Gdy przemarzło 50% kwiatów na truskawkach i plony będą znacznie niższe niż zakładano, obowiązujące na rynku ceny za owoce deserowe na poziomie 7 zł/łubiankę zniechęcają do prowadzenia takiej uprawy, gdyż czynią ją nieopłacalną – mówiła Grażyna Szewczyk (fot. 10) z Ruszczy uprawiająca truskawki deserowe na powierzchni 4 hektarów.

Fot. 10. Grażyna Szewczyk z Ruszczy truskawki uprawia na powierzchni 4 hektarów
 
Tekst i zdjecia: Anita Łukawska