W tym roku, organizatorzy postawili w panelu “jagodowym” na wykłady dotyczące nie tylko malin (wysokie ceny w 2015 r. i duży boom na zakładanie plantacji), lecz także na inne ciekawe gatunki sadownicze. Być może już niebawem w Polsce ważne w strukturze okażą się jagoda kamczacka czy dereń jadalny. Do uprawy i promocji tych ostatnich zachęcała dr Iwona Szot reprezentująca UP w Lublinie. Prelegentka podkreślała nie tylko wysoką wartość prozdrowotną owoców tych gatunków, lecz także stosunkowo małe problemy w uprawie i ochronie plantacji. Ponadto jagody są pierwszymi owocami na rynku, dojrzewają przed wczesnymi truskawkami. Mogłyby wypełnić tę niszę.
Jagoda kamczacka występuje w wielu ciekawych odmianach, tak pod względem jakości: smaku i aromatu owoców, jak i terminu dojrzewania owoców. I. Szot polecała do uprawy odmiany wyhodowane w Rosji (m.in. ‘Morena’, ‘Nimfa’, ‘Docz Velikana’, w Kanadzie – ‘Aurora’, ‘Borealis’ oraz krajowej hodowli – ‘Wojtek’ i ‘Zojka’. Jagoda kamczacka ma niskie wymagania co do gleby, dobrze rośnie na glebach IV I V klasy. Rośliny dość wcześnie rozpoczynają wegetację, zatem już od wczesnej wiosny należy im dostarczyć łatwo przyswajalnych form nawozów zawierających azot, potas i wapń. Do nasadzeń towarowych z przeznaczeniem owoców do zbioru maszynowego warto zastosować rozstaw 4-4,2 m x 0,6 – 0,7 m.
Owoce derenia jadalnego mogą być wykorzystywane nie tylko do wytwarzania nalewek, ale także soków, konfitur, dżemów, galaretek i pestilu. Ze świeżych owoców przygotowuje się także sos do mięs, który może zastąpić sos z żurawiny.
Na towarowych plantacjach rośliny prowadzi się w formie niskich krzewów, o stosunkowo szerokiej koronie lub drzew formowanych o niskim pniu. Plon na plantacji wynosi, w zależnosci od odmiany, 30-80 kg/ roślinę. W doborze odmian są kreacje hodowli polskiej, ukraińskiej, słowackiej, a także pojedyncze propozycje z Austrii – ‘Jolico’, Bułgarii – ‘Flava’, Niemiec – ‘Macrocarpa’, USA – ‘Golden Glory’.
Trendy w uprawie malin przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji omówiła dr Agnieszka Orzeł, Niwa Hodowla Roślin, a drugi temat dotyczący prowadzenia plantacji na sposób holenderski przedstawił Tobias Linnemannstons z niemieckiej firmy Kraege. Oboje prelegenci zwrócili uwagę na stosunkowo mało jeszcze w Polsce rozpowszechnioną metodę zakładania plantacji malin z sadzonek długopędowych (long-cane). W takiej uprawie bardzo ważne jest użycie do zakładania plantacji zdrowego materiału nasadzeniowego, co – w połączeniu z okrywaniem upraw foliowymi daszkami lub tunelami – pozwala na uzyskanie wysokiej jakości plonów. W przypadku niektórych odmian takich jak Kweli, Kwanza czy Mapema, możliwe jest takie prowadzenie roslin, aby możliwe było uzyskanie dwóch zbiorów w sezonie. Pierwszy z nich przypada przed owocowaniem odmian letnich malin w tradycyjnym terminie, drugi zaś po zakończeniu zbiorów owoców malin jesiennych. Jesienią można zebrać 1-1,5 kg owoców/m2 uprawy, wiosną plon może wynieść 2-2,5 kg/m2 (4 kg/m2/ sezon). W Holandii najlepsze wyniki uzyskuje się w produkcji malin w pojemnikach wypełnionych substratem, najczęściej mieszaniną włókna kokosowego z innymi komponentami.
Zdaniem Tobiasa Linnemannstonsa tylko uprawa pod osłonami, zakładanie nasadzeń z dobrej jakości sadzonek i w substracie pozwoli na uzyskanie wysokiej jakości plonu, wydłużenie okresu podaży owoców na rynku oraz uzyskanie wysokiej dochodowości produkcji.
Dr Krzysztof Rutkowski z Instytu Ogrodnictwa w Skierniewicach w swoim wystąpieniu podkreślał znaczenie traktowania pozbiorczego owoców na ich trwałość w obrocie handlowym. W przypadku borówki wysokiej – jak podkreslał prelegent – schłodzenie owoców do temperatury ok. 1,7 st.C w ciągu 2 godzin po zbiorze przyczynia się do zmniejszenia strat i ubytków w jakości jagód o 37-46% podczas 10-dniowego ich przechowywania. W przypadku borówek stosuje się zwykle szybkie schładzanie do ok. 5 st.C i dopiero przechowywanie ich w docelowych warunkach, po sortowaniu, przez kilka- kilkanaście (!) tygodni. Niestety owoce takie jak truskawki, maliny i czarna porzeczka mogą być przechowywane jedynie krótkotrwale w warunkach normalnej atmosfery – jednak w warunkach kontrolowanej atmosfery można ten czas przedłużyć. W przypadku truskawek, malin i porzeczki w systemie Xtend (workowym) było to możliwe przez 14 dni.
Więcej na łamach miesięcznika “Truskawka, Malina, Jagody”.
Tobias Linnemannstons podczas wykładu
Tekst i fot. Dorota Łabanowska-Bury
