Rośliny jednoroczne
Najczęściej używa się do kompozycji kwitnących pędów tych roślin.
Przewiercień (Bupleurum sp. — fot. 1) jest najlepiej sprzedającym się w Europie rodzajem w tej grupie roślin „bukieciarskich”. W 2001 roku w obrocie na giełdach holenderskich znalazło się prawie 41 mln pędów tej rośliny. Z dwóch przewiercieni — B. griffithii oraz B. rotundifolium 'Garibaldii’ — drugi jest szczególnie polecany do uprawy bez osłon.
FOT. 1. PRZEWIERCIEŃ W UPRAWIE POLOWEJ
Szarłat (Amaranthus sp.) to drugi co do popularności rodzaj z grupy roślin jednorocznych (27 mln pędów sprzedanych w Holandii w 2001 r.). W obrocie znajduje się zarówno szarłat zwisły (A. caudatus), jak i wiechowaty (A. paniculatus). Jednak pierwszy z nich jest szczególnie cenny ze względu na przewieszające kwiatostany. Rośliny charakteryzujące się tym typem wzrostu bardzo często są poszukiwane do kompozycji. Dodatkowym atutem tego gatunku jest możliwość wybielania i później barwienia roślin. Dzięki tym zabiegom uzyskać można bardziej wyraziste i czyste kolory niż te naturalne. Choć szarłaty kojarzą się przede wszystkim z suchymi kompozycjami, wykorzystywane są także „na świeżo” w bukietach okolicznościowych i ślubnych.
Molucella laevis, tak zwane dzwonki irlandzkie, jest w ostatnich latach często spotykaną rośliną jednoroczną z grupy „zieleni ciętej” na polskich giełdach kwiatowych (fot. 2). Częścią dekoracyjną sprzedawanych pędów są oryginalne, duże zielone kielichy kwiatowe (korona jest biała, niepozorna i szybko przekwita — czyt. też HO 7/2001).
FOT. 2. MOLUCELLA LAEVIS
Aminek (Ammi majus i A. visnaga — fot. 3) tworzy bardzo delikatne i piękne, białe kwiatostany.
FOT. 3. CIĘTE PĘDY AMINKA
Koper ogrodowy (Anethum graveolens), dobrze znany jako roślina przyprawowa, odznacza się również delikatną budową kwiatostanów. Coraz częściej wykorzystywany jest w kompozycjach rustykalnych, także ze względu na charakterystyczny zapach. Podobne zastosowanie ma koper włoski, czyli fenkuł, którego barwnolistne odmiany (fot. 4) przeznaczone są dla bukieciarzy.
FOT. 4. KOPER WŁOSKI 'DECO’
Trawy, w tym zboża mają duże znaczenie jako elementy dodające lekkości kompozycji. Najpopularniejszymi trawami jednorocznymi są proso (Panicum sp.) i włośnica (Setaria sp.). Obrót nimi w Holandii w 2001 roku w porównaniu z notowaniami 2000 r. zwiększył się, odpowiednio, o prawie 100% i 70%. Spośród zbóż na holenderskich giełdach kwiatowych znalazła się pszenica (Triticum aestivum). U wymienionej grupy roślin ozdobne są kwiatostany i u niektórych nasienniki. Jednak na uwagę zasługują także gatunki wieloletnie mające odmiany z barwnymi liśćmi, gdyż są dekoracyjne także poza porą kwitnienia. Należy do nich, na przykład, mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea) 'Picta’. Natomiast z traw wieloletnich o ozdobnych kwiatostanach, sprzedawanych w dużych ilościach, można wymienić piórkówkę (Pennisetum sp.).
Owoce ozdobnej dyni (Cucurbita pepo var. ovifera) cieszyły się w ostatnim sezonie dużym zainteresowaniem na poznańskiej giełdzie. Corocznie hodowcy proponują coraz ciekawsze odmiany tej rośliny (fot. 5) o bardziej wymyślnych kształtach (czyt. HO 7/2002).
FOT. 5. RÓŻNE OWOCE DYNI
Byliny
Przeważają nad roślinami jednorocznymi, ze względu na mniejsze nakłady przy zakładaniu plantacji, którą eksploatuje się przez kilka lat. Są wśród nich gatunki wykorzystywane zarówno jako źródło barwnych dodatków do kompozycji, jak i zielonych pędów oraz pojedynczych liści.
Gipsówka wiechowata (Gypsophila paniculata) cieszy się od kilku lat niesłabnącą popularnością. Przyczyniają się do tego hodowcy oferując wciąż nowsze i ciekawsze odmiany — nie tylko dla florystów, ale i dla producentów. Jednak jej rola w bukiecie jest często dzisiaj odmienna niż jeszcze niedawno. Stanowi także doskonały materiał na jednogatunkowe bukiety ślubne lub, z niewielkim dodatkiem innej zieleni, używana jest do sporządzania wianków czy girland.
Zatrwiany. Popularne są bylinowe gatunki — zatrwian szerokolistny (Limonium latifolium) i tatarski (Goniolimon tataricum, syn. L. tataricum), ale na naszym rynku dominują odmiany jednorocznego zatrwianu wrębnego (L. sinuatum).
Nawłoć (Solidago sp. — fot. 6) i solidaster (x Solidaster sp.) także bardzo chętnie używane są jako „wypełniacze” bukietów. W 2001 roku na giełdach holenderskich sprzedano, odpowiednio, 174 mln i 1,6 mln sztuk pędów tych roślin.
FOT. 6. NAWŁOĆ 'MONTE d’ORO’
Jarzmianka (Astrantia sp.) jest piękną byliną o białych (fot. 7) lub różowych (fot. 8) kwiatostanach. Dopiero od niedawna znajduje się na naszym rynku. W ogrodach także jest rzadka.
FOT. 7. CIĘTE PĘDY JARZMIANKI O BIAŁYCH KWIATOSTANACH
FOT. 8. JARZMIANKA O CIEMNORÓŻOWYCH KWIATOSTANACH (Astrantia major 'Rubra’)
Tawułka (Astilbe sp.) także tworzy kwiaty białe i w odcieniach różu (fot. 9). Jest jednak popularniejsza jako roślina ogrodowa i doniczkowa niż uprawiana na kwiaty cięte. Wartość obrotów jej pędami kwiatostanowymi w Holandii powoli się obniża.
FOT. 9. TAWUŁKA W POLU
Przywrotnik (Alchemilla sp.) to z kolei bylina o rosnącym znaczeniu w grupie roślin uprawianych na zieleń ciętą. Ze względu na żółtozieloną barwę kwiatów (fot. 10) doskonale pasuje do większości zestawień bukieciarskich.
FOT. 10. PRZYWROTNIK W POLU
Mikołajek (Eryngium sp.) jest przedstawicielem roślin o poszukiwanych często do kompozycji niebieskich elementach. W 2001 roku w Holandii sprzedano prawie 31 mln pędów kwiatostanowych tego rodzaju.
Peucedanum sp. to mało rozpowszechniona bylina, o pięknych zielonych pędach (fot. 11). U nas w sprzedaży spotyka się cięte pędy z Włoch. Warto by jednak zainteresować się bliżej uprawą tej rośliny, gdyż dobrze zimuje na zewnątrz i obficie się krzewi dając duży plon pędów.
FOT. 11. PEUCEDANUM SP.
Funkia (Hosta sp. — fot. 12), z dużym bogactwem gatunków i odmian oraz mało jeszcze doceniana, a bardzo trwała bergenia sercolistna (Bergenia cordifolia) to niskie byliny, które przez cały rok (także pod osłonami) są źródłem ozdobnych liści. W Europie Zachodniej proponowane są również liście żurawki (Heuchera sp.) jako trwały dodatek do mniejszych kompozycji.
FOT. 12. CIĘTE LIŚCIE FUNKII
Pędy drzew i krzewów
Kalina koralowa (Viburnum opulus) 'Roseum’ tworzy ozdobne kwiaty (fot. 13). W 2001 roku sprzedano w Holandii ponad 10 mln pędów tego krzewu.
FOT. 13. KALINA KORALOWA 'ROSEUM’
Szczodrzeniec (Cytisus sp.) jest również źródłem kwitnących pędów.
Prunus to rodzaj, z którego do kompozycji mogą być wykorzystywane kwitnące pędy ozdobnych wiśni — piłkowanej (P. serrulata) i gruczołkowatej (P. glandulosa 'Alboplena’ — fot. 14), migdałka (Prunus triloba), ale również pędy z czerwonawo zabarwionymi liśćmi śliwy wiśniowej (Prunus cerasifera 'Pissardii’).
FOT. 14. WIŚNIA GRUCZOŁKOWATA 'ALBOPLENA’
Bluszcz (Hedera sp.) — przez cały rok popularne są pędy z ozdobnymi liśćmi, ale także pędy generatywne z owocami.
Wśród zieleni ciętej pozyskiwanej przez cały okres wegetacji z krzewów ozdobnych najczęściej spotyka się pędy o liściach przebarwionych na czerwonawo lub żółto czy też biało: perukowiec podolski (Cotinus coggygria 'Royal Purple’), głogownik (Photinia davidiana i P. x fraseri 'Red Robin’), dereń biały (Cornus alba 'Goutchaltii’), krzewuszkę (Weigela 'Elstead’, 'Susan’, 'Victoria’), ligustr okrągłolistny (Ligustrum ovalifolium 'Argenteovariegatum’ — fot. 15).
FOT. 15. CIĘTE PĘDY LIGUSTRU
Wiosną na giełdach sprzedawane jest dużo pędów bukszpanu (Buxus semervirens). Natomiast zimą popularne są pędy zawsze zielonych gatunków ostrokrzewu (Ilex sp.) oraz zrzucającego liście, o obficie wyrastających owocach ostrokrzewu okółkowego (Ilex verticillata). W Polsce, także w tym okresie, dobrze sprzedają się pędy mahonii (Mahonia sp.). Natomiast w Europie Zachodniej spotyka się również cięte kwitnące pędy mahonii pośredniej (M. media).
Ważnym elementem kompozycyjnym są nieulistnione, ozdobne pędy leszczyny (Corylus avellana 'Contorta’) oraz wierzb — mandżurskiej (Salix matsudana 'Tortuosa’) i Salix udensis 'Sekka’. Zbyt mało spotyka się w sprzedaży ciekawie wyglądających pędów innych gatunków: wierzby białej (Salix alba 'Tristis’), derenia białego (Cornus alba 'Sibirica’), derenia rozłogowego (Cornus stolonifera 'Flaviramea’, a także kwitnących pędów oczaru (Hamamelis sp. — fot. 16) i derenia jadalnego (Cornus mas). Wykorzystywane są one nie tylko jako uzupełnienie kompozycji, ale też jako matriał na różnego rodzaju konstrukcje florystyczne.
FOT. 16. OCZAR W CZASIE KWITNIENIA
Z gatunków o dekoracyjnych owocach stosuje się również śnieguliczkę Symphoricarpos sp. — fot. 17). Inne warte uwagi gatunki mające dekoracyjne owoce (fot. 18), to: ozdobna jabłoń (Malus sp.), róża dzika (Rosa canina), róża wielokwiatowa (Rosa multiflora), głóg (Crataegus sp.), jarząb (Sorbus sp.), ligustr (Ligustrum sp.), surmia (Catalpa sp.), pigwowiec (Chaenomeles sp.).
FOT. 17. ŚNIEGULICZKA 'GREENPEARL FANTASY’
FOT. 18. KOMPOZYCJA Z OWOCUJĄCYCH PĘDÓW
