A, B, C wysiewu
Teren pod szkółkę podkładek generatywnych powinien być płaski, a gleba najżyźniejsza z posiadanych. Po stratyfikacji bezpośrednio po zbiorze i po oczyszczeniu nasion wysiewa się je pod koniec października lub w pierwszych dniach listopada, najczęściej w systemie rzędowym w rozstawie 2–4 cm w rzędzie dla antypki i 4–5 cm dla czereśni ptasiej. Odległość między rzędami przy uprawie i wyorywaniu mechanicznym powinna wynosić 50–60 cm (fot. 1).
Fot. 1. Rzędowy wysiew nasion pozwala na mechaniczne odchwaszczanie
i wyorywanie podkładek
Wysiewa się nasiona w wyznaczone znacznikiem rowki, następnie za pomocą grabi lub innego narzędzia wgniata (wciska) pestki w glebę na dnie rowka. Zabieg ten zapewnia stabilną wilgotność nasion zimą, a zwłaszcza wiosną przed kiełkowaniem. Nasiona przykrywa się 3–4 centymetrową warstwą piasku. Powinien to być „biały” piasek rzeczny bez związków żelaza oraz grubszych kamieni. Piasek o przebarwieniach rdzawych wysychając silnie się zaskorupia i uniemożliwia uzyskanie prostych, dobrych jakościowo podkładek. Tylko na ziemiach lekkich o bardzo dużej zawartości próchnicy można okryć nasiona glebą i uzyskać ich normalne kiełkowanie oraz proste siewki. Po przykryciu pestek piaskiem trzeba się postarać wcisnąć go w rzędy, co spowoduje jego osiadanie i wyrównanie z poziomem otaczającej rzędy gleby. Zapobiega to erozji wietrznej piasku, zwłaszcza w okresie suchej jesieni, a także bezśnieżnych zim.
Zagrożenia ze strony szkodników
Przed nadejściem zimy należy sprawdzić teren w pobliżu wysianych nasion, szczególnie miedze i drogi przejazdowe. Jeśli znajdują się na nich zamieszkane przez myszy nory, trzeba do każdego otworu wsypać około 1 łyżeczki zatrutego ziarna. Jeśli tego nie zrobimy, może nas czekać wiosną niemiłe zaskoczenie. Gryzonie doskonale poruszają się w piasku przykrywającym nasiona. Jeśli ziemia nie jest zamarznięta, zimą pod powierzchnią śniegu wyjadają zawartość pestek. Myszy i norniki po zaspokojeniu głodu gromadzą zapasy — wybierają pestki i układają na kupki w sąsiedztwie nor, a czasem w zupełnie przypadkowym miejscu. Często obserwowałem kiełkujące wiosną nasiona antypki i czereśni ptasiej na terenie obok szkółki podkładek. Sądzę, że te gromadzone i zapomniane zapasy to znacznie większa szkoda dla szkółkarza niż zjedzone przez gryzonie nasiona.
Jesienią ptaki rzadko interesują się wysianymi pestkami, ale w regionach, w których jest liczna populacja bażantów czy kuropatw, należy nakryć rzędy drobnooczkową plastikową siatką uniemożliwiającą ptakom poszukiwanie nasion w pasmach piasku.
Ptaki największe szkody w szkółkach podkładek generatywnych wyrządzają wiosną. Siewki od wczesnej wiosny do chwili wytworzenia pierwszych liści stają się — ze względu na smaczne, słodkie i pożywne liścienie — szczególnie atrakcyjne dla ptaków, które potrafią wyrządzić dotkliwe szkody. Wiosną konieczne jest zatem przykrycie nasion siatką. Dobre rezultaty daje rozciągnięcie z dwóch stron rzędu białego sznurka plastikowego. Utrudnia on ptakom swobodną penetrację miejsc, w których znajdują się nasiona, a bażanty bardzo skutecznie odstrasza.
Po rozwinięciu się pierwszych liści siewki stają się mniej atrakcyjne dla ptaków. Liścienie, ze względu na zużycie przez siewkę znacznej ilości materiałów zapasowych, stają się mniej „słodkie”. Ponadto zostają one ukryte przez zielone liście. Siewki zaczynają już wtedy tworzyć korzenie boczne i znacznie trudniej je wyciągnąć w całości z podłoża i pozostawić leżące na ziemi. Interesujący jest fakt, że ptaki, którym uda się wyciągnąć siewkę z ziemi, a nie urwać liścienia, nie interesują się leżącym na piasku pokarmem, ale próbują urwać liścień z następnej rośliny. Przykrycie rzędów lub zagonów gałęziami, a często — co robią początkujący szkółkarze — ściętymi podkładkami jest poważnym błędem. Na ściętych podkładkach mogą się bowiem znajdować jaja szkodników i zimujące formy patogenów, które stanowią zagrożenie dla młodych siewek, zwłaszcza czereśni ptasiej, bardziej wrażliwej na choroby i chętnie atakowanej przez mszyce. Poza tym gałęzie nie stanowią poważnej przeszkody dla ptaków grzebiących — wprost przeciwnie, są one naturalnym miejscem poszukiwania przez ptaki karmy i bardzo dobrze poruszają się wśród nich czyniąc poważne spustoszenie.
Zaskorupienie piasku
Wiosną, oprócz ochrony przed ptakami, należy bacznie obserwować wygląd piasku okrywającego nasiona. Jeśli na jego powierzchni pojawiają się spękania lub unoszą się ku górze większe bryłki (fot. 2), oznacza to, że mimo zastosowania dobrego jakościowo piasku nastąpiło jego zaskorupienie. Zjawisko to występuje w dużym nasileniu po bezśnieżnych zimach lub po zimowych kilkakrotnych roztopach. Na skutek erozji wietrznej lub wodnej następuje nanoszenie na powierzchnię piasku drobinek gleby, która razem z piachem łatwo się zaskorupia w okresie suchych wiosennych dni. Cienką warstwę mieszaniny piasku z glebą należy delikatnie usunąć z rzędów umożliwiając normalne wschody nasion. Jeśli się tego nie zrobi, siewki wykiełkują przez szparę w spękanej powierzchni, ale będą pokrzywione i nie przydadzą się do produkcji drzewek.
Fot. 2. Spękania na powierzchni uprawy w okresie wschodów świadczą o zaskorupieniu się piasku — warstwę zaskorupioną należy delikatnie usunąć
