W poprzednim numerze "Szkółkarstwa" Autor omówił technologię produkcji szczepionych wierzb wykorzystywaną w jego gospodarstwie. Poniżej przedstawia gatunki i odmiany z tego rodzaju, które — oprócz najczęściej produkowanych wierzby iwy (S. caprea) 'Kilmarnock' (patrz "Szkółkarstwo" 1/2005) oraz całolistnej (S. integra) 'Hakuro-nishiki' (fot. 1 ) — warte są rozmnażania i upowszechnienia w produkcji (red.).
Szczególnie warte polecenia…
…są opisane poniżej dwa gatunki. Wprawdzie w szkółce rosną powoli, ale wyglądają atrakcyjnie i — po posadzeniu na miejsce stałe — są łatwe w pielęgnacji oraz odporne na niekorzystne warunki rozwoju.
Salix lanata (wierzba uszata) tworzy niewysokie krzewy o zwartym pokroju (do wysokości 1 m, przy podobnej średnicy) i stosunkowo grubych, bardzo owłosionych pędach (fot. 2). Szarozielone liście pokryte są białym kutnerem. Pąki zimowe są kulis-te, okryte żółtymi, błyszczącymi łuskami. Duże (długości do 6 cm), żółtawozielone „kotki” (fot. 3) pojawiają się przed rozwojem liści, w marcu i kwietniu. Rośliny najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych oraz na glebach umiarkowanie suchych do wilgotnych, o odczynie obojętnym do średniokwaśnego. Gatunek ten jest bardzo przydatny do sadzenia w małych ogrodach.
Fot. 1. Salix integra 'Hakuro-nishiki’
Fot. 2. S. lanata
Fot. 3. S. lanata — „kotki”
S. moupinensis pochodzi z Chin i ma niespotykany, bardzo egzotyczny wygląd. Grube, czerwone i rozgałęzione pędy wyglądają jak rogi. Pąki zimowe są długie, ciemnobrązowe i błyszczące. Owalne liście, długości do 20 cm, są w młodości purpurowe, a dojrzałe — ciemnozielone, błyszczące, z wyraźnie zaznaczonym unerwieniem (fot. 4). Wiosną rośliny tworzą długie (ponad 10 cm ) „kotki”. Gatunek wystarczająco odporny na mróz.
Fot. 4. S. moupinensis
Inne godne uwagi
S. alpina (wierzba alpejska) ma zwisłe pędy, pokryte owalnymi, lekko omszonymi liśćmi o falowanych brzegach. Ten bardzo odporny na mróz gatunek rośnie w naturze w Alpach i wysokich partiach Karpat, gdzie płoży się wśród skał.
S. brevipens to gatunek, który rośnie powoli i ma lekko przewisające pędy. Pokryte są one gęsto wąskoeliptycznymi liśćmi, ciemnozielonymi na górnej stronie, a jaśniejszymi od spodu. Nieduże, ale ładne „kotki” (fot. 5) rozwijają się razem z pierwszymi liśćmi. Jest to bardzo ładna, słabo rosnąca wierzba.
Fot. 5. S. brevipens
S. caprea (wierzba iwa) ’Curly Locks’ jest sportem odmiany 'Kilmarnock’, od której różni się fantazyjnie pokręconymi pędami (fot. 6).
Fot. 6. S. caprea 'Curly Locks’
S. cinerea (wierzba szara) ’Tricolor’ ma wzniesione pędy, pokryte długimi, owalnymi, zielono-czerwono-białymi liśćmi (fot. 7). W ogrodzie tworzy malowniczą plamę. Jest krzewem dosyć silnie rosnącym i wymaga intensywnego przycinania — 3–5 razy w czasie wegetacji. Takie zabiegi ograniczają nadmierny wzrost pędów i sprzyjają wyrastaniu nowych, o ładnie wybarwionych liściach.
Fot. 7. S. cinerea 'Tricolor’
S. x finnmarchica przypomina z liści i pędów niektóre irgi lub borówkę brusznicę. Ma czerwone, przewisające pędy, pokryte niedużymi (długości do 2,5 cm) owalnymi, niebieskozielonymi liśćmi. „Kotki” są małe i pojawiają się tuż przed rozwojem liści. W produkcji jest klon żeński (fot. 8). Nadaje się, między innymi, do ogródków skalnych.
Fot. 8. Salix x finnmarchica
S. hastata (wierzba oszczepowata) ’Wehrhahnii’ ma wzniesione, powoli rosnące pędy (fot. 9), pokryte liśćmi, które na początku wegetacji są jedwabiście omszone, w lecie — stają się ciemnozielone. Pięknie wyglądają białe, wełniście owłosione, dość duże (długości 4–7 cm) „kotki”, w pełni kwitnienia pokryte złocistymi pręcikami (fot. 10).
Fot. 9. S. hastata 'Wehrhahnii’ — pokrój
Fot. 10. S. hastata 'Wehrhahnii’ — „kotki”
S. integra (wierzba całolistna) ’Pendula’ ma zwisające pędy (fot. 11) pokryte owalnymi, zielonymi, lekko zaróżowionymi w młodości liśćmi. Jej czerwone pędy ładnie wyglądają w stanie bezlistnym. „Kotki” są małe i rozwijają się tuż przed liśćmi. W ostre zimy pędy mogą nadmarzać. Ta wierzba ma dużo uroku, a pokrój krzewów daje wrażenie zwiewności.
Fot. 11. S. integra 'Pendula’
S. purpurea (wierzba purpurowa) ’Pendula’ tworzy ładne drzewka o luźnej i zwisłej koronie (fot. 12). Ma cienkie pędy, pokryte drobnymi, wąskimi liśćmi.
Fot. 12. S. purpurea 'Pendula’
S. repens (wierzba płożąca) var. argentea tworzy zwisłą koronę, z bardzo gęsto osadzonymi, srebrzystoniebieskimi liśćmi pokrytymi kutnerem (fot. 13). Odmiana ’Bergen’ ma cienkie, zwisające, silnie rozkrzewione pędy, pokryte niedużymi, wydłużonymi, ciemnozielonymi liśćmi. ’Boyd’s Pendulous’ to klon męski, o długich zwisających pędach, pokrytych szerokoowalnymi, zielonymi liśćmi. Korona tej odmiany jest bardzo wąska (fot. 14). ’Iona’ ma ładną, zwisającą koronę pokrytą owalnymi, ciemnozielonymi, błyszczącymi liśćmi. Kotki męskie rozwijają się przed liśćmi i tworzą dokoła krzewu złocistą aureolę. ’Voorthuizen’ ma cienkie, zwisające, silnie rozkrzewione pędy, pokryte niewielkimi, jedwabistozielonymi liśćmi.
Fot. 13. S. repens var. argentea
Fot. 14. S. repens 'Boyd’s Pendulous’
S. subopposita tworzy drzewka z gęsto ulistnionymi, kulistymi koronami. Liście ma zielone, szerokolancetowate, od spodu omszone. Małe „kotki” (długości około 2 cm) rozwijają się przed liśćmi i są dekoracyjne przez ponad miesiąc. Szczególnie ładnie wyglądają męskie „kotki”, które są złociste w pełni rozwoju.
