Dla uprawy pomidorów w polu przygotowuje się rozsadę trzema sposobami: z siewek pikowanych - "rwaną" i doniczkowaną - oraz z wielodoniczek. Ten ostatni sposób zyskuje na popularności, szczególnie jeśli produkowana jest rozsada mieszańcowych odmian, bo pozwala zminimalizować straty kosztownych nasion.
| Długość cyklu | ||
| Wyprodukowanie rozsady pomidorów trwa około sześciu tygodni. Można uzyskać rośliny o czterech liściach w krótszym czasie, ale wtedy nie zawsze mają one wykształcony zawiązek kwiatostanowy. Posadzenie takich roślin na miejsce stałe powoduje opóźnienie owocowania. Wiele obserwacji wskazuje na to, że sadzenie przetrzymanej rozsady nie ma ujemnych następstw. Jednak głębokie sadzenie zbyt wyrośniętych roślin może spowodować opóźnienie plonowania, gdyż najpierw asymilaty wytworzone przez roślinę są przeznaczane na budowę korzeni przybyszowych bliżej powierzchni gleby. | ||
| Wymierna oszczędność | ||
| Produkcja rozsady w tunelach foliowych często powoduje przerośnięcie roślin wskutek zbyt wysokiej temperatury panującej pod osłoną, trudności z wietrzeniem oraz hartowaniem roślin. Wybiegnięcie roślin można ograniczyć retardantami, podniesieniem zasolenia podłoża, ograniczeniem podlewania, nadmiernym oświetlaniem roślin, przeciągami (potrząsaniem liśćmi). Stres mechaniczny może zahamować wzrost roślin nawet do 50%. Krępa rozsada zajmuje w transporcie mało miejsca, co będzie nabierało znaczenia, gdyż coraz więcej produkują jej usługowo wyspecjalizowane gospodarstwa wyposażone w linie do automatycznego napełniania doniczek właściwym substratem, wysiewu nasion, nawożenia i nawadniania, doświetlania, itd., co ułatwia tanie wyprodukowanie rozsady bardzo dobrej jakości. | ||
| Bez pobłażania | ||
| Bez względu na rodzaj produkowanej rozsady, koniecznie trzeba przestrzegać ostrego reżimu sanitarnego substratów, naczyń, nasion i siewek. Do odkażania podłoży zalecany jest Basamid 97 GR (250–300 g/m3), do zaprawiania nasion — Sarfun T 450 FS (5 ml/kg) lub Zaprawa Funaben T (3 g/kg) + Apron XL 350 ES (l ml/kg). Inny wariant to Zaprawa Nasienna T (3 g/kg) + Apron XL 350 ES (l ml/kg). Dla zabezpieczenia siewek przed chorobami odglebowymi należy podlać je którymś z następujących środków: Previcur 607 SL (0,15%), Spinaker 607 SL (0,15%), Acrobat MZ 69 WP (0,15%), Sandofan Manco 64 WP (0,15%). Zużycie roztworu preparatu wynosi do 3 l/m2. Przeciw szkodnikom, najczęściej atakującym rośliny na etapie produkcji rozsady (np. skoczogonki), zaleca się 2-, 3-krotne opryskanie (w tygodniowych odstępach) wschodzących i młodych siewek preparatem Cyperkil 25 EC (0,02%), Decis 2,5 EC (0,05%), Karate 25 WG (0,05%) bądź Talstar 100 EC (0,02%). | ||
| Podłoża | ||
| Produkcję rozsady w tacach wielokomórkowych prowadzi się w substratach, których podstawowym (lub jedynym) komponentem jest torf sfagnowy wysokiej jakości, na tyle rozdrobniony, by możliwe było zarówno wypełnienie poszczególnych jednostek (doniczek), jak i precyzyjny wysiew nasion. Mimo znanych zalet torfu wysokiego — lekkości, jałowości czy zdolności do chłonięcia wody — ma on również wady. Jego powierzchnia łatwo ulega przesuszeniu, po którym trudno chłonie wodę, jest zbyt porowaty, kwaśny i słabo adsorbuje składniki mineralne. Dlatego często poprawia się właściwości torfu dodając do niego gruboziarnistego piasku płukanego (o średnicy ziaren 0,5–l mm), gliny (jałowej martwicy), węgla brunatnego, supersorbentów. Już tylko dodatek tego pierwszego poprawia istotnie właściwości substratu do uprawy rozsady pomidorów. Przy samodzielnym sporządzaniu podłoża najpierw dodaje się do torfu roztworu mikroskładników, potem makroelementów i wreszcie kredy (lub kredy i popiołu). Obecnie na rynku dostępne są gotowe substraty do produkcji rozsady w tacach wielokomórkowych. Ich główną zaletą jest bardzo dokładne wymieszanie poszczególnych składników oraz jednorodność dużych partii. | ||
| Nawadnianie | ||
Najczęściej tace zrasza się drobnokroplistym strumieniem wody (ewentualnie z rozpuszczonymi w niej nawozami). Sposób ten ułatwia utrzymanie wilgoci na powierzchni podłoża, ale powoduje duże straty wody i nawozów. Inny to ustawianie tac na wypoziomowanych zagonach cyklicznie zalewanych na krótko wodą lub pożywką. Odmiana tego systemu polega na tym, że roztwór przez cały czas znajduje się w zbiorniku, a tace — umieszczone w uchwytach — jednym ruchem zatapia się na chwilę w pożywce. Niezależnie od sposobu nawadniania, dna doniczek nie mogą kontaktować się długo z wilgocią, aby korzenie siewek nie „uciekały” z komórek na zewnątrz, co prowadziłoby do ich uszkadzania podczas wyjmowania przed sadzeniem.
Z powyższego wynika, że w masowej produkcji rozsad najważniejsze są fizyczne właściwości substratu, bowiem nowoczesne nawozy rozpuszczalne wysokiej jakości umożliwiają dowolne uzupełnianie składników odżywczych na każdym etapie wzrostu roślin. Uprawa rozsady pomidorów polowych w wielodoniczkach upodobnia się do produkcji rozsady pod osłony, ale większe znaczenie ma hartowanie roślin oraz spełnienie warunków umożliwiających ewentualne sadzenie mechaniczne. Stąd też tendencja do opracowania technologii produkcji bardzo dobrej jakości rozsady w jak najmniejszej ilości podłoża. Dr Ryszard Górecki jest pracownikiem Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach | ||
