Kaliny (Viburnum sp.) należą do rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Większość gatunków to krzewy, rzadziej drzewa (np. kalina kanadyjska — V. lentago), występujące na naturalnych stanowiskach w strefie umiarkowanej półkuli północnej (Ameryka Północna, Europa i Azja). Najwięcej gatunków pochodzi z Chin. W Polsce dziko rośnie jeden — kalina koralowa (V. opulus), drugi — kalina hordowina (V. lantana) — spotykany w Tatrach lub w Sudetach, najczęściej uznaje się za zdziczały.
Opis rodzaju |
|
Kaliny mają liście sezonowe, pół- lub zimozielone, nakrzyżległe, zazwyczaj pojedyncze lub klapowane (np. kalina koralowa, kalina Sargenta — V. sargentii). Krzewy te uprawia się najczęściej z powodu atrakcyjnych kwiatów — licznych, często intensywnie i przyjemnie pachnących (kalina wonna — V. farreri, kalina koreańska — V. carlesii). Są one zazwyczaj drobne, zrosłopłatkowe i obupłciowe, rurkowate, przeważnie białe, kremowe lub żółtawe, a u niektórych odmian — różowe. Wiele gatunków ma na obrzeżach kwiatostanów płodnych zrośnięte koronami kwiaty płonne (np. kalina koralowa), które są białe oraz większe (średnica 1–2 cm) i pełnią rolę powabni dla owadów (tak samo jak u hortensji). |
|
Zastosowanie i wymagania |
|
Oprócz atrakcyjnych kwiatów kaliny mają zdrowe i ciekawe ulistnienie oraz liczne, dekoracyjne owoce (np. kalina koralowa – fot.1), których barwa u większości gatunków jest początkowo czerwona, później ciemniej i staje się nawet czarna (V. lantana).
Fot. 1. Owoce V. opulus
|
Wiele kalin osiąga duże rozmiary, do 3 m wysokości i więcej, a tylko nieliczne rosną słabiej (np. kalina koreańska 'Juddii’, kalina japońska — V. plicatum). Gatunki o liściach sezonowych wymagają słonecznego stanowiska oraz wilgotnej i żyznej gleby — wyjątek stanowi kalina hordowina, która jest bardzo odporna na suszę. Kaliny zimozielone są wrażliwe na niską temperaturę — na wschodzie i północy kraju, w strefie 6b i 5a w surowe zimy mogą całkowicie wymarzać — należy je więc sadzić w miejscach półcienistych i osłoniętych przed działaniem wiatru. W Polsce produkuje się około 15 gatunków i odmian z rodzaju Viburnum, w tym niektóre bardzo wrażliwe na mróz, np. kalinę Davida — V. davidii — i V. tinus 'Purpureum’. Największą popularnością cieszą się jednak odmiany kaliny japońskiej, kalina koreańska i karłowa odmiana kaliny koralowej. |
|
Rozmnażanie |
|
Krzewy te można bardzo łatwo rozmnażać przez 2-, 3-węzłowe sadzonki zielne, które dla gatunków o liściach sezonowych sporządza się w czerwcu, a dla zimozielonych — w sierpniu. Przy zachowaniu optymalnych warunków ukorzenia się 60–100% sadzonek. Kaliny można rozmnażać także z nasion (sposób rzadko praktykowany), które należy zbierać, gdy owoce nie są jeszcze w pełni dojrzałe i — po oczyszczeniu z owocni — stratyfikować przez około 6 miesięcy, a wiosną wysiewać się na zagonach. |
|
Najczęściej spotykane gatunki i odmiany kalin |
|
|
|
|
|
V. carlesii `Juddii`
|
V. phlebotrichum
|
V. lantanoides – liście przebarwione jesienią
|
V. lantanoides – kwiatostany
|
V. lantana `Variegatum` – liście
|
V. farreri
|
V. carlesii
|
V. x carlcephalum
|
Viburnum burejaeticum
|
|
|
|
|
Viburnum plicatum `Cascade`
|
V. plicatum `Rotundiofolium`
|
V. plicatum `St. Keverne`
|
V. plicatum `Thunberg’s Original`
|
V. plicatum f. tomentosum
|
V. `Pragense`
|
V. rhytiodophyllum
|
V. sagentii
|
V. sieboldii – owoce
|
|
