Robinia bujna (Robinia luxurians, syn. R. neomexicana) występuje w stanie naturalnym w południowozachodnich stanach USA — Kolorado, Nowym Meksyku, Arizonie i południowym Utah. Rośnie tam w górach na brzegach rzek do wysokości 3000 m n.p.m. Jest dużym krzewem lub drzewem dorastającym do wysokości 10 m. Jej młode pędy pokryte są szarymi gruczołkowatymi włoskami i cienkimi cierniami. Nieparzystopierzaste liście są złożone z 15–21 eliptycznych do jajowatych listków, na wierzchu zielonych i gładkich, a na spodzie z włoskami, które jednak na starszych listkach zanikają. Jasnoróżowe kwiaty rozwijające się od czerwca do sierpnia są zebrane w krótkie, zwarte i wyprostowane grona (fot. 1). Strąki długości do około 10 cm pokryte są szorstkimi włoskami. Roślina ta uważana jest za ładny duży krzew, ale w ojczyźnie nie ma większego znaczenia ozdobnego. Może rosnąć na stanowiskach różnych pod względem nasłonecznienia i gleby. Wykazuje znaczną odporność na mróz. Rozmnażana jest z nasion, a w Europie także przez szczepienie na robinii białej. W Polsce można by ją sadzić w parkach miejskich, na nowych osiedlach mieszkaniowych i w zadrzewieniach na terenach trudnych do zagospodarowania.
Fot. 1. Robinia luxurians
Robinia lepka (Robinia viscosa) w stanie naturalnym występuje na południowym wschodzie Stanów Zjednoczonych — w górach Appalachach, przede wszystkim w Południowej i Północnej Karolinie. Rośnie tam w lasach jako drzewo o wysokości 6–12 m lub wysoki krzew. Najniższe kwitnące okazy, które widziałem, miały wysokość 1,5–2 m. Pokrój korony, zależnie od zwartości drzewostanów, był mniej lub bardziej kulisty. Pojedyncze, swobodnie rosnące drzewa mają korony bujne, szerokie i prawie kuliste. Kora na pędach jest jasnobrązowa i gładka, ale najmłodsze przyrosty pokryte są gruczołkowatymi, lepkimi włoskami. Inne organy, zwłaszcza osie kwiatostanowe i strąki mają także podobne włoski (stąd nazwa drzewa). Liście są złożone z 13–21 wąskojajowatych listków, długości do 4 cm, na wierzchu ciemnozielonych, pod spodem szarozielonych, z szarymi, przylegającymi włoskami. Kwiaty z bladoróżowym żagielkiem i żółtymi plamkami na nim, zebrane w krótkie grona (fot. 2) rozwijają się w czerwcu. W drugiej połowie lata powtarza się mniej obfite kwitnienie. Robinia lepka jest u nas odporna na mróz, dlatego może być sadzona w parkach, na zieleńcach nowych osiedli mieszkaniowych oraz na szerokich pasach wzdłuż ulic. Ozdobą jej jest długotrwałe kwitnienie i bujna zieleń koron.
Fot. 2. R. viscosa
Robinia 'Pink Cascade’ (syn. R. margaretta ’Pink Cascade’) CASQUE ROUGE produkowana jest w kilku polskich szkółkach. Została otrzymana w Princeton Nurseries (USA) w 1950 r. Drzewa osiągają wysokość 6–10 m i średnicę 5–8 m. Rosną szybko, ich pokrój jest początkowo wzniesiony, później korony stają się jajowate. Liście przypominają te u robinii białej, ale kwiaty pojawiają się kilka dni wcześniej, zwykle pod koniec maja. Pojedyncze mają długość około 2 cm, są ciemnoróżowe (fot. 3), bardzo liczne, zebrane w grona. Ta odmiana robinii — ale nie jej młode okazy — określana jest jako jedna z najbardziej odpornych na wiatr (robinie są często przez niego uszkadzane, ze względu na kruche gałęzie). Według źródeł amerykańskich, drzewa dobrze znoszą suszę, zanieczyszczone powietrze i podłoże (także sól używaną do posypywania dróg). Są przydatne na tereny zieleni w miastach i do większych ogrodów. Tę odmianę rozmnaża się przez szczepienie na robinii białej. Według polskich szkółkarzy, którzy produkują robinię 'Pink Cascade’, jest ona bardziej odporna na mróz (w okolicach Puław drzewa zniosły ostatnią zimę bez uszkodzeń) niż np. robinia szczeciniasta.
Fot. 3. R. margaretta 'Pink Cascade
Robinia pośrednia (R. ambigua) 'Decaisneana’ coraz częściej spotykana jest w Poznaniu i najbliższych okolicach miasta, np. w ogrodach działkowych i na terenie przylegającym do nich wzdłuż drogi z Poznania do Skórzewa. Robinia pośrednia jest spontanicznym mieszańcem robinii białej i lepkiej, powstałym w Stanach Zjednoczonych. Po raz pierwszy została opisana w 1863 roku. Spotykana jest od Północnej Karoliny do Alaski. Odmiana 'Decaisneana’ wyglądem przypomina robinię białą, ale ma ładne różowe kwiaty (fot. 4), ciemniejsze niż u robinii lepkiej i zebrane w okazałe kwiatostany, których jest tak dużo, że pod ich ciężarem cienkie gałązki zwieszają się łukowato. Kwitną już ośmioletnie okazy. Kwiaty niektórych drzew mają intensywnie ciemnoróżowy kolor i tą cechą przypominają wywodzącą się z Holandii odmianę ’Bella rosea’.
Fot. 4. R. ambigua 'Decaisneana’
Robinia szczeciniasta (Robinia hispida) naturalnie występuje na południowym wschodzie Stanów Zjednoczonych — od Virginii i Kentucky do Georgii i Alabamy. Została wprowadzona do uprawy w 1758 roku. W ojczyźnie jest krzewem osiągającym wysokość 1,8–3 m. Na szerokość rozrasta się dzięki odrostom korzeniowym. Młode pędy są oliwkowobrązowe, pokryte, podobnie jak kwiatostany, osadki liści złożonych i strąki, szczeciniastymi, czerwonawymi włoskami. Liście są złożone z 7–13 listków, szerokoeliptycznych do zaokrąglonych, na wierzchu błękitnawozielonych i nagich, na spodzie — szarozielonych, z włoskami tylko na nerwie środkowym. Duże kwiaty (największe i najładniejsze u robinii), długości około 2,5–3 cm, różowe do jasnopurpurowych, zebrane są po 3–5 w krótkie i gęste grona (fot. 5). Robinia ta kwitnie najobficiej w maju i czerwcu, a mniej licznie kwiaty tworzy nawet do września. Strąki mają długość do 8 cm. Robinia szczeciniasta jest bardzo podobna do robinii płodnej (R. fertilis), z tym, że ta druga owocuje i rodzi nasiona, a pierwsza nie lub tylko sporadycznie. Robinia szczeciniasta jest u nas niezupełnie odporna na mróz i na ogół krótkowieczna. Ze względu na dekoracyjne kwiaty zasługuje jednak na sadzenie w ogrodach najcieplejszych rejonów kraju. Jej kruche gałązki bywają łatwo łamane przez wiatr.
W Pradze i w Wiedniu widziałem ładne stare okazy tej robinii. W szkółkach bywa rozmnażana przez szczepienie na robinii białej, ale u okazów starszych w miejscach szczepienia tworzą się duże zgrubienia, ze względu na silniejszy wzrost podkładki. Przy braku starannej pielęgnacji robinia ta zamiera lub zostaje zagłuszona przez podkładkę. Robinia szczeciniasta wytworzyła kilka odmian. ’Macrophylla’, czyli odmiana wielkolistna, tworzy drzewa osiągające wysokość 4,5–5,5 m, o mniej zwartej i często prawie kulistej koronie. Wszystkie organy ma większe niż gatunek. W Stanach Zjednoczonych wyselekcjonowano także odmianę ’Arnot’ (fot. 6, 7) osiągającą wysokość 0,9–2,4 m i przydatną do stabilizacji piaszczystych i żwirowatych skarp.
Fot. 5. Robinia hispida
Fot. 6. Robinia hispida 'Arnot’
Fot. 7. i kwiatostan tej odmiany
Poza robiniami opisanymi powyżej, innych gatunków na terenach zieleni w naszym kraju nie napotkałem. Można je oglądać jedynie w ogrodach botanicznych i arboretach. Najbardziej znane przedstawiam poniżej. O innych, takich jak np.: R. boyntonii, R. elliottii, R. hartwegii, R. margaretta, wiadomości są skąpe i dlatego trudno określić możliwości ich uprawy w naszym kraju.
Robinia Holdta (R. holdtii) jest mieszańcem robinii białej i bujnej, a wyglądem bardziej przypomina pierwszego rodzica. Tworzy w pierwszej połowie lata jasnoróżowe kwiaty, zebrane w długie luźne grona i często powtarza kwitnienie nawet do jesieni. Znaleziona około 1890 roku. U nas powinna być zadowalająco odporna na mróz.
Robinia Kelseya (R. kelseyi) występuje we wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Jest krzewem dorastającym do wysokości około 3 m lub niekiedy małym drzewem. Ma wiotkie gałązki z ładnym ulistnieniem i różowolila, delikatnie pachnącymi kwiatami, rozwijającymi się w pierwszej połowie lata. U nas prawdopodobnie jest zadowalająco odporna na mróz.
Robinia płodna (R. fertilis) pochodzi także z południowowschodniej części Stanów Zjednoczonych. Jest krzewem osiągającym wysokość około 2 m i rozrasta się dzięki odrostom korzeniowym. Na przełomie czerwca i lipca tworzy różowe kwiaty długości do 2 cm, później powtarza kwitnienie, ale mniej obficie. Jej odmiana ’Monument’ dorasta do wysokości 4 m i ma duże lilaczerwone kwiaty, które rozwijają się na przełomie maja i czerwca. Robinia płodna jest trochę mniej odporna na mróz od gatunków wcześniej wymienionych.
