Bakteriozy cebuli i czosnku
Niepokojącym zjawiskiem jest występowanie chorób bakteryjnych na cebuli. Już w czerwcu otrzymaliśmy kilka sygnałów od producentów cebuli uprawianej z dymki i właścicieli plantacji nasiennych o występowaniu chorób bakteryjnych. Jest to możliwe, ponieważ bakterie chorobotwórcze (Erwinia carotovora, Pseudomonas gladioli pv. allicola oraz Pseudomonas cepacia), a także choroby grzybowe, mogą być przenoszone wraz z zakażoną cebulą wysadkową lub dymką (fot. 1).
Fot. 1. Cebula uprawiana z dymki porażonej przez bakteriozę i fuzariozę
W zależności od rodzaju bakterii, objawy choroby mogą być następujące:
-
miękka zgnilizna cebuli od szyjki,
-
wodnistość i gnicie pojedynczych łusek wewnętrznych cebul i stopniowe ich zasychanie oraz
-
śluzowata zgnilizna z żółtym zabarwieniem wewnętrznych łusek cebuli.
Bakterie wnikają przez wszelkiego typu zranienia i uszkodzenia mechaniczne. Przenoszone są przez owady, najczęściej przez larwy i osobniki dorosłe śmietki cebulanki. Sprawcy choroby mogą wnikać wraz z wodą poprzez zranienia powstałe podczas prac pielęgnacyjnych oraz zbioru i obcinania szczypioru. Do infekcji dochodzi zazwyczaj w temperaturze 4–27°C (optimum 21–26°C) i w warunkach wysokiej wilgotności powietrza zarówno w okresie wegetacji, jak i przechowywania (95–100%).
Profilaktyka i zwalczanie.
Ochrona cebuli i czosnku przed bakteriozą polega głównie na profilaktyce. Zaleca się kilkuletnią przerwę w uprawie cebuli i czosnku na tym samym polu. Należy unikać stanowisk podmokłych i źle zmeliorowanych. Cebula przed zbiorem i obcinaniem szczypioru powinna być dobrze dosuszona. Do długotrwałego przechowywania nie należy przeznaczać cebuli z grubą szyjką. Równie ważne jest, aby nie obcinać szczypioru zbyt krótko u nasady. Po zbiorze cebulę trzeba koniecznie dosuszać w możliwie krótkim czasie i w temperaturze nieprzekraczającej 30°C. Do przechowywania nadaje się tylko zdrowa, nieuszkodzona mechanicznie cebula, którą należy umieścić w optymalnych warunkach — w temperaturze 0–1°C, przy wilgotności względnej powietrza 65–70%. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia bakteriozy, dobrze jest przed załamaniem się szczypioru, zapobiegawczo wykonać zabieg preparatem Grevit 200 SL (1,5 L/ha) w mieszaninie z fungicydem Amistar 250 SC (0,8 L/ha). Na plantacjach cebuli nasiennej i cebuli uprawianej z dymki podobny zabieg ochronny powinno się przeprowadzić w okresie wcześniejszym — zwłaszcza po gwałtownych opadach deszczu, gradobiciach i innych mechanicznych uszkodzenia. Pozwoli to zabezpieczyć cebulę nie tylko przed bakteriozami, ale także przed szarą pleśnią i alternariozą oraz ograniczy występowanie białej zgnilizny.
Fuzaryjne gnicie cebuli od piętki
Jest to choroba odglebowa rozprzestrzeniająca się najczęściej przez zakażoną dymkę i cebule wysadkowe, glebę oraz nasiona. Występuje najczęściej współrzędnie z różowieniem korzeni cebuli, wywoływanym przez grzyb Pyrenochaeta terrestris. Fuzaryjne gnicie cebuli od piętki pojawia się głównie w rejonach, w których prowadzona jest monokulturowa uprawa cebuli, czosnku lub pora na stanowiskach podmokłych, w zagłębieniach terenowych. Występuje zazwyczaj we wczesnej fazie wzrostu cebuli uprawianej z siewu i dymki. Objawy mogą przypominać uszkodzenia powodowane przez nicienie lub śmietkę cebulankę — szczypior żółknie, a rośliny placowo zamierają. Jeżeli infekcja następuje w późniejszej fazie wzrostu, wówczas objawy choroby — gnicie cebuli od piętki — mogą być widoczne dopiero w końcowym okresie wegetacji lub podczas przechowywania.
Ta choroba występowała w ubiegłym roku na plantacjach, na których posadzono zakażoną dymkę, niestety podobne problemy miały miejsce także w tym roku.
Profilaktyka i zwalczanie.
Na glebach porażonych patogenem wskazana jest uprawa roślin bobowatych, zwłaszcza lucerny. Ponadto zaleca się kompleksowe, przedsiewne zaprawianie nasion i cebuli dymki zgodnie z Programem ochrony warzyw (HO 1/2004).
Biała zgnilizna cebuli
Wyjątkowo w tym roku wzmożone było występowanie białej zgnilizny zarówno na cebuli uprawianej z siewu ozimego, jak i wiosennego oraz w uprawiach z dymki. Chorobę można przenieść na nowe stanowiska wraz z zakażoną cebulą wysadkową lub dymką. Oprócz cebuli, sprawca poraża również między innymi pory, czosnek, szczypiorek i siedmiolatkę.
Pierwszym objawem jest brak wschodów lub zgorzel siewek. W odróżnieniu od zgorzeli siewek, spowodowanych przez inne choroby odglebowe, białą zgniliznę można rozpoznać po białej grzybni wokół zamierających roślin (fot. 2) i kulistych sklerocjach o średnicy około 0,3 mm. Później następuje gniazdowe zamieranie roślin, przypominające skutki żerowania nicieni, jednak po wyrwaniu takich roślin u podstawy ich łodyg widać obfitą białą grzybnię.
Fot. 2. Objawy białej zgnilizny na cebuli uprawianej z dymki
W uprawie cebuli z siewu wiosennego objawy choroby widoczne są najczęściej w terminie późniejszym — w czerwcu i lipcu — dochodzi wówczas do placowego zamierania roślin.
Zarodniki przetrwalnikowe kiełkują wyłącznie w obecności roślin żywicielskich. Optymalna dla rozwoju choroby temperatura wynosi 17–21°C. W temperaturze około 5°C i powyżej 25°C nie dochodzi do infekcji roślin. Jak z tego wynika, przebieg pogody w tym roku mógł sprzyjać rozwojowi tej choroby.
Profilaktyka i zwalczanie.
Na polach silnie zakażonych zaleca się przerwać uprawę warzyw cebulowych na nawet 8–10 lat. Należy uważać, aby nie zawlec tej choroby na nowe stanowiska z materiałem wysadkowym cebuli lub czosnku czy wraz z resztkami zakażonej gleby na narzędziach uprawowych lub na kołach pojazdów rolniczych.
Racjonalną chemiczną metodą ochrony jest przedsiewne zaprawianie nasion środkami grzybobójczymi: Ronilan 500 SC, Sumilex 500 SC, a także preparatami zawierającymi karbendazym i tiuram.
Do sadzenia należy wybierać zdrową dymkę i cebulę wysadkową, a w razie zagrożenia porażeniem zaprawiać je na mokro zalecanymi środkami grzybobójczymi. Odmiany cebuli w typie Wolskiej wykazują tolerancję wobec białej zgnilizny. Występowaniu tej choroby zapobiega również stosowanie Amistaru 250 SC.
Bakteriozy cebuli i czosnku
Niepokojącym zjawiskiem jest występowanie chorób bakteryjnych na cebuli. Już w czerwcu otrzymaliśmy kilka sygnałów od producentów cebuli uprawianej z dymki i właścicieli plantacji nasiennych o występowaniu chorób bakteryjnych. Jest to możliwe, ponieważ bakterie chorobotwórcze (Erwinia carotovora, Pseudomonas gladioli pv. allicola oraz Pseudomonas cepacia), a także choroby grzybowe, mogą być przenoszone wraz z zakażoną cebulą wysadkową lub dymką (fot. 1).
Fot. 1. Cebula uprawiana z dymki porażonej przez bakteriozę i fuzariozę
W zależności od rodzaju bakterii, objawy choroby mogą być następujące:
miękka zgnilizna cebuli od szyjki,
wodnistość i gnicie pojedynczych łusek wewnętrznych cebul i stopniowe ich zasychanie oraz
śluzowata zgnilizna z żółtym zabarwieniem wewnętrznych łusek cebuli.
Bakterie wnikają przez wszelkiego typu zranienia i uszkodzenia mechaniczne. Przenoszone są przez owady, najczęściej przez larwy i osobniki dorosłe śmietki cebulanki. Sprawcy choroby mogą wnikać wraz z wodą poprzez zranienia powstałe podczas prac pielęgnacyjnych oraz zbioru i obcinania szczypioru. Do infekcji dochodzi zazwyczaj w temperaturze 4–27°C (optimum 21–26°C) i w warunkach wysokiej wilgotności powietrza zarówno w okresie wegetacji, jak i przechowywania (95–100%).
Profilaktyka i zwalczanie.
Ochrona cebuli i czosnku przed bakteriozą polega głównie na profilaktyce. Zaleca się kilkuletnią przerwę w uprawie cebuli i czosnku na tym samym polu. Należy unikać stanowisk podmokłych i źle zmeliorowanych. Cebula przed zbiorem i obcinaniem szczypioru powinna być dobrze dosuszona. Do długotrwałego przechowywania nie należy przeznaczać cebuli z grubą szyjką. Równie ważne jest, aby nie obcinać szczypioru zbyt krótko u nasady. Po zbiorze cebulę trzeba koniecznie dosuszać w możliwie krótkim czasie i w temperaturze nieprzekraczającej 30°C. Do przechowywania nadaje się tylko zdrowa, nieuszkodzona mechanicznie cebula, którą należy umieścić w optymalnych warunkach — w temperaturze 0–1°C, przy wilgotności względnej powietrza 65–70%. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia bakteriozy, dobrze jest przed załamaniem się szczypioru, zapobiegawczo wykonać zabieg preparatem Grevit 200 SL (1,5 L/ha) w mieszaninie z fungicydem Amistar 250 SC (0,8 L/ha). Na plantacjach cebuli nasiennej i cebuli uprawianej z dymki podobny zabieg ochronny powinno się przeprowadzić w okresie wcześniejszym — zwłaszcza po gwałtownych opadach deszczu, gradobiciach i innych mechanicznych uszkodzenia. Pozwoli to zabezpieczyć cebulę nie tylko przed bakteriozami, ale także przed szarą pleśnią i alternariozą oraz ograniczy występowanie białej zgnilizny.
Fuzaryjne gnicie cebuli od piętki
Jest to choroba odglebowa rozprzestrzeniająca się najczęściej przez zakażoną dymkę i cebule wysadkowe, glebę oraz nasiona. Występuje najczęściej współrzędnie z różowieniem korzeni cebuli, wywoływanym przez grzyb Pyrenochaeta terrestris. Fuzaryjne gnicie cebuli od piętki pojawia się głównie w rejonach, w których prowadzona jest monokulturowa uprawa cebuli, czosnku lub pora na stanowiskach podmokłych, w zagłębieniach terenowych. Występuje zazwyczaj we wczesnej fazie wzrostu cebuli uprawianej z siewu i dymki. Objawy mogą przypominać uszkodzenia powodowane przez nicienie lub śmietkę cebulankę — szczypior żółknie, a rośliny placowo zamierają. Jeżeli infekcja następuje w późniejszej fazie wzrostu, wówczas objawy choroby — gnicie cebuli od piętki — mogą być widoczne dopiero w końcowym okresie wegetacji lub podczas przechowywania.
Ta choroba występowała w ubiegłym roku na plantacjach, na których posadzono zakażoną dymkę, niestety podobne problemy miały miejsce także w tym roku.
Profilaktyka i zwalczanie.
Na glebach porażonych patogenem wskazana jest uprawa roślin bobowatych, zwłaszcza lucerny. Ponadto zaleca się kompleksowe, przedsiewne zaprawianie nasion i cebuli dymki zgodnie z Programem ochrony warzyw (HO 1/2004).
Biała zgnilizna cebuli
Wyjątkowo w tym roku wzmożone było występowanie białej zgnilizny zarówno na cebuli uprawianej z siewu ozimego, jak i wiosennego oraz w uprawiach z dymki. Chorobę można przenieść na nowe stanowiska wraz z zakażoną cebulą wysadkową lub dymką. Oprócz cebuli, sprawca poraża również między innymi pory, czosnek, szczypiorek i siedmiolatkę.
Pierwszym objawem jest brak wschodów lub zgorzel siewek. W odróżnieniu od zgorzeli siewek, spowodowanych przez inne choroby odglebowe, białą zgniliznę można rozpoznać po białej grzybni wokół zamierających roślin (fot. 2) i kulistych sklerocjach o średnicy około 0,3 mm. Później następuje gniazdowe zamieranie roślin, przypominające skutki żerowania nicieni, jednak po wyrwaniu takich roślin u podstawy ich łodyg widać obfitą białą grzybnię.
Fot. 2. Objawy białej zgnilizny na cebuli uprawianej z dymki
W uprawie cebuli z siewu wiosennego objawy choroby widoczne są najczęściej w terminie późniejszym — w czerwcu i lipcu — dochodzi wówczas do placowego zamierania roślin.
Zarodniki przetrwalnikowe kiełkują wyłącznie w obecności roślin żywicielskich. Optymalna dla rozwoju choroby temperatura wynosi 17–21°C. W temperaturze około 5°C i powyżej 25°C nie dochodzi do infekcji roślin. Jak z tego wynika, przebieg pogody w tym roku mógł sprzyjać rozwojowi tej choroby.
Profilaktyka i zwalczanie.
Na polach silnie zakażonych zaleca się przerwać uprawę warzyw cebulowych na nawet 8–10 lat. Należy uważać, aby nie zawlec tej choroby na nowe stanowiska z materiałem wysadkowym cebuli lub czosnku czy wraz z resztkami zakażonej gleby na narzędziach uprawowych lub na kołach pojazdów rolniczych.
Racjonalną chemiczną metodą ochrony jest przedsiewne zaprawianie nasion środkami grzybobójczymi: Ronilan 500 SC, Sumilex 500 SC, a także preparatami zawierającymi karbendazym i tiuram.
Do sadzenia należy wybierać zdrową dymkę i cebulę wysadkową, a w razie zagrożenia porażeniem zaprawiać je na mokro zalecanymi środkami grzybobójczymi. Odmiany cebuli w typie Wolskiej wykazują tolerancję wobec białej zgnilizny. Występowaniu tej choroby zapobiega również stosowanie Amistaru 250 SC.
