Środki zawierające kaptan stanowią podstawę ochrony fungicydowej w sadownictwie od wielu lat. Zmieniał się często zakres rejestracji i karencja, ale zawsze preparaty te spotykały się z zaufaniem sadowników – wynika to z ich skuteczności, dodatkowo nie wykazują efektów ubocznych w postaci ordzawiania owoców. Kaptanów używamy głównie do zabiegów zapobiegawczych w ochronie przeciwko parchowi jabłoni i parchowi gruszy, gorzkiej zgniliźnie wiśni i drobnej plamistości drzew pestkowych.
W zaleceniach sprzed kilku lat spektrum działania obejmowało znacznie szerszy zakres zastosowań, uwzględniającą takie choroby jak: drobna plamistość liści jabłoni, brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych, biała plamistość liści gruszy, parch brzoskwini i parch moreli, dziurkowatość liści drzew pestkowych, brunatna zgnilizna drzew pestkowych. Holendrzy używają kaptanu także do walki z chorobami kory i drewna po zbiorze owoców. Tak wszechstronna skuteczność i brak powstawania odporności patogenów pozycjonuje kaptan na pierwszym miejscu wśród substancji czynnych wykorzystywanych w ochronie fungicydowej drzew ziarnkowych i pestkowych.
Niezmiernie ważnym czynnikiem wpływającym na skuteczność zabiegu kaptanem jest pH cieczy roboczej. Przed kilkoma laty naukowcy podjęli badania nad tym zagadnieniem. W następstwie analizy uzyskanych wyników stwierdzono, że w środowisku zasadowym, przy pH 7,8–8,1 rozkład połowiczny kaptanu następuje w ciągu 2–3 godzin. Dlatego też nie polecano, przez pewien czas, mieszania go z nawozami wapniowymi. Jeżeli bowiem jako jednego z komponentów mieszaniny użyto nawozu wapniowego, to wartość odczynu cieczy roboczej wzrastała wówczas nawet do 9.
Z danych francuskich wynika, że w takim przypadku kaptan ulega połowicznemu rozkładowi nawet w ciągu kilku minut. Trwałość roztworu kaptanu zależy więc zdecydowanie od wartości pH środowiska. W roztworze obojętnym (pH 7) rozkład tej substancji następuje po 8 godzinach, w kwaśnym (pH 5) – dopiero po 32 godzinach. Nie oznacza to, że w twardej wodzie kaptan całkowicie traci swoje właściwości, znacząco jednak spada jego skuteczność z upływem czasu.
Obniżenie pH roztworu pozwala na lepsze i efektywniejsze wykorzystanie fungicydu. Należy więc zwracać uwagę na odczyn wody wykorzystywanej do zabiegów ochrony roślin, a także na specyfikę potencjalnych składników mieszaniny zbiornikowej.
Kaptan, dzięki swoim właściwościom, był do niedawna używany do ochrony przed parchem także jako preparat o działaniu interwencyjnym (pod warunkiem stosowania w dawce 2,8 kg/ha). Z racji tego, że obecnie nie mamy już zarejestrowanych tak wysokich dawek, musimy wykorzystując naszą profesjonalną wiedzę w granicach prawa, poprawić parametry cieczy roboczej. Przy obniżeniu pH roboczego roztworu kaptanu możemy przypuszczać, że przy dawce 1,9 kg produktu Raptan-Pro 80 WG (w ochronie jabłoni, gruszy, wiśni oraz truskawki) na hektar uzyskamy lepsze efekty niż z wykorzystaniem dawnej interwencyjnej dawki 2,8 kg/ha, zastosowanej w wodzie o wysokim pH.
Tomasz Olszewski, Krzysztof Gasparski – ProCam Polska
