Znamy ponad 20 tysięcy gatunków roztoczy bytujących praktycznie wszędzie, w niemal każdych warunkach. Ich rola nie ogranicza się tylko do występowania na roślinach. Wiele z nich ma bardzo silne powiązanie z człowiekiem i zwierzętami. Ale z drugiej strony, wiele gatunków roztoczy jest pożytecznych dla człowieka. Należą tutaj roztocza żyjące w glebie i przyspieszające swoich bytowaniem przemiany, jakie w niej zachodzą. Roztocza mogą być także drapieżnikami wspomagającymi człowieka w walce ze szkodnikami.
Na tym jednak pozytywna rola roztoczy dla człowieka kończy się. Większość gatunków ma mniej lub bardzie negatywne oddziaływanie na człowieka, jego działania i otoczenie, roztocza mogą być pasożytami człowieka i zwierząt gospodarskich, mogą przenosić choroby ludzi i zwierząt, oczywiście są bardzo poważnymi szkodnikami roślin i co ważne – przechowywanych produktów roślinnych oraz mogą powodować uczulenia u ludzi i zwierząt.
Roztocze roślinożerne są bardzo silnie powiązane z zasiedlanymi roślinami. Żerując na roślinach zawsze uszkadzają ich tkanki. Przędziorki żerują na komórkach skórki, miękiszu palisadowego i gąbczastego, mogą także uszkadzać komórki aparatów szparkowych. Natomiast szpeciele zwykle uszkadzają tylko skórkę roślin. Na skutek żerowania szkodliwych szpecieli na zasiedlonych roślinach mogą tworzyć się zniekształcenia: pilśń, przerosty pąków, narośla, zniekształcenia. Zmiany te są efektem negatywnego oddziaływania toksyn zawartych w ślinie szpecieli.
Pod wpływem żerowania roztoczy następuje w roślinach szereg zmian w procesie fotosyntezy i fotooddychania. Zahamowany zostaje wzrost roślin, zawiązują one mniej i słabszych pąków kwiatowych. Żerowanie tych szkodników prowadzi także do istotnych zmian w równowadze hormonalnej roślin. Zasiedlone rośliny mają zmieniony metabolizm w kierunku korzystnym dla roztoczy. Porażone rośliny zawierają więcej łatwo dostępnych dla szkodników aminokwasów i cukrów prostych. Szkodliwe roztocza mogą być również wektorami chorób roślin.
Marcin Oleszczak, Intermag
