Mączniak rzekomy sałaty to powszechnie spotykana choroba powodowana przez Bremia lactucae, patogen charakteryzujący się dużą zmiennością, co powoduje częste pojawianie się jego nowych izolatów. W sierpniu 2013 r. IBEB stwierdziło, że spośród 202 badanych izolatów, 3 są na tyle groźne dla upraw sałaty, że określono je mianem ras i nadano im oznaczenia Bl: 29, Bl: 30 oraz Bl: 31. Jednocześnie stwierdzono, że w wyniku pomyślnego zastosowania coraz szerszego asortymentu genów odporności przez firmy hodowlane, uwidacznia się nowy, wyraźny trend, mianowicie lokalne izolaty B. lactucae rozprzestrzeniają się dużo wolniej niż rasy określone w przeszłości. Trzy nowo ustalone rasy nie szerzą się równomiernie na terenie Europy i nie wszędzie są przyczyną chorób sałaty.
IBEB dostrzegło również inną, ważną tendencję ujawniającą się na przestrzeni ostatnich lat. Kilka fizjologicznych ras mączniaka rzekomego sałaty (rasy Bl: 1–15) przestało mieć znaczenie pod względem agronomicznym, gdyż nie występują już na odmianach handlowych. Stąd też używanie określeń ras Bl: 1–15 w charakterystykach odporności zawartych w katalogach nasiennych odnoszących się do B. lactucae nie powinno już mieć miejsca. Od 1 września 2014 r. zakres odporności odmian będzie odnosił się do ras Bl: 16–31.
W skład IBEB wchodzą przedstawiciele holenderskich i francuskich stowarzyszeń nasiennych, tj. Plantum i UFS oraz organizacje GEVES i Naktuinbouw. IBEB wspierane jest prze kilkunastu badaczy B. lactucae z całej Europy. Stowarzyszenia handlowe były reprezentowane przez hodowców sałaty z: Agrisemen, Enza Zaden, Gautier, Nunhems, Rijk Zwaan, Monsanto, Syngenta oraz Vilmorin.
Do celów badawczo-hodowlanych wszystkie określone rasy oraz określenia EU-B są dostępne w GEVES/SNES (Francja) oraz w Naktuinbouw (Holandia).
Zalecanymi metodami zapobiegania infekcjom B. lactucae jest niszczenie reszek roślin oraz uprawa odmian odpornych, a w przypadku produkcji pod osłonami dodatkowo sadzenie roślin w niezbyt dużym zagęszczeniu oraz częste wietrzenie obiektów uprawowych. Do zwalczania mączniaka rzekomego zarejestrowane są obecnie: dwa fungicydy zawierające 250 g azoksystrobiny w 1 litrze: Amistar 250 SC, Mirador 250 SC, także handlowe mieszaniny metalaksylu-M i mankozebu – Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG i azoksystrobiny z difenokonazolem – Scorpion 325 SC, oraz środek biologiczny zawierający olejek z krzewu herbacianego – Timorex Gold 24 EC (w uprawie sałaty pod osłonami). W celu efektywnej ochrony zaleca się przemienne stosowanie ww. substancji aktywnych.
Mączniak rzekomy
Pasożyt bezwzględny, który poraża zarówno sałatę uprawianą w polu, jak i pod osłonami. Najszybciej do infekcji i wystąpienia choroby dochodzi, gdy temperatura wynosi 5–10°C w nocy i 12–20°C w dzień, wilgotność względna powietrza jest wysoka i występuje zachmurzenie. Intensywne nasłonecznienie i wysoka temperatura nocą (powyżej 15°C) ograniczają zarodnikowanie i hamują rozwój choroby, dlatego w uprawach letnich presja mączniaka rzekomego jest mniejsza niż w cyklach wiosennym i jesiennym. Odmiany sałaty różnią się między sobą podatnością na Bremia lactucae, dlatego warto wybierać te odporne na jak największą liczbę ras patogenu.
Źródłem pierwszych infekcji w sezonie są zarodniki przetrwalnikowe (oospory) zimujące w glebie. Porażenie mączniakiem rzekomym objawia się powstawaniem na górnej stronie blaszki liściowej oliwkowożółtych, niekształtnych plam, które stopniowo ciemnieją. W obrębie tych plam na dolnej stronie blaszki liściowej widoczny jest szarobiały nalot zarodników (fot.), które przenoszone są przez wiatr i powodują rozprzestrzenianie się choroby. Porażone liście stopniowo więdną i zasychają. Objawy choroby najczęściej pojawiają się w okresie zawiązywania główek, najpierw widoczne są na liściach zewnętrznych, w dalszej kolejności rozwijają się na liściach wewnętrznych, choć mogą się pojawiać również we wcześniejszych fazach wzrostu roślin.
Opracowała Aleksandra Czerwińska-Nowak
Źródło: Plantum
Informacja pochodzi z numeru 7/2014 „Hasła Ogrodniczego”
