Z dwoma przewodnikami

Co to takiego?
W celu otrzymania drzewek typu Bibaum ^® w szkółce dwoma oczkami odmiany szlachetnej są okulizowane (w zależności od wigoru odmiany) albo podkładka albo wstawka (fot. 1). W ten sposób w szkółce można uzyskać drzewa odpowiedniej wysokości (zwykle powyżej 1,60 m), które w momencie sprzedaży mają wyprowadzone dwa równorzędne przewodniki (fot. 2). Ponadto drzewka te muszą mieć dobrze ukształtowaną koronę. Zaletą drzewek Bibaum^® Mazzoni jest to, iż w ciągu kilku lat badań wypracowano takie metody okulizacji i prowadzenia drzewek w szkółce, że w sadzie jabłonie te rosną równomiernie i żaden z dwóch przewodników nie dominuje nad drugim (fot. 3). Obecnie szkółka ta stara się o prawo do znaku towarowego dla produkowanego przez siebie materiału szkółkarskiego. 

Fot. 1. W szkółce równolegle okulizuje się podkładkę lub wstawkę dwoma oczkami odmiany szlachetnej 

 

Fot. 2. Drzewka Bibaum^® przygotowane do sprzedaży mają ukształtowaną koronę i dwa przewodniki
 

Fot. 3. W czasie wzrostu drzew w sadzie nie obserwuje się konkurencji między dwoma przewodnikami 

Uprawa drzewek z dwoma przewodnikami oznacza również zmiany dla sadownika. Ze względu na to, iż owoce zawiązują się na krótkopędach, a nie na pędach długich, drzewka te wymagają mniejszych nakładów na cięcie i formowanie (zwykle w tego typu sadach przeprowadza się cięcie mechaniczne za pomocą pił tarczowych). Ogranicza się ono zwykle do wycięcia kilku silnych pędów o dużym wigorze. Dzięki temu powstaje wąska „owocowa ściana”. Również nakłady na inne prace agrotechniczne, m.in. cięcie ręczne i zbiór owoców, są niższe.

Korona u drzewek Bibaum^® jest dobrze przystosowana do mechanizacji prac agrotechnicznych. Doświadczenia z mechanicznym przerzedzaniem zawiązków – w porównaniu do chemicznego i ręcznego – wykazały przewagę jakościową plonu i lepszy wpływ na fizjologię drzew w przypadku Bibaum^®. Korona Bibaum^® umożliwia wprowadzenie mechanizacji zarówno podczas cięcia, jak i przerzedzania zawiązków. Dotychczasowe doświadczenia pokazują także, iż wyprowadzenie dwóch równorzędnych przewodników ogranicza (ale nie hamuje) przemienne owocowanie drzew. 

 
Zalecenia dla praktyki 

Sadownicy planujący zakładanie sadu z drzewek typu Bibaum^® powinni zdać sobie sprawę, że najlepsze wykorzystanie światła przez drzewa tego typu jest wtedy, gdy odległość między drzewami w rzędzie będzie o 20% większa w stosunku do stosowanej standardowo rozstawy przy koronach wrzecionowych. Jeśli standardowo drzewka ‘Gali’ sadzi się co 1 m w rzędzie, to dla ‘Gali’ z wyprowadzonymi dwoma przewodnikami odległość ta wyniesie 1,2 m. Korony drzew są jednak węższe niż standardowo, stąd szerokości przejazdów mogą być również węższe. Zmniejszenie tych odległości wpływa na wydajność z hektara. 

W przypadku Bibaum^® wskazane jest przygotowanie odpowiedniego rusztowania dla drzew. Pierwszy drut powinien być rozciągnięty na wysokości  1–1,2 m od powierzchni gruntu, aby odpowiednio i pod niewielkim kątem wesprzeć przewodniki. Ważne jest też dobre przymocowanie górnych partii przewodników, gdyż obłożenie owocami jest w tej części drzewa bardzo duże. Zaniechanie wsparcia dla przewodników w okresie wzrostu i dojrzewania owoców może doprowadzić do uszkodzenia przewodników. W pierwszym i drugim roku wzrostu w sadzie drzewa Bibaum^® wymagają również odpowiedniego nawożenia, aby szybko zbudować „owocowe ściany”. 

Owoce u jabłoni typu Bibaum^® dojrzewają równomiernie i są wyrównane. Jest to powodowane dobrą ekspozycją owoców do światła. Jabłka są dobrze wybarwione i dzięki temu ich zbiór może być przeprowadzony jednokrotnie. Badania szkółkarzy Mazzoni wykazały także, że udział owoców klasy pierwszej jest wyższy niż z drzew o koronie wrzecionowej (porównywano te same odmiany). Wszystkie ww. czynniki przyczyniają się też do obniżenia kosztów pracy podczas zbioru owoców. 

Czy tylko zalety? 

W przypadku zakładania sadu z drzewek Bibaum^® na glebach słabszych, gdy do okulizacji użyto słabo rosnących podkładek, mogą pojawiać się problemy ze wzrostem drzewek . Jak informowali dr Michelangelo Leis i Manfred Varesco z firmy Mazzoni, w przypadku drzew na ‘M.9’ nie ma problemów z ich wzrostem.

Ze względu na wyższe koszty produkcji drzewek z dwoma przewodnikami, koszt zakupu materiału szkółkarskiego też jest wyższy, o około 25%. Należy jednak pamiętać, że na 1 ha sadzi się mniej drzew, więc ta różnica ceny zostaje niejako zrekompensowana. Zwiększenie odległości między drzewami w rzędzie nie podnosi kosztów sadu, gdyż plonowanie m2 „owocowej ściany” jest wyższe w porównaniu do plonowania drzew o koronie wrzecionowej. Można więc śmiało stwierdzić, iż wyższy koszt zakupu drzewek dość szybko ulega rekompensacie. Zdaniem szkółkarzy z Mazzoni, zapotrzebowanie na drzewka Bibaum® już jest duże. Rocznie w szkółce produkuje się około 600 000 drzewek tego typu.

Fot. 5. Korona drzewa Bibaum

 

Dorota Łabanowska-Bury

Na podstawie EFM 5/2012   
Fot. 1-3 Piotr Gościło, fot. 4, 5 Bibaum^® Mazzoni

Artykuł pochodzi z numeru 5/2013 MPS „Sad”