Energia geotermalna
János Gulyás uprawia paprykę w szklarniach o łącznej powierzchni ok. 10,8 tys. m2. Jego gospodarstwo położone jest w miejscowości Szentes, zlokalizowanej w południowo-wschodniej części Węgier. Ogrodnik produkcją papryki zajmuje się od lat 70. ub.w. Od tego czasu gospodarstwo w Szentes systematycznie się powiększało i unowocześniało. Do ogrzewania obiektów uprawowych wykorzystywana jest energia geotermalna. Woda termalna, wydobywana z głębi ziemi (z głębokości ok. 1800–2000 m), w czasie kiedy odwiedziłam gospodarstwo miała temperaturę 82–85°C. Jak przekazał J. Gulyás, w 1960 r. odkryto na Węgrzech pokłady ciepłych wód, z których słynie ten kraj. Są one wykorzystywane m.in. w celach grzewczych. W ciągu godziny do ogrzewania obiektów szklarniowych oraz zasilenia pomieszczeń socjalnych w ciepłą wodę zużywanych jest ok. 500 m3. Według węgierskiego ogrodnika, najważniejszą zaletą energii geotermalnej jest to, że jej zasoby są zawsze dostępne, niezależnie od warunków pogodowych. Jak informował, dotąd w gospodarstwie w Szentes nigdy nie wystąpiły problemy z dogrzewaniem upraw.
Odmiany w uprawie
W szklarniach uprawiane są odmiany papryki ostrej (fot. 1), stożkowej oraz o owocach typu blok. Papryka jest sadzona w matach z wełny mineralnej firmy Cultilene, ułożonych bezpośrednio na podłożu szklarni (fot. 2). W obecnym sezonie produkcyjnym rozsadę ustawiano na otworach w matach w połowie listopada ub.r. Zagęszczenie uprawy wynosi 3 rośliny/m2. Rośliny są prowadzone na jeden pęd przy sznurkach mocowanych na rynnach szklarni. Do zapylania kwiatów stosowane są trzmiele. Zbioru owoców dokonuje się wyłamując szypułkę owocową w kolanku. Owoce zbierane są do plastikowych pojemników i dostarczane na platformy supermarketów. Pod koniec maja br. cena papryki ostrej oscylowała na poziomie 500 węgierskich forintów za 1 kg (tj., w przeliczeniu, 7,3 zł/kg).
Fot. 1. Prowadzenie roślin na sznurku ułatwia m.in. wykonywanie prac pielęgnacyjnych oraz ręczny zbiór owoców
Fot. 2. Papryka uprawiana jest w matach z wełny mineralnej ułożonych na podłożu w szklarni
W tym roku wśród nasadzeń papryki ostrej dominuje odmiana Daras F1 (fot. 3). – Owoce tego mieszańca w fazie dojrzałości zbiorczej wybarwiają się na jasnozielono i mają intensywny połysk. Nie mają skłonności do powstawania mikrospękań skórki. Rośliny o silnych międzywęźlach odznaczają się dużą zdrowotnością i zwiększoną tolerancją na występowanie wirusa mozaiki pomidora (Tomato mosaic tobamovirus). Odmiana ta wykazuje duży potencjał plonotwórczy i stabilnie plonuje przez cały okres produkcji – mówił Imre Sallai, przedstawiciel firmy Monsanto na Węgrzech.
Fot. 3. Owoce odmiany Daras F1
Z kolei spośród odmian papryki słodkiej J. Gulyás w bieżącym sezonie uprawia m.in. mieszańca Joker F1 (fot. 4). Jest to odmiana w typie kapia, o wydłużonych, stożkowatych owocach, które osiągają masę 120–130 g. Początkowo wybarwiają się na żółto, a w fazie dojrzałości fizjologicznej przebarwiają się na jasnoczerwony kolor. Mieszaniec ten odznacza się średnim wigorem roślin i dużym potencjałem produkcyjnym, a jego plonowanie jest stabilne przez cały sezon uprawy.
Fot. 4. Owoce odmiany Joker F1
[NEW_PAGE]Ochrona biologiczna
Ogrodnik z Szentes stosuje ochronę biologiczną. W połowie stycznia do szklarni wprowadzane są organizmy pożyteczne, tj. dziubałeczek mączlikowy (Macrolophus caliginosus), dziubałeczek wielożerny (Orius spp.), dobroczynek szklarniowy (Phytoseiulus persimilis), mszycarz szklarniowy (Aphidius colemani). W chwili, gdy odwiedziłam gospodarstwo, rośliny były w dobrej kondycji (fot. 5). Dobre przewietrzenie rzędów oraz niska wilgotność atmosfery w obrębie korony roślin zmniejszało zagrożenie porażenia przez choroby i ograniczało występowanie szkodników. Klimatem wewnątrz szklarni nadzorował komputer firmy Priva. Jak zaznaczał ogrodnik, wietrzenie uprawy należy wykonywać stopniowo, ponieważ papryka jest wrażliwa na intensywny ruch powietrza i może zrzucać związki. Zaraz po posadzeniu roślin w obiektach szklarniowych rozwieszono niebieskie i żółte tablice lepowe, pierwsze do wyłapywania wciornastków, a drugie innych szkodników latających. Lustracje w tych obiektach odbywają się codziennie przez wykwalifikowaną kadrę pracowniczą.
W bieżącym sezonie zbiory rozpoczęły się na przełomie stycznia i lutego. Owoce zbierane są do plastikowych skrzynek i dostarczane na platformy hipermarketów. W tym gospodarstwie zatrudnienie otrzymuje 88 osób (latem 40–50 osób więcej).
Fot. 5. W dniu spotkania z węgierskim ogrodnikiem rosliny były w dobrej kondycji
Anna Wilczyńska, fot. 1-5 A. Wilczyńska
Artykuł pochodzi z numeru 8/2013 „Hasła Ogrodniczego”
