Ostrokrzew
Ozdobą tych krzewów są dekoracyjne liście i małe, błyszczące owoce (mogą być czerwone, żółte lub czarne). W celu uzyskania tych barwnych pestkowców rośliny męskie i żeńskie powinny być uprawiane razem. Owoce osadzone wzdłuż pędów ładnie kontrastują z ciemnozielonymi liśćmi. W Polsce na zieleń ciętą wykorzystuje się przede wszystkim ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium), okółkowy (I. verticillata, fot. 1) i Meservy (I. x meserveae).
Ostrokrzew kolczasty to wiecznie zielony krzew o kłujących, lśniących, skórzastych, ciemnozielonych liściach. Jest rośliną dwupienną, na okazach żeńskich zawiązują się jaskrawoczerwone owoce. Znanych jest ponad 200 odmian tego gatunku, różniących się wysokością, pokrojem roślin i barwą owoców (tabela 1). Znosi całkowite zacienienie i regeneruje się po silnym cięciu.
Ostrokrzew okółkowy jest krzewem pochodzącym ze wschodniej części USA, zrzucającym liście późną jesienią, natomiast kuliste owoce o średnicy ok. 4–5 mm pozostają na krzewie całą zimę. Liście, o długości do 10 cm, są matowozielone, ząbkowane, wiosną zielonopurpurowe, jesienią przebarwiają się na żółto. Cięte pędy z owocami (fot. 2) są poszukiwanym materiałem roślinnym wykorzystywanym w bukieciarstwie. Krzewy dorastają do wysokości ok. 1,8 m, są odporne na mróz (wytrzymują spadki temperatury do –30°C). Lepiej rosną w miejscach osłoniętych od wiatru, wymagają gleb żyznych, przepuszczalnych, tolerują wilgoć. Najbardziej znaną odmianą tego gatunku, stosowaną w bukieciarstwie, jest ‘Cacapon’. Jest to forma żeńska, dorastająca do wysokości 1,2 m i szerokości 1,5 m, obficie owocująca (w jej sąsiedztwie należy jednak posadzić okazy męskie, np. odmianę ‘Nana’, syn. ‘Red Sprite’). Z innych kreacji warto wymienić także ‘Winter Gold’, która tworzy złotopomarańczowe owoce (fot. 3). Jest to forma żeńska, jej dobrym zapylaczem jest odmiana ‘Southern Gentleman’ tego samego gatunku. Krzewy te osiągają wysokość 1,5–2 m.
Fot. 1. Ostrokrzew okółkowy uprawiany w celu pozyskania…
Fot. 2. …owocujących pędów
Fot. 3. Odmiana ‘Winter Gold’ ostrokrzewu okółkowego
Ostrokrzew Meservy jest mieszańcem gatunków Ilex aquifolium x Ilex rugosa. Krzewy dorastają do wysokości 2 m, mają purpurowe pędy i charakterystyczne, niebieskawozielone liście, purpurowe ogonki liściowe i czerwone jagody. Do produkcji owocujących pędów można wykorzystywać kilka odmian (tab. 2). Są odporne na mróz.
[NEW_PAGE]Plantacje ostrokrzewów należy zakładać z młodych roślin z bryłą korzeniową, ponieważ starsze okazy źle znoszą przesadzanie. Rośliny sadzi się w rozstawie 2 x 1,5 m i zasila nawozami fizjologicznie kwaśnymi. Cięcie (wykonywane co 2 lata w okresie październik–grudzień) stymuluje roślinę do wytwarzania nowych pędów. Ostrokrzewy dobrze rosną na glebach żyznych, wilgotnych, gliniasto-piaszczystych o pH 4,5–6,5, są odporne na zanieczyszczenia powietrza, wymagają stanowisk cienistych (ostrokrzew okółkowy toleruje miejsca słoneczne).
Ostrokrzewy można rozmnażać z nasion oraz za pomocą sadzonek. Nasiona należy poddać stratyfikacji przez 1–2 lata. W produkcji szkółkarskiej, ze względu na większą efektywność, ostrokrzew rozmnażany jest z sadzonek pędowych, które pobiera się z nieowocujących, dolnych pędów od sierpnia do września oraz od lutego do marca. Ukorzeniają się po upływie 12–15 tygodni.
Ze względu na wolny wzrost tych krzewów, pędy z owocami do dekoracji bukietów pozyskuje się dopiero po kilku latach uprawy. W ich produkcji ważne jest zabezpieczanie plantacji przed ptakami, które zjadają atrakcyjne owoce.
Róże
Poza kwiatami najchętniej kupowanymi spośród wszystkich ciętych, w bukieciarstwie wykorzystywane są także trwałe, jaskrawoczerwone lub pomarańczowe owoce pozorne pojawiające się późnym latem lub jesienią u gatunków dziko rosnących lub odmian o pojedynczych kwiatach.
W Polsce zwiększyło się w ostatnim czasie zainteresowanie towarową produkcją róży jako dodatku bukieciarskiego, wcześniej pędy pozyskiwano ze stanowisk naturalnych.
W naszych warunkach klimatycznych do produkcji owocujących pędów można wykorzystać róże: wielokwiatową (Rosa multiflora), dziką (R. canina), karolińską (R. carolina) oraz wirginijską (R. virginiana). Znane są także odmiany specjalnie wyselekcjonowane pod kątem produkcji bukieciarskiej, np. te z grupy Magical® oferowane przez firmę Kolster BV: ‘Magical Bullet’, ‘Magical Gold’, ‘Magical Pearls’ (fot. 4). Do pożądanych cech tych roślin – poza dekoracyjnymi owocami – należą brak kolców, plenność oraz długi okres owocowania.
Fot. 4. Plantacja towarowa róż, z których zbiera się pędy z owocami
Róże są silnie rosnącymi, żywotnymi roślinami. Dobrze rosną w miejscach odsłoniętych od wiatru, na glebach lekko kwaśnych, wilgotnych i przepuszczalnych. Obficie kwitną na miejscach słonecznych. W produkcji towarowej polecane jest stosowanie nawozów wieloskładnikowych (np. Azofoska w dawce 30 g/krzew). Owocowanie w pierwszych dwóch latach od posadzenia w gruncie nie jest zbyt obfite, ale już w 3. roku uprawy jest znacznie lepsze, a najdłuższe pędy dorastają do około 2–3 m długości. Krzewy należy sadzić w rzędach oddalonych od siebie o 3 m, a w rzędzie – co 65 cm. Z jednego krzewu róży wielokwiatowej można otrzymać ok. 100 pędów (na 1 pędzie znajdują się średnio 22 owoce), natomiast u róży wirginijskiej – około 98 pędów (na 1 pędzie około 5 owoców). Aby zwiększyć liczbę owocujących pędów, należy przycinać krzewy co roku na wysokości 10 cm.
[NEW_PAGE]
Śnieguliczka
Ten popularny w uprawie w Polsce krzew pochodzi z Ameryki Północnej, charakteryzuje się sezonowymi, eliptycznymi liśćmi, małymi, dzwonkowatymi kwiatami i bardzo dekoracyjnymi, kulistymi owocami, długo utrzymującymi się na pędach. Najpopularniejsza jest śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus), która dorasta do wysokości 1,8 m, ma sztywne pędy. Wiosną ukazują się małe kwiaty, które po zapyleniu przekształcają się w grona białych owoców o średnicy ok. 12 mm.
Śnieguliczka Doorenbosa (S. x doorenbosii) tworzy silnie rozrastające się krzewy o liściach jajowatych, ciemnozielonych, od spodu jaśniejszych. Najbardziej znane odmiany tego gatunku to: ‘Magic Berry’ o fioletowoczerwonych, dużych (o średnicy do 1,5 cm) owocach, ‘White Hedge’ o wzniesionych pędach i białych owocach, ‘Amethyst’ wytwarzająca różowe jagody oraz ‘Mother of Pearl’ o największych owocach spośród wszystkich odmian tego gatunku, które są zielonobiałe z różowym rumieńcem. Wśród nowych kreacji śnieguliczki Doorenbosa o atrakcyjnych owocach można wymienić ‘Kolmcan’ MAGICAL CANDY, u której są one różowe (fot. 5), i ‘Kolmgala’ MAGICAL GALAXY – o białych (fot. 6).
Fot. 5. Śnieguliczka Doorenbosa ‘Kolmcan’ MAGICAL CANDY…
Fot. 6. …i jej siostrzana kreacja ‘Kolmgala’ MAGICAL GALAXY
Śnieguliczka koralowa (S. orbiculatus) to gęsty, silnie rozgałęziony krzew, wytrzymały oraz łatwo adaptujący się do trudnych warunków. Charakteryzuje się niewielkimi liśćmi o długości ok. 35 mm i licznymi (zwłaszcza gdy lato jest gorące), małymi (o średnicy ok. 6 mm), czerwonymi lub różowymi owocami, które dość późno dojrzewają (X–XII) i utrzymują się na pędach do wiosny.
Śnieguliczki nie są zbyt wymagające co do gleb (radzą sobie nawet na mało urodzajnych), rosną dobrze zarówno w słońcu, jak i w cieniu. Krzewy te dobrze reagują na przycinanie, co stymuluje powstawanie nowych pędów. Są odporne na niską temperaturę. Rośliny rozmnaża się ze zdrewniałych sadzonek pobieranych zimą.
Mgr inż. Ewa Mackiewicz-Walec
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Artykuł pochodzi z numeru 4/2013 „Hasła Ogrodniczego”
