Do zbioru jabłek z drzew przeznaczone są specjalistyczne maszyny wyposażone w kilka podajników taśmowych służących do odbierania zerwanych owoców i transportowania ich do napełniarki, a następnie skrzyniopalety. Zbiór jabłek spod drzew odbywa się z kolei przy użyciu specjalnych samojezdnych kombajnów.
Dla jabłek deserowych
Pluk-O-Trak jest maszyną do zbioru owoców, która została specjalnie zaprojektowana do obsługi nowoczesnych sadów (fot. 1). Niewątpliwą jej zaletą jest zbiór owoców z całego drzewa równocześnie, bez konieczności stosowania innego systemu zbioru, co znacznie przyspiesza i usprawnia ten proces oraz wpływa na zmniejszenie wymaganego nakładu pracy. Firma Munckhof (jej przedstawicielem w Polsce jest firma Karcz z Sandomierza) proponuje dwa modele Pluk-O- -Traka – Junior i Senior. Pierwszy z nich (Junior) przeznaczony jest do zbioru owoców z drzew o wysokości do 3,5 m i o szerokości międzyrzędzi do 3,5 m. Umożliwia pracę 4 osobom. Senior natomiast jest większą maszyną, przeznaczoną do zbioru jabłek z drzew o wysokości do 4 m przy 4-m międzyrzędziach. Do obsługi tego urządzenia potrzeba 8 osób. Całkowita szerokość maszyny wynosi zaledwie 1,3 m. Pluk-O-Trak wyposażony jest w układ przenośników taśmowych (4–6) i obrotową napełniarkę do skrzyniopalet. Osoby pracujące na podestach i na poziomie gruntu układają zerwane owoce bezpośrednio na przenośniki taśmowe, które znajdują się w zasięgu zbierających. Stąd owoce przenoszone są do napełniarki z opakowaniem zbiorczym. Takie rozwiązanie ogranicza ryzyko uszkodzenia jabłek, dlatego Pluk-O-Trak przeznaczony jest do zbioru owoców kierowanych do długotrwałego przechowywania.
Z Pluk-O-Trakiem może współpracować przyczepa służąca za przenośnik skrzyniopalet pustych (w przypadku Juniora) lub dwupoziomowy przenośnik skrzyniopalet pustych i zapełnionych (do współpracy z Seniorem). Przy czym w przypadku zapełnionych owocami skrzyń istnieje możliwość zsunięcia ich z dolnego podestu do międzyrzędzia.
Pluk-O-Trak zasilany jest przez silnik benzynowy o mocy 13 kM, co w połączeniu z hydraulicznym Variomatem i dwubiegową skrzynią umożliwia płynną regulację jego prędkości w zakresie 0–4 km/h.
[NEW_PAGE]Dwa w jednym
Niektórych modeli maszyn do zbioru owoców wyposażonych w przenośniki taśmowe i napełniarkę skrzyniopalet można, po demontażu pewnych elementów, używać jako platformy sadownicze i wykorzystywać w sadzie do różnych prac na wysokości, np. przerzedzania zawiązków owoców, cięcia zimowego i letniego drzew, montażu bądź demontażu osłon przeciwgradowych.
Większość z nich jest wyposażona (lub jest to w opcji dodatkowej) w sprężarkę umożliwiającą podłączenie sekatorów pneumatycznych.
Maszyna firmy ZUCAL. W tym urządzeniu do zbioru jabłek z drzew (fot. 2) zastosowano napędzane, skrętne przednie koło. Z kolei na tylnej osi istnieje możliwość zamontowania kół o różnym rozmiarze, co poprawia trakcyjność maszyny i jej stabilność, a także zapewnia bardzo dobrą zwrotność w sadzie. Niezależne hydrauliczne podnoszenie przodu i tyłu maszyny oraz możliwość wychylania całej platformy na boki sprawiają, że sprzętem tym można poruszać się i pracować na skłonach o nachyleniu do 20%, z zachowaniem poziomu platformy roboczej. Wysuwanie i wysokość balkonów bocznych są regulowane. Przy użyciu tej maszyny podczas zbioru owoców może jednocześnie pracować 6 osób, przy czym każda z nich w ciągu godziny zbiera około 300 kg jabłek. Maszyna jest przystosowana do pracy z przyczepą do transportu skrzyń. Jednostkę napędową stanowi silnik Perkinsa (19 KM) umożliwiający poruszanie się nią w dwóch zakresach prędkości – do 0,5 km/h i 0,3–5 km/h.
Fot. 2. Trzykołowa maszyna firmy ZUCAL do zbioru jabłek z drzew, widok z przodu urządzenia
Po zdemontowaniu górnej części urządzenia (elementów do przenoszenia i układania owoców), można używać go jako platformy sadowniczej – dwa balkony stanowią bowiem podest dla pracowników wykonujących różne prace w sadzie. Istnieje też możliwość zamontowania dodatkowej centralnej platformy, która pozwala pracować na wysokości 2,5 m nad ziemią. Otwiera to pole do wykorzystania maszyny nie tylko podczas zbioru, ale również w trakcie wykonywania innych prac w sadzie.
Tecnofruit CF 105 to kombajn do zbioru jabłek i gruszek włoskiej firmy Frumaco Europe, który znajduje się w ofercie kilku polskich firm sprzedających maszyny dla sadowników.
Kombajn Tecnofruit CF 105 (fot. 3) może być wyposażony w 4–6 podajników pasowych z możliwością regulacji góra/dół, prawo/ lewo oraz możliwością regulacji prędkości ich przesuwu, niezależnie od prędkości jazdy i prędkości obrotowej silnika. Napełniarka skrzyniopalet, współpracująca z głównym podajnikiem pasowym, wyposażona jest w czujnik poziomu napełnienia skrzyni, który po jej zapełnieniu daje sygnał dźwiękowy. Wypełniona owocami skrzynia jest hydraulicznie opuszczana na współpracującą z Tecnofruit przyczepę lub na ziemię. Na kombajnie, dzięki zastosowaniu balkonów bocznych, może pracować do 6–8 osób na 3 poziomach. Istnieje możliwość zamontowania kontenera na owoce przemysłowe, który pozwoli na ich jednoczesny zbiór z owocami deserowymi, wpływając na oszczędność czasu i ograniczenie kosztów. W kombajnie możliwy jest też szybki demontaż linii napełniającej, dzięki czemu może on być wykorzystywany również jako platforma sadownicza.
Fot. 3. Kombajn Tecnofruit CF 105
[NEW_PAGE]Pomac Agile. Samojezdną maszynę do zbioru owoców Agile włoskiej firmy Pomac ma w ofercie Eurosad s.c. z Konar k. Warki (fot. 4). Maszyna wyposażona jest w 4 transportery taśmowe oraz silnik 25 KM. Zastosowano w niej napęd hydrauliczny na cztery koła, obie osie są skrętne niezależnie, co zapewnia bardzo dobrą zwrotność maszyny, a niskie umiejscowienie środka ciężkości – stabilność.
Jeśli wyposażymy maszynę w autopilot, kierowanie nią staje się całkowicie zautomatyzowane.
Agile podczas pracy w sadzie pobiera rozstawione wcześniej w międzyrzędziach puste skrzyniopalety przez zamontowany z przodu podnośnik zaopatrzony w rolki. Skrzynia ustawiana jest na aktywnej podstawie napełniarki, która obracając się podczas pracy oraz dzięki podnoszonej automatycznie głowicy układającej, zapewnia równomierne i płynne napełnianie opakowania bez narażania owoców na uszkodzenia. Po napełnieniu skrzynia przesuwana jest na tylną windę, a następnie opuszczana na murawę za poruszającą się maszyną. W przypadku Agile nie ma konieczności używania przyczep do transportu pustych skrzyń za maszyną.
Fot. 4. Samojezdna maszyna do zbioru owoców Agile włoskiej firmy Pomac, fot. firma Eurosad s.c. (A. Przybyszewski)
Wydajność zbioru przy użyciu tego urządzenia jest większa niż podczas zbioru ręcznego – jeden pracownik może zebrać nawet do 350 kg owoców/ h, co przy 6 pracujących na maszynie osobach daje około 2 t/h.
Po demontażu transporterów (czynność ta zajmuje około 60 minut) urządzenie staje się platformą sadowniczą.
Dla jabłek przemysłowych
Kombajn OB 100A wyprodukowany przez niemiecką firmę Feucht-Obsttechnik, jest przeznaczony do zbioru jabłek przemysłowych. Znajduje się on w ofercie firmy ACTIV z Belska Dużego (fot. 5). Jest to samojezdna maszyna o napędzie na wszystkie koła, umożliwiająca zbiór owoców spod drzew (w zależności od ich ilości) od 2,5 do 8 t/h, przy 99% skuteczności (niezależnie od wielkości owoców). Zbiór jabłek kombajnem może odbywać się bez względu na wysokość murawy (3– 35 cm) pod drzewami. Maszyna wyposażona jest w wałek z gumowymi łopatami służącymi do nagarniania jabłek pod kosz zbierający, z którego przez system szczotek pozbawiających je zanieczyszczeń i liści, są one podawane pasem transmisyjnym do skrzyniopalety znajdującej się za urządzeniem na specjalnie zaprojektowanej przyczepce. Istnieje możliwość montażu dwóch wałków nagarniających co sprawia, że kombajn może pracować w sadach o rozstawie rzędów 4 i więcej metrów. Regulacja zarówno łopat nagarniających jabłka, jak i rozładunek zebranych owoców jest sterowany hydraulicznie. Maszyna wyposażona jest w silnik o mocy 18 KM firmy B&S. Jej szerokość robocza wynosi 100 cm. Wysokość rozładunku to 260 cm, a pojemność skrzyni – 650 l. Maszyna jest wyposażona również w pakiet wielu dodatków ułatwiających pracę operatora, m.in. światła, blokadę mechanizmu różnicowego, licznik roboczogodzin.
Fot. 5. Kombajn OB 100A jest przeznaczony do zbioru jabłek przemysłowych
Model OB 80 jest maszyną przeznaczoną do zbioru jabłek w sadach o mniejszej rozstawie międzyrzędzi, do 3,5–4 m. Ma ona 16-konny silnik B&S. Jej szerokość robocza wynosi 80 cm, objętość zasobnika – 280 l, a wydajność, którą podaje producent – 1,5–4 t/h. OB 80 ma dwie wersje – podstawowa jest obsługiwana i kierowana przez operatora idącego za nią, natomiast OB 80 R, podobnie jak OB 100 jest samojezdna.
Krauß model SF 1000 A. Inną propozycję do zbioru jabłek spod drzew stanowi samobieżna maszyna Krauß model SF 1000 A, którą ma w ofercie firma Agro-Tur z Opola Lubelskiego (fot. 6). Może być ona napędzana silnikiem benzynowym lub diesla, a wydajność zbioru jabłek wynosi 1,5–5,0 t/h. Maszyna ta wyposażona jest w wygarniacz jabłek oraz dwa przeciwbieżne walce czyszczące, które umożliwiają zbiór owoców z podłoża w każdych warunkach atmosferycznych. Zbiornik o pojemności 400 kg i wysokości podnoszenia do 250 cm pozwala z kolei na szybkie i skuteczne ładowanie zebranych owoców nawet do samochodu ciężarowego.
Fot. 6. Samobieżna maszyna Krauß model SF 1000 A do zbioru jabłek spod drzew
Anita Łukawska
Fot. 1, 2, 5, 6 A. Łukawska
