Usprawnić zbiór

Z wystaw krajowych…
Na stoisku spółki ACS Q-System z Warszawy zaprezentowano kompaktową sadowniczą platformę ATI Piccolo (fot. 1). To uniwersalne urządzenie może być w sadach i jagodnikach używane do transportu owoców (jednej pełnej skrzyniopalety), skrzyń pustych, a także usprawniać pracę podczas zbioru owoców. Ze względu na swoje małe wymiary (130 cm długości x70 cm szerokości) i sterowanie elektroniczne, urządzenie jest bardzo łatwe w obsłudze i może być używane w nasadzeniach wszystkich gatunków drzew i krzewów. ATI Piccolo można także, jak większość platform sadowniczych, wykorzystać w sadach podczas prac agrotechnicznych, takich jak formowanie koron czy ręczne przerzedzanie zawiązków (umożliwia swobodną pracę dwóm osobom). Mini platforma jest napędzana na 4 koła silnikiem elektrycznym zasilanym z dwóch akumulatorów ołowiowo-żelowych, które – po pełnym naładowaniu – pozwalają na pracę urządzenia nawet przez 2 dni. Platforma jest sterowana za pomocą joysticka, a specjalny system rozładunku (patent ATI) zapewnia łagodne i wolne od wstrząsów rozładowywanie skrzyń, co zapobiega uszkodzeniu owoców (obicia, uszkodzenia mechaniczne).
 

 
Fot. 1. Miniplatforma ATI Piccolo

Na stoisku firmy Agro-Centr z Białej Rawskiej zaprezentowano kompaktową (szerokość 140 cm) i cichą platformę do zbioru owoców włoskiego producenta – Piuma  4WD Revolution (fot. 2). Rewolucyjnym rozwiązaniem w tej maszynie są pasy, po których owoce bez obić trafiają do skrzyni. Platforma wyposażona jest w wysięgniki, na których zbieracze pracujący z poziomu gruntu oraz z balkonów platformy (2 balkony o regulowanym położeniu w pionie i poziomie) mogą umieszczać zrywane jabłka czy gruszki. Po pasach transportowych owoce są przekazywane do skrzyniopalety, która jest automatycznie obracana, co z kolei zapobiega obiciom owoców w momencie umieszczania ich w skrzyni. Platforma ma system rolek ułatwiający odbiór pełnych i załadunek pustych skrzyń.
 

Fot. 2. Platforma sadownicza PIUMA 4 WD Revolution
 

Platformę KNECHT L 10 pro (fot. 3) oferowała firma Felimpex z Julianowa. Napęd elektryczny zapewnia maszynie akumulator trakcyjny o pojemności320 Ah. Platforma może poruszać się z maksymalną prędkością do 6 km na godz. (regulacja jest płynna). Dzięki poziomowaniu wzdłużnemu można nią pracować na terenie o nachyleniu do 10%. Wyposażono ją w sensorowe automatyczne sterowanie oraz tryb automatycznej jazdy. Minimalna szerokość maszyny wynosi 100 cm, natomiast po rozłożeniu balkonów 210 cmi uzyskuje się zasięg pracy 400 cm. Gdy znajduje się w pozycji wyjściowej, jej wysokość wynosi 95 cm, a po podniesieniu – 260 cm. Hydrauliczna regulacja wysokości i szerokości maszyny pozwala na swobodną pracę podczas składania i rozkładania siatek, wiązania podpór, rusztowań, cięcia drzew w górnych partiach oraz zbioru owoców. Wyposażenie standardowe stanowią uchylne barierki. Z przodu i z tyłu maszyny znajdują się widły do transportu skrzyniopalet.
 

Na stoisku firmy Rol-Sad pokazano natomiast jeden z dwóch oferowanych modeli platform włoskiego producenta, firmy Mar-Tech – Premium 3.0 (fot. 4).W podstawowym modelu tej maszyny zainstalowano hydrostatyczny układ jezdny, napęd na 4 koła skrętne z automatycznym wyrównaniem kół tylnych. Premium 3.0 jest standardowo wyposażona w 3-cylindrowy silnik Lombardini Focs 1003 o mocy 25 KM, ale opcjonalnie może być także napędzana 3- lub 4-cylindrowymi silnikami Perkinsa lub Kuboty. Platforma o podeście 300 cm x 130 cm (w opcji możliwe także inne wymiary podestu głównego) z balustradami uchylnymi jest podnoszona hydraulicznie (elektrohydrauliczny jest natomiast system otwierania i zamykania balkonów bocznych). Maszyna jest wyposażona w podnośniki przedni (z gładkimi widłami lub rolkami) i tylny(z podwójnym sterowaniem), a także przednie widły mechaniczne. Manewrowanie nią umożliwia hydrauliczny joystick na panelu sterowania, natomiast sterowanie balkonami znajduje się z tyłu maszyny. Platforma ma także system autopoziomowania i możliwość montażu zadaszenia ochronnego (słońce, deszcz).

Krajowy producent, firma Wiesława Królika z Warki, podczas targów MTAS-Fruit PRO zaprezentował kilka urządzeń ze swojej oferty, m.in. wózki sadownicze przeznaczone do zbioru i transportu owoców z sadu. Wszystkie urządzenia wyposażone są w zaczep kulowy oraz koła niemieckiej firmy Mefro lub Vredestein. W asortymencie firmy jest łącznie ponad 20 modeli wózków, w tym również takie z dodatkowym skrętnym kołem w przedniej części urządzenia. Jednopaletowy wózek model WPS-1 (fot. 5) ma długość 265 cm, a szerokość podestu 103 cm. Wózek jest wyposażony w dwa koła umieszczone w tylnej części na pojedynczej osi 2-kołowej. Dopuszczalna jego ładowność to 450 kg. Na tym samym stoisku pokazano stosunkowo nową platformę sadowniczą, model PS-1/2S obok mieszczącej dwie palety platformy z tej samej serii (fot. 6). PS-1/2S to urządzenie o niewielkiej masie własnej (450 kg), ma ładowność 600 kg. Na jego podeście można ustawić jedną skrzyniopaletę na owoce, a zbiór może jednocześnie prowadzić do 4 osób (maks. 200 kg). Główny podest roboczy ma wymiar 220 cm x 167 cm. Barierki i podesty boczne są składane.
 

 Fot. 5. Jednopaletowy wózek WPS-1

Fot. 6. Platforma sadownicza na stoisku firmy Królik

W ofercie firmy Polsad z Kutna od dwóch sezonów są pojazdy użytkowe serii RTV (fot. 7). Mogą one być wykorzystywane podczas zbioru owoców ze względu na dużą ładowność (500 kg) obszernej platformy: pojemność0,455 m³ (można na niej przewozić skrzynki pełne i puste). Opcjonalnie platforma ta może być opróżniana hydraulicznie. Pojazd może być także używany podczas cięcia drzew czy przerzedzania zawiązków (platforma posłuży do przewożenia niezbędnych urządzeń).Wysokoprężny silnik diesla gwarantuje natomiast ekonomiczną pracę.

Fot. 7. Pojazd użytkowy RTV
 

Bardzo ciekawe propozycje do usprawnienia zbioru i prac w sadach zostały pokazane także na targach Interpoma w Bolzano. Wiele z nich na rynku jest od kilku sezonów, a producenci udoskonalają maszyny i urządzenia, aby spełniały rosnące wymagania użytkowników. Jednymi z najdłużej wykorzystywanych w praktyce są pluk-o-traki produkowane przez firmę Hermes, przystosowane do pracy w sadach, w których rzędy drzew są oddalone od siebie o 2,90–3,70 m. Od kilku lat w ofercie firmy są także kombajny do zbioru z linii Frumaco Tecnofruit, które – w zależności od modelu – są przystosowane do pracy w sadach o różnej rozstawie rzędów: Tecnofruit CF 110 – do sadów, gdzie rozstaw drzew to 3,70–4,50 m, i Tecnofruit CF105 do tych kwater, gdzie międzyrzędzia są węższe (3,00–3,80 m – fot. 8).W przypadku używania dwóch ostatnich maszyn wysokość koron nie powinna przekraczać 3,80 m. Kombajny te na czas zbiorów są wyposażone w podajniki pasowe (4–6 sztuk o regulowanej długości i wysokości), na których zbieracze pracujący na różnych poziomach (poziom ziemi oraz poziom balkonów bocznych o wymiarach1,38 x 0,40 m i regulowanej wysokości)umieszczają zrywane owoce. Te trafiają bez obić do skrzyni znajdującej się na podeście kombajnu. Maszyny FrumacoTecnofruit mogą być także wykorzystywane do innych prac w sadach, np. podczas cięcia zimowego i prześwietlającego (standardowe wyposażenie w sprężarki powietrza umożliwiające jednoczesne podłączenie 6–8 sekatorów).

 
Fot. 8. Kombajn z serii Tecnofruit z funkcja zamiany na platformę sadowniczą 

Firma Hermes, oprócz palety maszyn ułatwiających zbiór jabłek, na targach pokazała także specjalne pojemniki do zbioru owoców – TYROLBOX^®. Są one dostępne w dwóch wersjach: STANDARD, która pomieści 16 kg jabłek, oraz LADY o pojemności 12 kg. Kosze są wykonane z mocnego materiału (aluminium pokrytego PVC),co wydłuża okres ich użytkowania, ale ich wnętrze jest pokryte delikatną gumą, co zapobiega uszkodzeniom owoców (amortyzacja wstrząsów). Kosze TYROLBOX^® ułatwiają i usprawniają pracę podczas zbioru oraz zwiększają jej wydajność (ergonomiczny kształt, szeroki pasek do noszenia zmniejsza obciążenia barków i podnosi komfort pracy). Opróżnianie koszy odbywa się jednym płynnym ruchem, co dodatkowo zapobiega obijaniu owoców.

 

Jedną z nowości pokazanych w ub.r. w Bolzano była mobilna platforma na gąsienicach NEO (fot. 9) pokazana na stoisku firmy Windegger obok innych propozycji tej firmy, m.in. platform i podnośników sadowniczych. Maszyna NEO jest zdalnie sterowana, zasilana akumulatorami o pojemności 100 Ah. Pomimo niewielkich rozmiarów (1,14 m długości i 1,12 m szerokości), jej udźwig to aż 500 kg.

Fot. 9. Zdalnie sterowany transporter Windegger Neo

Jak twierdzą producenci, NEO może z powodzeniem zastąpić ciągnik z przyczepą do transportu pełnych i pustych skrzyniopalet, które mogą być ładowane i rozładowywane z obydwu stron maszyny. Windegger ma w ofercie także nowej generacji platformy sadownicze z serii K5: alpin i classic (fot. 10). Wersja K5 alpin dobrze sprawdza się w terenie, gdzie nachylenie wynosi nawet 55%. Maszyny obydwu typów, ze względu na swoje wymiary, są przeznaczone do pracy w małych i średniej wielkości gospodarstwach. Mogą być wykorzystywane przez cały rok w sadzie do takich prac, jak: zbiór owoców, cięcie drzew, ręczne przerzedzanie zawiązków oraz obsługa rusztowań i sieci antygradowych (podest platformy może być podnoszony do 2,70 m). W maszynie zastosowano opatentowany przez wytwórcę system opróżniania pojemników, do których zbierane są owoce (wykorzystywany już we wcześniejszej wersji – K4). To rozwiązanie umożliwia automatyczne opuszczanie i opróżnianie do skrzyni pełnych koszy i ponowne ich podnoszenie do góry, aby były dostępne dla osób pracujących na podestach górnych. Na platformie dodatkowo umieszczone są kosze boczne, do których można wkładać owoce z poziomu gruntu. Dzięki takiemu rozwiązaniu przy jednorazowym przejeździe maszyną można zebrać owoce z dolnej i górnej części korony. Platformy dobrze sprawdzają się w każdym terenie, gdyż standardowo wyposażone są w system poziomowania. Dodatkowo zamiast klasycznego ogumienia, platforma serii K5 może się poruszać na gąsienicach – modele oznaczone K5r – zapewniających dobrą trakcję na każdego rodzaju podłożu, także zimą podczas roztopów, gdy platformy są wykorzystywane do usprawnienia cięcia drzew.

Szeroką gamę przyczep i lawet przystosowanych do transportu, w tym także skrzyń z owocami, pokazała w Bolzano włoska firma Schwarz (w Polsce oferowane przez firmę Activ z Belska Dużego). Skrzyniopalety na przyczepie mogą być umieszczane w jednym (fot. 11) lub dwóch rzędach. Długość przyczep może być różna, w zależności od wymagań klientów, i dostosowana do wielkości przewożonego ładunku. Ten jest na przyczepie zabezpieczony specjalnymi pasami, co zapobiega przesuwaniu się go po podeście urządzenia. W niektórych modelach przyczep jest możliwość przechylania podłogi do tyłu, co – oprócz funkcji załadunku i transportu skrzyń z owocami – pozwala na wjazd na podest maszynom sadowniczym i ich przewóz np. do sadu (kombajn do zbioru owoców, ciągnik lub opryskiwacz). Każda przyczepa może być wyposażona w system hamulców pneumatycznych lub hydraulicznych. Wszystkie mają homologację na odpowiednie oświetlenie, co jest regulowane przepisami o ruchu drogowym.

Dorota Łabanowska-Bury, Anita Łukawska