Obecnie większość platform i Pluk-O-Traków jest wyposażona w kompresor – fot. 1 – (lub istnieje możliwość jego zainstalowania), do którego można podłączyć 4–6 sekatorów pneumatycznych za pomocą elastycznego przewodu oraz szybkozłączy (gniazd i wtyków). Oczywiście możliwe jest podłączenie większej ich liczby po zastosowaniu rozdzielnika (zazwyczaj pozwala na to wydajność kompresora). Na rynku dostępne są dwa rodzaje szybkozłączy. Pierwszy przeznaczony jest do współpracy z przewodami powietrza 6 x 1 i 8 x 1. Przydatny jest dla tych sadowników, którzy mają sekatory pneumatyczne z osprzętem, produkowane przez Zakład Doświadczalny Mechanizacji Ogrodnictwa w Skierniewicach. Drugi rodzaj szybkozłączy przeznaczony jest do współpracy z przewodami powietrza 8 x 1 i 10 x 1. Służy do użytkowania z nowym typem sekatorów pneumatycznych. Charakteryzuje się on większym przepływem powietrza.
Fot. 1. Kompresor na wyposażeniu platformy pozwala na pracę sekatorów pneumatycznych
Budowa i zasada działania sekatora pneumatycznego
Część tnąca sekatora pneumatycznego i sekatora ręcznego jest zbudowana podobnie. Różnica polega jednak na sposobie uruchamiania ostrza tnącego. W ręcznym należy użyć siły dłoni lub dwóch rąk, by wykonać cięcie. W sekatorze pneumatycznym natomiast ostrze tnące (część ruchoma) przesuwane jest za pomocą tłoczyska. W rękojeści umieszczona jest tuleja z pracującym w niej tłokiem. Tłok z ruchomym ostrzem połączony jest korbowodem. Rękojeść zazwyczaj wykonana jest z tworzywa sztucznego (fot. 2), a znajdująca się w jej wnętrzu tuleja, w której pracuje tłok, najczęściej z mosiądzu. Sekator uruchamia się poprzez naciśnięcie dźwigni spustowej ulokowanej np. wzdłuż rękojeści, po uprzednim odblokowaniu mechanizmu bezpieczeństwa. Naciśnięcie spustu otwiera dopływ do tulei sprężonego powietrza, które, przesuwając tłok poprzez korbowód, powoduje ruch ostrza sekatora i wykonanie cięcia gałęzi w miejscu przyłożenia. Po zwolnieniu spustu tłok wraz z ostrzem wraca do położenia pierwotnego pod naciskiem sprężyny powrotnej.
Fot. 2. Rękojeść sekatora wykonana z tworzywa sztucznego i dostosowana do kształtu dłoni
Konserwacja sekatora pneumatycznego
Sekatory pneumatyczne – podobnie jak inne narzędzia tego typu – wymagają właściwej pielęgnacji i konserwacji, a także przechowywania w warunkach zgodnych z zaleceniami producenta. Wytwórcy sekatorów oferują specjalne środki do ich czyszczenia w postaci płynów lub sprayów. Preparaty te chronią przed odkładaniem się kurzu i soków roślinnych na ruchomych częściach sekatorów oraz chronią je przed rdzą. Specjalne smary natomiast chronią części narzędzia przed wilgocią oraz konserwują w okresie przechowywania. Należy bezwzględnie pamiętać o konieczności smarowania narzędzi pneumatycznych podczas pracy. Do tego celu służy smarownica sprężonego powietrza montowana zazwyczaj bezpośrednio na kompresorze. W smarownicy znajduje się olej smarujący, najlepiej specjalny do sekatorów pneumatycznych, którego drobne krople są porywane przez przepływające powietrze i smarują tłok sekatora. Często użytkownicy zapominają o tej czynności, szczególnie przy podłączaniu sekatorów pneumatycznych bezpośrednio do sprężarki ciągnikowej lub do kompresorów nieprzeznaczonych do zasilania narzędzi pneumatycznych.
[NEW_PAGE]Do regulacji ustawienia ostrza tnącego w stosunku do stalnicy, do regulacji luzu służy specjalny kluczyk zazwyczaj dołączony do narzędzia. Ostrzenie elementów tnących sekatorów pneumatycznych powinno odbywać się za pomocą specjalnych osełek oferowanych przez producentów poszczególnych marek. Osełki te mogą być wykonane np. ze stali hartowanej z powłoką diamentową lub z korundu drobno- i średnioziarnistego.
Jak wszystkie urządzenia, sekatory pneumatyczne ulegają zużyciu. Wówczas należy wymienić zużyte części – ostrze i głowicę tnącą można nabyć w sklepach prowadzących sprzedaż sekatorów pneumatycznych i samodzielnie je wymienić lub powierzyć to zadanie serwisowi.
Przedłużacze – wysięgniki
Każda z firm produkujących sekatory pneumatyczne wytwarza również dopasowane do nich przedłużacze/wysięgniki. Na przykład firma Paterlini oferuje przedłużacz bez łącznika, przeznaczony do przyłączania sekatorów Futura Frutteto oraz innych narzędzi pneumatycznych. Wykonany jest on ze stopu aluminium, ma trójkątny przekrój i jest zaopatrzony w rączkę z dźwignią spustową zabezpieczoną mechanizmem bezpieczeństwa. Dostępne są następujące długości: 0,5 m (masa 0,6 kg), 1,0 m (0,8 kg), 1,5 m (1,0 kg), 2,0 m (1,2 kg). Inną propozycją jest przedłużacz teleskopowy, który ma bezstopniową regulację długości w zakresie 1,45–2,25 m. Jest lekki (1,4 kg) i odporny na uderzenia oraz wygięcia. Wykonany jest ze stopu aluminium, ma opatentowany system blokady typu Air Lock, gwarantujący wysoką niezawodność i bezpieczeństwo pracy.
W ofercie firmy Campagnola i Bahco są metalowe i teleskopowe przedłużacze do sekatorów pneumatycznych o długości 0,5–2,0 m (fot. 3). Natomiast firma Felco oferuje kilka modeli wysięgników wykonanych z aluminium prasowanego i anodowanego. Są one przeznaczone do montażu sekatorów pneumatycznych Felco – modele 70 i 73. Różnią się długością i masą. Model wysięgnika 75/90 ma długość 60 cm i masę 775 g, model 76/90 jest długości 120 cm i waży 1285 g, natomiast 150 cm model 77/90 waży 1515 g. Przedłużki firmy Zanon stałe i teleskopowe do sekatorów pneumatycznych są dostępne w długościach 50–300 cm. Producent sekatorów pneumatycznych Lisam oferuje natomiast przedłużacze o długości 0,5 i 1,0 m.
Fot. 3. Teleskopowe przedłużacze do sekatorów zwiększają ich zasięg
Anita Łukawska
Fot. D. Łabanowska-Bury
