Surowcem do produkcji perlitu jest skała skrytokrystaliczna, czasami zaliczana do szkliw wulkanicznych, powstała z szybko zastygłej lawy wulkanicznej. Skała perlitowa zawiera tylko 2–5% wody, a głównym jej składnikiem jest tlenek krzemu SiO2 (65–75%), pozostałe to tlenek glinu (10–18%), tlenki potasu i sodu (2–9%), wapnia i magnezu (0–0,2%) oraz żelaza (0–1,5%). W Europie największe złoża perlitu znajdują się w Grecji i na Węgrzech oraz niewielkie we Włoszech, na Słowacji i w Turcji. Zakład w Zębcu korzysta głównie ze złóż węgierskich, ale prowadzone są także badania nad surowcem z innych złóż. Wydobyta skała zostaje zmielona (fot. 1) i w takiej postaci przywożona jest do zakładu. Trafia na kilka sekund do pieca, w którym panuje temperatura 900–1000°C i następuje tam proces pęcznienia. Zamknięte w „ziarnach” krople wody zamieniają się w parę wodną i pozostają po nich drobne wypełnione powietrzem „bąbelki”. Podczas takiej obróbki granule perlitu zwiększają swoją objętość 10–20 razy, wzrasta ich porowatość i zmniejsza się gęstość objętościowa (dla skały wynosi ona 1 t/m3, gotowy produkt ma od 40 do 150 kg/m3). Proces ten określany jest jako ekspandowanie (rozszerzanie), a produktem końcowym są białej barwy granulki perlitu.
Fot. 1. Z tyłu skała perlitowa, z lewej — po rozdrobnieniu, z prawej — gotowy produkt, biały perlit
W Agroperlicie przeważają cząstki wielkości 1–4 mm (85–90%), niewiele jest ziaren drobnych — mniejszych niż 1 mm (około 5%) i dużych — większych niż 4 mm (do 7%). W trakcie przesiewania ziarna drobne jako cięższe przemieszczają się zawsze na dół. Perlit ma stałą objętość. Jest odporny na działanie temperatury i wilgoci. Porowate granule mają dużą pojemność wodną i powietrzną, dzięki czemu mogą zapewnić korzeniom roślin właściwe warunki powietrzno-wodne.
Podstawową cechą perlitu wykorzystywanego jako podłoże w uprawie roślin jest łatwość gromadzenia wody oraz szybkiego jej oddawania. Im drobniejsze są cząstki, tym więcej wody może zatrzymać złożony z nich substrat. W ogrodnictwie najbardziej przydatny jest perlit o granulacji 2–5 mm. Jest powszechnie wykorzystywany jako składnik substratów uprawowych lub jako jednorodne podłoże — w inertnej uprawie warzyw i roślin ozdobnych bądź do ukorzeniania sadzonek.
Na razie oferujemy Agroperlit w stanie luźnym (fot. 2), w przyszłości chcemy sprzedawać nasz produkt zapakowany — w postaci mat czy worków uprawowych. Prowadzimy równocześnie badania nad uzyskaniem najlepszego dla
potrzeb ogrodnictwa surowca, przede wszystkim o odpowiedniej granulacji. Udało się nam spopularyzować perlit w branży budowlanej — w 2005 roku sprzedaliśmy go mniej więcej 40 tys. m3 — i liczymy, że uda nam się upowszechnić nasz produkt w ogrodnictwie— powiedział dyrektor ds. handlu i marketingu Mateusz Kryziński.
Fot. 2. Perlit jest przesiewany na poszczególne frakcje i pakowany w big-bagi
