„Przechytrzyć” antagonizm
Potas i magnez to składniki pokarmowe, które mają ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju roślin sadowniczych i zapewnienia plonu owoców wysokiej jakości – rozpoczął swoją prezentację Vincent Claux z Belgii. Potas w roślinie odpowiada za gospodarkę wodną, reguluje pracę aparatów szparkowych, odpowiada za odporność roślin na suszę i niską temperaturę, warunkuje wielkość i jakość plonu, a także wydłużenie okresu żywotności owoców na półce sklepowej (ang. shelf-life). Magnez jest kluczowym składnikiem chlorofilu, odpowiedzialnym za proces fotosyntezy i produkcji cukrów w roślinach. Uczestniczy ponadto w transporcie asymilatów. Pobieranie omawianych składników pokarmowych z gleby następuje najszybciej w zakresie pH 6,5–7,5 i jest zależne od zawartości jonów wapnia w glebie. Należy pamiętać, że wymienione wcześniej pierwiastki są względem siebie antagonistyczne (walczą o pierwszeństwo pobierania przez korzenie roślin). W okresie wegetacyjnym dostępność składników jest uzależniona od warunków pogodowych (okresy suszy, nadmiar opadów).
W przypadku chłodnej i zbyt wilgotnej wiosny oraz słabego doświetlenia rośliny mogą cierpieć na słabą dostępność Mg i K. W pełni okresu wegetacyjnego panująca susza może skutecznie ograniczyć dostępność potasu, a w przypadku zbyt dużej ilości opadów i słabego nasłonecznienia – magnezu. Zdaniem Vincenta Clauxa nawożenie dolistne umożliwia szybkie dostarczenie i penetrację składników występujących w niedoborze i efektywne zapobieganie niedoborom. Jak mówił prelegent, czasami zachodzi konieczność podania podczas jednego zabiegu składników, które są względem siebie antagonistyczne, ale wówczas ważna jest forma ich podania. Z nawozów, będących w ofercie firmy Tradecorp, możliwa jest łączna aplikacja magnezu i wapnia, które występują w formie saletry (Magnitech i Calitech). W przypadku potasu, przy aplikacjach dolistnych cechami gwarantującymi przyswajalność są: forma nawozu, koncentracja składnika w nawozie oraz jakość wody użyta do zabiegu. Dobrym produktem w ocenie V. Clauxa jest potasowy nawóz dolistny Drakar, który nie dość, że nie wymaga do pobrania przez rośliny, jak inne nawozy potasowe, wilgotności powietrza na poziomie 90%, a jedynie 50%, to dodatkowo bardzo dobrze wpływa na jakość plonu, intensywność zabarwienia skórki jabłek odmian czerwonoowocowych, poprawę wiązania pąków kwiatowych na następny sezon oraz zwiększenie ich odporności na niską temperaturę. Wiosenne dolistne aplikacje potasu zazwyczaj mają na celu regenerację uszkodzeń mrozowych lub w przypadku suszy, dostarczenie składnika. Aplikacje w okresie wzrostu zawiązków owocowych (wpływające na wielkość owoców, ich jakość i wybarwienie) powinny być prowadzone na przemian z aplikacjami wapnia.
Szybko zapobiec niedoborom
Niewielki niedobór mikroskładnika w glebie na roślinie przebiega bezobjawowo i ma formę ukrytą, znaczny lub długotrwały niedobór objawia się już w postaci charakterystycznych dla określonego braku składnika objawów – mówił dr Michał Szklarz z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Prelegent przybliżał cechy chelatów używanych w nawozach wykorzystywanych do tworzenia nośników metali (mikroskładników). W praktyce rolniczej zastosowanie znajduje kilka chelatów: EDTA, DTPA, EDDHA, HEEDTA, EDDHMA, EDDCHA, IDHA, HBED i są one wykorzystywane do tworzenia połączeń z mikroskładnikami. Charakteryzują się łatwą przyswajalnością dla roślin, co daje możliwość stosowania niższych dawek w porównaniu z nawozami bezchelatowymi; wysoką trwałością, czyli utrzymaniem mikroskładników w przyswajalnych formach w szerokim zakresie pH; oraz zabezpieczeniem mikroskładników przed niekorzystnym wpływem innych czynników na ich przyswajalność. Schelatowane mikroskładniki w nawozach występują pojedynczo (nawozy jednoskładnikowe) lub w połączeniu, np. z makroskładnikami i innymi mikroskładnikami (nawozy wieloskładnikowe).
Ważną dla ochrony środowiska naturalnego cechą jest, aby czynniki chelatujące ulegały szybkiej biodegradacji i nie zanieczyszczały środowiska naturalnego. Jak podał M. Szklarz, zgodnie z zapisami w dyrektywie OECD produkt jest biodegradowalny, jeżeli zostanie rozłożony (przez mikroorganizmy glebowe i wodne) w co najmniej 75% w ciągu 28 dni. Spełniającym te wymogi biodegradowalności jest tylko czynnik chelatujący IDHA.
Czynniki warunkujące jakość truskawki deserowej
Przy dynamicznie zmieniających się warunkach pogodowych w pierwszej połowie sezonu wegetacyjnego trudno jest mówić o możliwości uprawy truskawki deserowej w gruncie – mówił Jarosław Barszczewski z Yara Poland. Szansę na powodzenie uprawy i uzyskanie wysokich plonów pożądanej jakości owoców daje tylko uprawa pod osłonami, gdzie można w odpowiedni sposób zarządzać roślinami i sterować warunkami ich uprawy. Ważny jest wybór podłoża, gdyż rośliny rozwijają się w ograniczonej jego ilości (fertygowane doniczki lub worki do uprawy). Dobrym podłożem jest substrat torfowy (po nasączeniu) lub kokos (po przepłukaniu). Zapełniając doniczki lub worki przed posadzeniem roślin, nie należy zapominać o drenażu. W trakcie uprawy truskawek pod osłonami można w odpowiednich momentach ich wzrostu sterować rozwojem korzeni, aparatu asymilacyjnego, czy nawet stymulować kwitnienie i owocowanie, przez odpowiedni skład pożywki dostarczanej roślinom.
Najczęściej pod osłonami sadzone są sadzonki frigo, które ze względu na dynamiczny rozwój muszą się szybko ukorzenić. W pierwszej kolejności dla takich truskawek powinna być podawana pożywka bogata w fosfor (konieczny do rozwoju systemu korzeniowego i dający energię) i mikroelementy. Sposób jej podawania ma istotny wpływ na rozwój systemu korzeniowego. Zdaniem J. Barszczewskiego lepiej podawać pożywkę rzadziej i w większych ilościach niż częściej i mało, ponieważ wówczas korzenie będą podążać za pożywką i powstanie dzięki temu silny i rozbudowany system korzeniowy. Kolejnym etapem jest budowa aparatu asymilacyjnego (liści), który ma bezpośredni wpływ na jakość produkowanych owoców. Zasadne jest, zdaniem prelegenta, stosowanie pożywki zrównoważonej lub o niewielkim nadmiarze azotu oraz zawierającej odpowiednie ilości wapnia, boru i krzemu. W okresie kwitnienia konieczne jest dostarczenie roślinom większych ilości potasu i wapnia. Przed rozpoczęciem fertygacji truskawek konieczne jest wykonanie analizy wody i poznanie jej składu chemicznego, co może okazać się istotne podczas sporządzania pożywek (np. z uwagi na zawartość wapnia). Ważne jest ponadto pH wody, a następnie pH pożywki (optymalne 5,5–6,0). Przystępując do fertygacji, należy wybierać tylko nawozy dobrze rozpuszczalne w wodzie, bez części nierozpuszczalnych, bez metali ciężkich, niepylące podczas przygotowywania pożywek.
W ofercie firmy Yara są spełniające te kryteria nawozy wieloskładnikowe z serii Superb (czerwona, zielona, brązowa), Nutrifol (czerwony i zielony) oraz Kristalon (różne), jak i dwuskładnikowe (Calcinit, Krista K, Krista MKP, Krista MAP, Krista MAG, Kalisol), a także produkty specjalne (Yara Vita, Actisil i AntiBlock Mineral). Z produktów specjalnych można polecić Actisil, zawierający 0,6% kwasu ortokrzemowego, który stosowany do nawożenia truskawek, dodatkowo zabezpiecza je przed patogenami pochodzenia grzybowego, a także wpływa na jędrność i lepsze wybarwienie owoców. AntiBlock Mineral, stosowany w instalacjach nawadniająco- fertygujących, zapobiega osadzaniu się związków mineralnych i blokowaniu wypływu cieczy.
Anita Łukawska
Fot. A. Łukawska
